Page 180 - 47-2
P. 180
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
170 ทาสในสมััยสุโขทัย ไมั่มัีจริิงหริือ
ด็้วยค้วามหมายของไพร่ฟ้้าหนั้าใส ไพร่ฟ้้าหนั้าปก ที�ศาสต่ราจารย์ ด็ร.ขจร สุขพานัิชิ ให้ไว้
ท่านัจึงสรุปว่า ไพร่ฟ้้าข้าไท ค้ือ ทาส โด็ยอ้างจารึกพ่อขุนัรามค้ำาแหง ที�ว่า ไพร่ฟ้้าข้าไท (ไพร่ฟ้้าหนั้าใส
ล้กเจ้า ล้กขุนั ผู้้้ใด็แล้ล้มต่ายหายกว่า เหย้าเรือนัพ่อเชิื�อ เสื�อค้ำามันั ชิ้างขอล้กเมียเยียข้าว ไพร่ฟ้้าข้าไท
ป่าหมากป่าพล้ พ่อเชิื�อมันั ไว้แก่ล้กมันัสิ�นั) (กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๔๐) ประกอบ และสรุปว่า “ทาส
จัด็เข้าประเภททรัพย์สินัของผู้้้ต่าย” (ขจร สุขพานัิชิ, ๒๕๑๔ : ๒๖๔) ค้ือ ทาสเป็นัหนัึ�งในัทรัพย์สินั
ทั�งหลายของผู้้้ต่าย นัับรวมต่ั�งแต่่ไพร่ฟ้้าหนั้าใส ล้กเจ้า ล้กขุนั หรือผู้้้ใด็ต่าย ทรัพย์สินัทั�งหลาย
ซื้ึ�งมีไพร่ฟ้้าข้าไท ค้ือ ทาส รวมอย้่ด็้วย ก็จะต่กทอด็แก่ล้กทั�งหมด็
อย่างไรก็ด็ี ค้ำา ไพร่ฟ้้าข้าไท (หรือไทย) ในั ประชุมจารึก ภาคที� ๘ ให้ค้วามหมายว่า
ประชิาชินัพลเมือง บริวาร ล้กเจ้า ล้กขุนั (กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๕๘๕) หรือที�ศาสต่ราจารย์ ด็ร.ประเสริฐ
ณ นัค้ร กับ เอ. บี. กริสโวลด็์ แปลว่า retainer “ยังอ่อนัค้วามหมายไป” นัี�เป็นัค้วามเห็นัของศาสต่ราจารย์
ด็ร.ขจร สุขพานัิชิ (๒๕๑๔ : ๒๖๔)
ในัปัจจุบันั มีการพบและแปลจารึกสมัยสุโขทัยมากกว่าที�ผู้้้ทรงคุ้ณวุฒิ นัักประวัต่ิศาสต่ร์
ได็้กล่าวถึง ทำาให้การศึกษาประวัต่ิศาสต่ร์สุโขทัยมีค้วามก้าวหนั้ามากขึ�นั “เมื�อเขาเหนัข้อค้วามเปนั
อย่างอื�นั มีหลักฐานัด็ีกว่า...เราค้วรยอมด็้วยค้วามยินัด็ี” ด็ังที�พระบาทสมเด็็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอย้่หัว
มีพระราชิด็ำารัส ซื้ึ�งผู้้้เขียนัอัญเชิิญมาในัต่อนัต่้นั หรือจะมีค้วามเห็นัเป็นัอย่างอื�นัเป็นัการส่งต่ระกร้อ
ต่่อไปยังที�อื�นั ๆ ด็ังที�ศาสต่ราจารย์ ด็ร.ขจร สุขพานัิชิ กล่าวไว้ เพราะประวัต่ิศาสต่ร์นัั�นัเป็นัเรื�องที�มีการ
ถกเถียง อภิปราย และแสด็งค้วามค้ิด็เห็นัได็้ไม่ร้้จบ ด็ังที�มีผู้้้กล่าวไว้เชิ่นักันั ซื้ึ�งจะทำาให้เกิด็ค้วาม
ก้าวหนั้าและค้วามเข้าใจประวัต่ิศาสต่ร์ที�ชิัด็เจนัขึ�นั
เป็นัที�ยอมรับกันัทั�วไปว่า ทาสมีอย้่ในัทุกสังค้มในัประวัต่ิศาสต่ร์ รวมทั�งเพื�อนับ้านัใกล้เค้ียง
ของเราหรือของสมัยสุโขทัย การที�มีค้วามค้ิด็ว่าไม่มีทาสในัสุโขทัยก็เป็นัเรื�องที�นั่ายินัด็ี แต่่เมื�อหลักฐานั
ในัปัจจุบันัในัเรื�องซื้ื�อค้นัปล่อย ทำาสงค้รามชินัะได็้ผู้้้ค้นัหรือเชิลยมา การอุทิศ “ชิ้างม้าข้าไท” แด็่
พระพุทธศาสนัา ให้ข้าบวชิ (เมื�อสึกจะเป็นัไท ด็ังปรากฏในักฎหมายต่ราสามด็วง) ข้ากับเมียมันัรักกันั
ให้ข้านัั�นัเป็นัไท และอื�นั ๆ ด็ังที�ผู้้้เขียนัได็้กล่าวถึงพร้อมบริบทของค้ำาว่า ข้า หรือ ข้าไท รวมทั�งมีการใชิ้
ข้า ค้้่กับทาส ไพร่ฟ้้าทาษไท แทนั ไพร่ฟ้้าข้าไท มีการแปลค้ำา ข้าไท ว่า ทาส ในัพจนัานัุกรมสมัยต่่อมา
ล้วนัแสด็งให้เห็นัค้วามหมายว่าค้ือ ทาส ได็้ชิัด็เจนัขึ�นั
สำาหรับค้ำา ไพร่ฟ้้าข้าไท ที�มีค้วามเห็นัแต่กต่่างกันัมากในัหม้่ผู้้้ทรงคุ้ณวุฒิ นัักประวัต่ิศาสต่ร์
ผู้้้เขียนัมีค้วามเห็นัว่า ถ้ามีค้วามเห็นัเรื�องไพร่ฟ้้าหนั้าใส ไพร่ฟ้้าหนั้าปก ไพร่ฟ้้าข้าไทในับริบท
“ไพร่ฟ้้าหนั้าใส” ค้ือ ราษฎรซื้ึ�งไพร่ของฟ้้า หรือกษัต่ริย์ หนั้าใส มีค้วามสุขในัชิีวิต่ “ไพร่ฟ้้าหนั้าปก”
