Page 278 - 46-1
P. 278
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
270 พััฒนาการของงานภููมิิสถาปััตยกรรมิในพัระเมิรุมิาศจากยุคต้นสมิัยรัตนโกสินทร์ฯ
๔. แนวิควิามิคิด็การวิางผัังบริเวิณีท่�เช่�อมิโยงกับบริบทท่�สำาคัญของกรุงรัตนโกสินทร์
ชั�นใน
การวางผังพระเมรุมาศมีแนวค้ิดีในการเชื�อมโยงสัมพันธี์กับปูชนียสถานที�สำาค้ัญของ
กรุงรัตนโกสินทร์ชั�นใน โดียการกำาหนดีแกนจาก ๒ แนวแกนค้ือ แนวแกนเหนือ-ใต้ แลิะตะวันออก-
ตะวันตก จุดีตัดีของ ๒ แนวแกนค้ือที�ตั�งของอาค้ารพระเมรุมาศซึ่่�งตั�งอยู่บนจุดีตัดีของทั�ง ๒ แกนที�มี
สัมพันธี์กับศาสนสถานที�สำาค้ัญ ดีังนี�
๑) แนวเหนือ-ใต้ สัมพันธี์กับรัตนเจดีีย์ในวัดีพระศรีรัตนศาสดีาราม
๒) แนวตะวันออก-ตะวันตก สัมพันธี์กับแนวพระวิหารวัดีมหาธีาตุยุวราชรังสฤษัฎิ�
จากตำาแหน่งที�ตั�งของพระเมรุมาศซึ่่�งตั�งอยู่บนจุดีตัดีของแกนนี�ค้ือจุดีเริ�มต้นของการ
กำาหนดีพื�นที�ใช้สอยทั�งหมดี รวมทั�งเส้นทางการเชื�อมโยงแลิะการจัดีวางอาค้ารประกอบต่าง ๆ รวมทั�ง
องค้์ประกอบภููมิทัศน์ในบริเวณมณฑลิพิธีีแลิะโดียรอบ
สำาหรับการเชื�อมต่อแลิะการเข้าสู่พระเมรุมาศจากพื�นที�ภูายนอกไดี้กำาหนดีให้ทางเข้า
อยู่บนแกนกลิางที�สัมพันธี์กับแนวแกนเหนือ-ใต้แลิะตะวันออก-ตะวันตกเช่นกัน ซึ่่�งทำาให้เกิดีมุมมอง
จากภูายนอกมองเข้าสู่พระเมรุมาศที�มีค้วามสง่างาม อธีิบายแนวค้วามค้ิดีในส่วนรายลิะเอียดีเฉพาะงาน
ดีังนี�
งานภููมิิสถาปััตยกรรมิและภููมิิทัศน์
งานภููมิสถาปัตยกรรม ค้ือ การออกแบบแลิะการจัดีการพื�นที�ว่างที�อยู่นอกตัวอาค้าร
เป็นการกำาหนดีการใช้สอยพื�นที�เพื�อการใช้ประโยชน์ที�เหมาะสม สัมพันธี์กันระหว่างพื�นที�กับสภูาพ
แวดีลิ้อม สื�อถ่งวัฒนธีรรมที�เป็นเอกลิักษัณ์ การออกแบบภููมิสถาปัตยกรรมในงานพระเมรุมาศพระบาท
สมเดี็จพระบรมชนกาธีิเบศร มหาภููมิพลิอดีุลิยเดีชมหาราช บรมนาถบพิตร มีแนวค้วามค้ิดีในการ
ออกแบบภููมิทัศน์เพื�อแสดีงสัณฐานของจักรวาลิตามค้ติไตรภููมิแลิะแสดีงถ่งพระราชกรณียกิจสำาค้ัญ
ของพระองค้์
ภููมิิทัศน์พัระเมิรุมิาศบริเวิณีด็้านทิศเหน่อนอกเขตราชวิัติ
การวางผังบริเวณพระเมรุมาศมีแนวค้ิดีในการวางผังพระเมรุมาศให้มีค้วามสัมพันธี์กับ
เมือง โดียมีการวางแนวแกนพระเมรุมาศให้เชื�อมโยงกับศาสนสถานสำาค้ัญของกรุงเทพมหานค้ร
ในเกาะกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นที�มาของการกำาหนดีแนวแกนหลิักทิศเหนือ-ใต้ในแนวเดีียวกับรัตนเจดีีย์
วัดีพระศรีรัตนศาสดีาราม แลิะแนวแกนทิศตะวันออก-ตะวันตกตรงกับก่�งกลิางพระวิหารวัดีมหาธีาตุ
ยุวราชรังสฤษัฎิ� จุดีตัดีของ ๒ แกนกำาหนดีเป็นที�ตั�งของพระเมรุมาศ สื�อค้วามหมายว่า พระบาท
