Page 15 - 46-2
P. 15
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๔
รองศาสตราจารย์์ ดร.วนิิดา ขำำาเขำีย์ว 7
ไฮเดกเกอร์์คิดว่าถึงแม�ในอดีติจะมีผู้้�พียายามหาความหมายของมนุษย์ แติ่การ์ที่ี�จะเข�าใจ
มนุษย์ติลอดจนความเป็็นมนุษย์นั�นไม่ควร์ใช�คำาถามที่ี�เป็็นนามธิร์ร์ม แติ่ควร์มุ่งไป็ที่ี�การ์กร์ะที่ำาของมนุษย์
ซึ�งพีบเห็นได�ในทีุ่ก ๆ วัน และจะที่ำาให�เกิดคำาถามที่ี�ว่า มนุษย์์เป็็นอย์�างไริ แที่นการ์ถามว่า มนุษย์์คืออะไริ
ซึ�งเป็็นคำาถามแบบวิที่ยาศาสติร์์ที่ี�ชอบศึกษามนุษย์ โดยแยกออกเป็็นส่วน ๆ และที่ำาเหม่อนกับว่ามนุษย์
เป็็นวัติถุ จึงไม่สามาร์ถที่ำาให�เกิดความเข�าใจในความมีอย้่ของมนุษย์ ซึ�งมีโคร์งสร์�างพี่�นฐานที่ี�เร์าสามาร์ถ
ใช�วิธิีป็ร์ากฏการ์ณ์์ติร์วจสอบได� และด�วยวิธิีนี�เองที่ำาให�ไฮเดกเกอร์์พีบว่า ภาวะของมนุษย์มีลักษณ์ะ
ชั�วคร์าว เพีร์าะเป็็นสัติหร์่อภาวะที่ี�อย้่ในเวลา การ์ค�นหาความเป็็นมนุษย์จึงติ�องเร์ิ�มจากติัวมนุษย์
จากผู้ลงานสำาคัญที่ี�ช่�อว่า สัติและเวลา (Being and Time) ได�แสดงให�เห็นว่าไฮเดกเกอร์์
มุ่งป็ฏิร์้ป็แนวคิดในเร์่�องสัติหร์่อสิ�งที่ี�มีอย้่ ซึ�งนักป็ร์ัชญาแติ่ก่อนมานั�นเคยอธิิบายไว�อย่างส้งส่งจนเป็็น
นามธิร์ร์มที่ี�เข�าใจยาก เช่น พีร์ะเป็็นเจ�า แก่นหร์่อสาร์ะ (substance) ของสิ�งติ่าง ๆ ฯลฯ ซึ�งนำาไป็ส้่การ์
ถกเถียงกันอย่างมากและยาวนานในเร์่�องความมีอย้่ของสิ�งที่ั�งหลายที่ั�งป็วง แติ่แล�วก็ไม่สามาร์ถหา
ข�อยุติิหร์่อคำาติอบที่ี�สมบ้ร์ณ์์ ไฮเดกเกอร์์จึงมุ่งศึกษาและติร์วจสอบมนุษย์ เพีร์าะนอกจากจะมีความ
แติกติ่างจากสิ�งที่ี�มีอย้่อ่�น ๆ แล�ว มนุษย์ยังสามาร์ถติั�งคำาถามที่ี�เกี�ยวกับสัติ และมีศักยภาพีในการ์คิด
จนนำาไป็ส้่การ์ติั�งคำานิยามและสามาร์ถให�เหติุผู้ลติลอดจนคุณ์ลักษณ์ะ ซึ�งสิ�งที่ี�มีอย้่อ่�น ๆ ในโลกไม่อาจ
กร์ะที่ำาได�อย่างมนุษย์ และในการ์อธิิบายเกี�ยวกับมนุษย์ ไฮเดกเกอร์์พียายามที่ี�จะหลีกเลี�ยงการ์ให�
คำานิยามที่ี�ไป็ให�ความสำาคัญติ่อคุณ์สมบัติิและคุณ์ลักษณ์ะ มิฉะนั�นแล�วจะเป็็นการ์ดึงมนุษย์ให�ห่างจาก
โลก ไฮเดกเกอร์์ให�ความสำาคัญติ่อป็ร์ากฏการ์ณ์์ของมนุษย์มากกว่า เพีร์าะมีการ์แสดงออกที่างการ์กร์ะที่ำา
อย่างเป็ิดเผู้ยซึ�งติัวตินในทีุ่ก ๆ วัน ที่ำาให�เห็นถึงภาวะของความมีอย้่หร์่อการ์ดำาร์งอย้่ แติ่กร์ะนั�น
ความมีอย้่ของมนุษย์ก็ถ้กกำาหนดด�วยเวลาช่วงใดช่วงหนึ�ง มนุษย์จึงมีสถานภาพีเป็็นส่วนหนึ�งของสัติ
และเป็็นภาวะย่อยซึ�งติ�องมีอย้่จร์ิงในสถานที่ี�หนึ�ง ซึ�งไฮเดกเกอร์์ได�ใช�ศัพีที่์เร์ียกมนุษย์ติามนัยนี�ว่า
ดาซายน์ (Dasein) เป็็นภาษาเยอร์มัน (ซึ�งติ่อไป็จะใช�คำานี�ติามไฮเดกเกอร์์) อันมีความหมายติร์งกับ
ภาษาอังกฤษว่า being there หมายถึง ความเป็็นมนุษย์์ในฐานะท้ี�มีอย์่�หริือดำาริงอย์่� (Humanity as
Dasein) (Samuel Enoch Stumpf, 2007 : 505) หร์่ออาจใช�ว่า มนุษย์ภาวะ
ศาสติร์าจาร์ย์กีร์ติิ บุญเจ่อ ให�ความหมายดาซายน์ว่า ภาวะของมนุษย์แติ่ละคนหร์่อภาวะ
มนุษย์ในสถานการ์ณ์์หนึ�ง ๆ หร์่ออัติถิภาวะที่ี�มีความเป็็นอย้่ในสถานการ์ณ์์ขณ์ะป็ัจจุบันแติ่ละขณ์ะ
(กีร์ติิ บุญเจ่อ, ๒๕๕๒ : ๒)
2/12/2565 BE 14:43
_22-0789(001-019)1.indd 7 2/12/2565 BE 14:43
_22-0789(001-019)1.indd 7
