Page 42 - 46-2

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๔
34 การคุ้้�มคุ้รองมรดกหรือทรัพย์์สิินทางวััฒนธรรมจากการเคุ้ลื่ื�อนย์�าย์ข้�ามแดนตามกฎหมาย์ระหวั่างประเทศ

กรณี่การสิ่งกลื่ับคุ้ืนทรัพย์์ท่�ถิูกสิ่งออกอย์่างผิิดกฎหมาย์

โดย์หลื่ักการแลื่ะในทางป็ฏิิบัต้ิรัฐจะไม่ป็รับใช้�กฎหมาย์มหาช้นของรัฐอื�นโดย์อัต้โนมัต้ิ
ซึ่ึ�งรวัมถุึงกฎหมาย์สิ่งออกของรัฐ ดังนั�นจึงเป็็นป็ัญหาในการป็รับใช้�อน้สิัญญา คุ้.ศั. ๑๙๗๐ กลื่่าวัคุ้ือ
ในขณะท่�รัฐผิู�สิ่งออกกำาหนดให�การสิ่งออกวััต้ถุ้ทางวััฒนธรรมเป็็นสิิ�งผิิดกฎหมาย์ รัฐผิู�นำาเข�าไม่จำาต้�อง

ถุือวั่าการนำาเข�าวััต้ถุ้ดังกลื่่าวัเป็็นสิิ�งผิิดกฎหมาย์ไป็ด�วัย์ บทท่� ๓ ของอน้สิัญญา คุ้.ศั. ๑๙๙๕ จึงมิได�
กลื่่าวัถุึงเรื�องกรรมสิิทธิ� เพ่ย์งแต้่เน�นเรื�องการสิ่งทรัพย์์สิินทางวััฒนธรรมกลื่ับคุ้ืนสิู่รัฐผิู�สิ่งออกโดย์มิได�

ระบ้เรื�องผิู�ใดจะม่กรรมสิิทธิ�หรือสิิทธิในการคุ้รอบคุ้รองทรัพย์์สิินนั�น นอกจากน่� มาต้รา ๕(๑) ให�ด้ลื่พินิจ
แก่รัฐวั่าจะเร่ย์กร�องการสิ่งคุ้ืนหรือไม่ก็ได� แต้่การสิ่งกลื่ับคุ้ืนเป็็นสิิ�งท่�ต้�องกระทำาต้ามมาต้รา ๕(๓)
ในกรณ่ท่�วััต้ถุ้ดังกลื่่าวัม่คุ้วัามสิำาคุ้ัญอย์่างย์ิ�งสิำาหรับรัฐผิู�ร�องขอหรือการสิูญเสิ่ย์วััต้ถุ้ทางวััฒนธรรมช้ิ�นนั�น

ทำาคุ้วัามเสิื�อมเสิ่ย์อย์่างมากต้่อผิลื่ป็ระโย์ช้น์ของรัฐผิู�ร�องขอซึ่ึ�งต้�องสิ่งหลื่ักฐานให�ศัาลื่ผิู�ม่เขต้อำานาจ
วัินิจฉัย์

สิ่วันเรื�องกำาหนดระย์ะเวัลื่าใช้�ระบบเด่ย์วักันกับกรณ่การสิ่งกลื่ับคุ้ืนวััต้ถุ้ท่�ถุูกขโมย์มาต้าม
มาต้รา ๕(๕)
สิำาหรับเรื�องคุ้่าช้ดเช้ย์การสิ่งกลื่ับคุ้ืนวััต้ถุ้ทางวััฒนธรรม มาต้รา ๖(๑) ป็รับใช้�มาต้รฐานเด่ย์วักัน

กับกรณ่ท่�เป็็นการขโมย์ทรัพย์์สิินวั่าผิู�คุ้รอบคุ้รองต้�องไม่ทราบหรืออาจลื่่วังรู�วั่าเป็็นวััต้ถุ้ซึ่ึ�งสิ่งออกอย์่าง
ผิิดกฎหมาย์ แต้่ม่คุ้วัามแต้กต้่างต้รงท่�มาต้รฐานของการระมัดระวัังดูจะน�อย์กวั่ากรณ่การขโมย์ เพราะ

อ�างถุึงเพ่ย์งข�อพิจารณาเก่�ย์วักับสิภาวัการณ์แห่งการได�วััต้ถุ้มารวัมทั�งการป็ราศัจากใบรับรองการสิ่งออก
ซึ่ึ�งกำาหนดไวั�ต้ามกฎหมาย์ของรัฐผิู�ร�องขอการสิ่งกลื่ับคุ้ืน ในทางป็ฏิิบัต้ิจึงขึ�นอย์ู่กับด้ลื่พินิจของศัาลื่
ท่�ม่เขต้อำานาจในการรับพิจารณาคุ้ำาร�องท่�จะวัินิจฉัย์ ในสิ่วันท่�เก่�ย์วักับการดำาเนินการเก่�ย์วักับคุ้่าช้ดเช้ย์

ท่�เป็็นธรรมแลื่ะสิมเหต้้สิมผิลื่ก็ใช้�ระบบเด่ย์วักันกับกรณ่การขโมย์ แต้่รัฐผิู�ร�องขอต้�องเป็็นผิู�รับผิิดช้อบ
ช้ำาระคุ้่าช้ดเช้ย์ แต้่ไม่จำากัดสิิทธิท่�จะเร่ย์กร�องจากบ้คุ้คุ้ลื่อื�นผิู�เก่�ย์วัข�องกับการกระทำาผิิดกฎหมาย์ให�

ช้ดใช้�คุ้ืนในภาย์หลื่ัง สิำาหรับกรณ่ท่�คุ้่าช้ดเช้ย์สิูงมากอาจทำาให�รัฐผิู�เร่ย์กร�องไม่อาจดำาเนินการต้ามได�
ในทางป็ฏิิบัต้ิ ดังนั�น มาต้รา ๖(๓) จึงอน้ญาต้ให�รัฐผิู�เร่ย์กร�องสิามารถุทำาข�อต้กลื่งกับผิู�คุ้รอบคุ้รองให�
ผิู�นั�นคุ้งกรรมสิิทธิ�ในวััต้ถุ้นั�นได�ต้่อไป็หรือโอนกรรมสิิทธิ�ให�แก่บ้คุ้คุ้ลื่ท่�ผิู�คุ้รอบคุ้รองเลื่ือก ซึ่ึ�งพักอย์ู่ใน

ดินแดนของรัฐผิู�เร่ย์กร�อง ทั�งน่�ไม่วั่าจะโดย์การช้ำาระเงินหรือโดย์ไร�สิิ�งต้อบแทน โดย์ผิู�คุ้รอบคุ้รองอาจ
สิ่งกลื่ับคุ้ืนทรัพย์์สิินทางวััฒนธรรมให�แก่รัฐต้�นกำาเนิด แต้่ย์ังคุ้งรักษากรรมสิิทธิ�ไวั�ก็ได� แต้่ต้�องสิอดคุ้ลื่�องกับ

กฎหมาย์แลื่ะนโย์บาย์ของรัฐต้�นกำาเนิด แต้่ในกรณ่ท่�ผิู�คุ้รอบคุ้รองทรัพย์์สิินท่�ถุูกสิ่งออกอย์่างผิิดกฎหมาย์
เป็็นเจ�าของเดิม ทรัพย์์สิินนั�นอาจถุูกริบแลื่ะกรณ่น่�ไม่อย์ู่ภาย์ใต้�บังคุ้ับของมาต้รา ๖ (Forrest, 2010 :
213-215)

2/12/2565 BE 14:44
_22-0789(020-037)2.indd 34 2/12/2565 BE 14:44
_22-0789(020-037)2.indd 34