Page 70 - วารสาร 48-1

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
60 สุุภาษิิตจีีนในโคลงโลกนิติ

ป็ล้่กพ่ชุในพ่างพ่�น ธรณี

ล้าภเกิดีผู้ล้ใดีมี หว่านไว้

ผู้่้ทำากุศึล้ศึรี สุวัสุดีิ�ยิ�ง นักนา
ผู้่้ผู้ิดีทำาบาป็ไซึ่ร้ บาป็นั�นตามสุนอง
(โคีลงโลกนัิติ ก ๒ : ๑๒๙)

ฟักแฟงแตงเต้าถึั�ว งายล

หว่านสุิ�งใดให้ผล สุิ�งนั�น
ทำาทานหว่านกุศึล้ ผู้ล้เพิ�ม พ่นนา
ทำาบาป็บาป็ซึ่ั�นซึ่ั�น ไล้่เล้ี�ยวตามตน

(โคีลงโลกนัิติ ดี : ๑๒๙)

ควรสุังเกตว่า เฉพาะโคล้งโล้กนิติ ก ๒ ซึ่ึ�งบาทแรกว่า “ปล่กพ่ชิในัพ่างพ่�นั ธรณี” ใชุ้

ความเป็รียบตรงกับคาถึาภาษิาบาล้ี “ยาทิสุำ วป็ฺป็พีชุำ...”
ในภาษิาบาล้ีแล้ะสุันสุกฤต พีชุ (bīja) แป็ล้ว่า ‘เมล้็ดี, เมล้็ดีพ่ชุ’ (Monier–Williams, 2003:
732; Davids and Stede, 1972: 488) ไม่ไดี้มีความหมายว่า ‘พรรณไม้’ อย่างในภาษิาไทยป็ัจจุบัน

(ราชุบัณฑิิตยสุถึาน, ๒๕๕๔ : ๘๔๐) คำาว่า พ่ชุ ในโคล้งโล้กนิติ ก ๒ ก็มีความหมายตรงกับคำาภาษิา
บาล้ีแล้ะสุันสุกฤตว่า พีชุ (bīja) ดีังนั�น คำาว่า “ป็ล้่กพ่ชุ” ในโคล้งบทนี� จึงแป็ล้ว่า ‘ป็ล้่กโดียใชุ้เมล้็ดี’
มิใชุ่แป็ล้ว่า ‘ป็ล้่กพรรณไม้’
สุ่วนโคล้งโล้กนิติสุำานวนเก่า ก ๑ แล้ะสุำานวนที�สุมเดี็จฯ กรมพระยาเดีชุาดีิศึรทรงชุำาระ

ความ ๒ บาทแรกตรงกับสุุภาษิิตจีน 種瓜得瓜, 種豆得豆 zhòng guā dé guā, zhòng dòu dé
dòu (Zdic: n.d., online) ‘ป็ล้่กแตงไดี้แตง ป็ล้่กถึั�วไดี้ถึั�ว’ ผู้่้วิจัยสุันนิษิฐานว่า โคล้งโล้กนิติ ก ๒

อาจเป็็นสุำานวนเก่าครั�งกรุงศึรีอยุธยา กวีคงนำาสุุภาษิิตบาล้ีตามคาถึากำากับโคล้งมาแป็ล้แต่ง สุ่วนโคล้ง
โล้กนิติ ก ๑ อาจเพิ�งมาแต่งในสุมัยรัตนโกสุินทร์ โดียมีที�มาจากสุุภาษิิตจีน แล้ะสุมเดี็จฯ กรมพระยา
เดีชุาดีิศึรทรงชุำาระจากโคล้งโล้กนิติ ก ๑ มาเป็็นสุำานวนของพระองค์
อันที�จริงสุุภาษิิตจีน 種瓜得瓜, 種豆得豆 zhòng guā dé guā, zhòng dòu dé dòu

‘ป็ล้่กแตงไดี้แตง ป็ล้่กถึั�วไดี้ถึั�ว’ ไดี้แนวคิดีมาจากพระพุทธศึาสุนา 朱瑞玟 (2006) ไดี้รวบรวมสุำานวน
แล้ะสุุภาษิิตจีนซึ่ึ�งมีที�มาจากพระพุทธศึาสุนาไว้ไดี้มากถึึง ๔๖๖ สุำานวน รวมทั�งสุุภาษิิต 種瓜得瓜,
種豆得豆 zhòng guā dé guā, zhòng dòu dé dòu ‘ป็ล้่กแตงไดี้แตง ป็ล้่กถึั�วไดี้ถึั�ว’ ดี้วย จะว่าไป็

แนวคิดีดีั�งเดีิมของโคล้งโล้กนิติบทที� ๑๒๙ ควรนับว่ามาจากพระพุทธศึาสุนา เพียงแต่โคล้งโล้กนิติ ก ๒
ไดี้มาทางสุุภาษิิตบาล้ี สุ่วนโคล้งโล้กนิติ ก ๑ แล้ะ โคล้งโล้กนิติ ดี ไดี้มาทางสุุภาษิิตจีน