Page 114 - 46-1
P. 114
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
106 ขึึด : ขึ้อห้้ามในสัังคมล้้านนา
เมืองช้ะแล้” (คมเนติ เช้ษฐพิัฒนวนิช้, ๒๕๔๔ : ๗) ช้าวเมืองแล้ะคณ์ะสุงฆ์์จ่งไดี้ร่วมกันที่ำาพิิธิ์่
ถือนข่ดี ผู้้้นิพินธิ์์ไดี้ไปร่วมพิิธิ์่ถือนข่ดีครั�งน่�ดี้วยที่่�บ้ริเวณ์กล้างเมืองเช้่ยงใหม่ พิระสุงฆ์์สุวดีมนติ์ทีุ่ก
ประติ้เมืองแล้ะมุมเมือง สุถืานที่่�สุำาคัญ์ของพิิธิ์่อย้่ที่่�กล้างเมืองเช้่ยงใหม่ เพิราะสุถืานที่่�แห่งน่�พิระสุงฆ์์
จะสุวดี “คัมภั่ร์มหาที่้้บ้” เครื�องเซึ่่นไหว้ไดี้นำามาวางไว้ในกระที่งขนาดีใหญ์่มาก เที่่าที่่�ผู้้้นิพินธิ์์จำาไดี้
แม่นยำา คือ ม่ปล้าดีิบ้ติัวใหญ์่แล้ะเนื�อดีิบ้วางรวมไว้ในกระที่งดี้วย พิระสุงฆ์์อดี่ติเจ้าอาวาสุวัดีหมื�นล้้าน
เป็นผู้้้สุวดี “คัมภั่ร์มหาที่้้บ้” หล้ังจากที่ำาพิิธิ์่ถือนข่ดีแล้้ว ช้าวเมืองเช้่ยงใหม่ทีุ่กคนร้้สุ่กสุบ้ายใจแล้ะ
คิดีว่าบ้้านเมืองจะผู้่านพิ้นภััยพิิบ้ัติิติ่าง ๆ ไปไดี้
๒. คร่บาบุญชีุ�ม ญาณสัังวิโร ถอนขึึดที�ถำ�าห้ล้วิง ขึุนนำ�านางนอน
เนื�องจากนักเร่ยนแล้ะคร้สุอนฟุติบ้อล้หรือที่่มหม้่ป่าจำานวน ๑๓ คน เข้าไปเที่่�ยวใน
ถืำ�าหล้วงขุนนำ�านางนอน บ้้านจ้อง หม้่ ๙ ติำาบ้ล้โป่งผู้า อำาเภัอแม่สุาย จังหวัดีเช้่ยงราย หล้ังจากเข้าไป
ในถืำ�าแล้้ว ฝนติกหนักนำ�าที่่วม ระดีับ้นำ�าในถืำ�าสุ้งมากจนไม่สุามารถืเดีินออกมาจากถืำ�าไดี้ เรื�องราวน่�
โดี่งดีังไปที่ั�วโล้ก ช้าวล้้านนาแล้ะคร้บ้าบุ้ญ์ชุ้่ม ญ์าณ์สุังวโรเช้ื�อว่าที่่มหม้่ป่าที่ั�ง ๑๓ คน “ติกข่ดี”
อันเนื�องมาจากการกระที่ำาของผู้่ร้ายในถืำ�า คร้บ้าบุ้ญ์ชุ้่มเป็นช้าวเช้่ยงรายโดียกำาเนิดี แล้ะปัจจุบ้ันเป็น
เจ้าอาวาสุวัดีพิระธิ์าติุดีอนเรือง เมืองพิง รัฐช้าน ประเที่ศเม่ยนมาร์ ที่่านไดี้เดีินที่างมาที่ำาพิิธิ์่ “ถือนข่ดี”
(พิ.ศ. ๒๕๖๑) เปิดีปากถืำ�าขุนนำ�านางนอน ถืวายเครื�องเซึ่่นสุังเวยขอขมาสุิ�งศักดีิ�สุิที่ธิ์ิ�แล้ะเจ้าแม่นางนอน
ที่่�สุถืิติอย้่ในถืำ�าแห่งน่� ขอให้ปล้ดีปล้่อยที่่มหม้่ป่าออกมาจากถืำ�าโดียปล้อดีภััยที่ั�ง ๑๓ คน คร้บ้าบุ้ญ์ชุ้่ม
ไดี้เดีินที่างมาประกอบ้พิิธิ์่ “ถือนข่ดี” ๒ ครั�ง ในวันที่่� ๒๙ มิถืุนายน แล้ะ ๔ กรกฎาคม พิ.ศ. ๒๕๖๑
ในที่่�สุุดีที่่มหม้่ป่าที่ั�งหมดีไดี้รับ้ความช้่วยเหล้ือให้ออกมาจากถืำ�าขุนนำ�านางนอนดี้วยความปล้อดีภััย
๓. ห้ม่�บ้านปั่าแห้วิ�ง บ้านพักผู้่้พิพากษัา
รัฐบ้าล้ไดี้สุร้างบ้้านพิักของติุล้าการจังหวัดีเช้่ยงใหม่ ในพิื�นที่่�ป่าเช้ิงดีอยสุุเที่พิ ติำาบ้ล้
ดีอนแก้ว อำาเภัอแม่ริม จังหวัดีเช้่ยงใหม่ เนื�อที่่� ๑๔๗ ไร่ ๓ งาน ๔๑ ติารางวา บ้้านพิัก ๔๙ หล้ัง
อาคารชุ้ดี ๙ หล้ัง พิื�นที่่�ปล้้กบ้้านพิักติุล้าการรุกล้ำ�าเข้าไปในเขติป่าดีอยสุุเที่พิ ช้าวเช้่ยงใหม่แสุดีงความ
ไม่พิอใจแล้ะติ่อติ้านการใช้้พิื�นที่่�ผู้ืนป่าแห่งน่�ติั�งแติ่ พิ.ศ. ๒๕๕๘ เป็นติ้นมา ปราช้ญ์์ช้าวบ้้านอธิ์ิบ้ายว่า
การกระที่ำาเช้่นน่�ถืือว่าเข้าข่าย “ข่ดีติกเมือง/ข่ดีหล้วง” ความอัปมงคล้จะแพิร่กระจายไปถื่งช้าวเช้่ยงใหม่
๑๖
ทีุ่กคน ถืือเป็นการล้ะเมิดีสุิที่ธิ์ิ�ของช้าวบ้้านแล้ะที่ำาล้ายระบ้บ้นิเวศวัฒนธิ์รรมของเมือง เพิราะม่บ้้าน
จำานวนมากปล้้กล้ำ�าเข้าในพิื�นที่่�ป่าสุ่เข่ยวเป็นสุิ�งแปล้กปล้อมในผู้ืนป่าดีอยสุุเที่พิ ช้าวเช้่ยงใหม่เร่ยก
๑๖ สุัมภัาษณ์์ นายธิ์่ระศักดีิ� ร้ปสุุวรรณ์ ผู้้้ประสุานงานเครือข่ายขอคืนผู้ืนป่าดีอยสุุเที่พิ วันที่่� ๒ พิฤษภัาคม พิ.ศ. ๒๕๖๑
