Page 113 - 46-1
P. 113
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
ศาสตราจารย์์อรุณรัตน์์ วิิเชีีย์รเขีีย์วิ 105
ขุนนาง สุระผู้มแล้ะเอาเศษผู้มใสุ่ล้งในกระที่ง แล้้วให้คน ๒ คนหามกระที่งไปล้อยที่ิ�งแม่นำ�าแล้ะห้าม
คนหามกระที่งเดีินที่างกล้ับ้เข้ามาในเมืองเป็นเวล้า ๓ วัน พิระสุงฆ์์สุวดีมนติ์ที่ั�งล้ำาหล้บ้ไช้ยที่ั�ง ๗ สุวดี
๑๕
๓ วัน ๓ คืน รุ่งเช้้าวันที่่� ๓ ให้พิระสุงฆ์์ที่่�ประกอบ้พิิธิ์่ไปรับ้บ้ิณ์ฑิบ้าติที่่�พิระราช้วังหล้วง ผู้้้ปกครองแล้ะ
ขุนนาง ที่ำาบุ้ญ์ที่าน ๓ วัน ถืือศ่ล้ ๓ วัน ปล้่อยสุัติว์ ๓ วัน เสุร็จพิิธิ์่ (เมธิ์่ ใจศร่, ๒๕๖๐ : ๔-๖)
ควิามเชีื�อเรื�องขึึดในปััจจุบัน
ปัจจุบ้ันช้าวโล้กแล้ะช้าวล้้านนาเข้าสุ้่ยุคสุมัยใหม่หรือยุคโล้กไร้พิรหมแดีน แติ่ความเช้ื�อเรื�องข่ดี
ยังคงหล้งเหล้ืออย้่ในจิติสุำาน่กของคนล้้านนา การสุืบ้ที่อดีความเช้ื�อเรื�องข่ดีอาจจะเกิดีจากความกล้ัว
เพิราะข่ดีเป็นนามธิ์รรม จับ้ติ้องไม่ไดี้ ความเสุื�อม ความพิินาศติ่าง ๆ ไดี้ถื้กสุั�งสุอนหรือสุ่งติ่อความเช้ื�อ
เรื�องน่�ให้คนรุ่นใหม่โดียไม่ติั�งใจ เมื�อเกิดีเหติุการณ์์ไม่ปรกติิสุุขหรือความทีุ่กข์ยากบ้างอย่างในสุังคม
แล้ะหาคำาอธิ์ิบ้ายหรือติอบ้คำาถืามไม่ไดี้ พิวกเขาเล้ือกใช้้ประโยช้น์ของความเช้ื�อเรื�องข่ดีมาอธิ์ิบ้าย
แล้ะช้่วยกันหาที่างออกให้กับ้สุังคมหรือบ้้านเมือง ม่ติัวอย่างของ “ข่ดีเมือง” แล้ะ“ข่ดีบ้้าน” ที่่�ช้าวบ้้าน
ช้าวเมืองในล้้านนายังร่วมกันให้พิระสุงฆ์์เป็นผู้้้ประกอบ้พิิธิ์่ “ถือนข่ดี” เพิื�อความสุุขกายสุบ้ายใจของ
ผู้้้คนในชุ้มช้นติ่าง ๆ ถืือเป็นจิติวิที่ยาชุ้มช้น ติัวอย่างความเช้ื�อเรื�องข่ดีในปัจจุบ้ัน ม่ดีังน่�
๑. เครื�องบินเล้าดาแอร์ตก
เมื�อ ๒๗ ปีที่่�ผู้่านมา (เดีือนพิฤษภัาคม พิ.ศ. ๒๕๓๔) เจ้านายฝ่ายเหนือของเมือง
เช้่ยงใหม่แล้ะเมืองล้ำาพิ้น ผู้้้ว่าราช้การจังหวัดีเช้่ยงใหม่แล้ะภัรรยา รวมที่ั�งพิ่อค้า คหบ้ดี่ จำานวน ๑๓ คน
เดีินที่างไปประเที่ศออสุเติร่ย โดียสุายการบ้ินเล้าดีาแอร์ (Lauda Air) เครื�องบ้ินออกจากสุนามบ้ิน
ดีอนเมืองเวล้า ๒๓.๐๒ น. ม่ผู้้้โดียสุารแล้ะล้้กเรือที่ั�งหมดี ๒๒๓ คน เครื�องบ้ินข่�นเพิ่ยง ๑๕ นาที่่
เกิดีระเบ้ิดีกล้างอากาศติกล้งที่่�ป่าที่่บ้ในเขติอุที่ยานแห่งช้าติิพิุเติย อำาเภัอดี่านซึ่้าย จังหวัดีสุุพิรรณ์บุ้ร่
ไม่ม่ผู้้้รอดีช้่วิติ ช้าวเช้่ยงใหม่ติกใจกับ้การสุ้ญ์เสุ่ยครั�งน่�อย่างมาก ช้าวเมืองติ่างวิพิากษ์วิจารณ์์กันไป
ติ่าง ๆ นานาว่า ผู้้้ว่าราช้การจังหวัดี คณ์ะแล้ะช้าวเมืองเช้่ยงใหม่ “ติกข่ดีหล้วง” สุาเหติุเกิดีมาจาก
ผู้้้ว่าราช้การจังหวัดีติ้องการแก้ปัญ์หาการจราจรติิดีขัดีบ้ริเวณ์ประติ้สุวนดีอกแล้ะใกล้้เค่ยง จ่งออก
คำาสุั�งห้ามประช้าช้นแล้ะรถืทีุ่กช้นิดีผู้่านเข้าออกประติ้สุวนดีอก ประติ้ที่ิศติะวันติกของเมือง เสุมือน
หน่�งปิดีประติ้สุวนดีอกเป็นการถืาวร ให้ทีุ่กคนไปใช้้ประติ้เมืองอื�นแที่นถืือว่าติก “ข่ดีหล้วง” ติำาราข่ดี
กล้่าวว่า การปิดีหรือย้ายประติ้ในบ้้านเรือนแล้ะประติ้เมืองถืือว่าข่ดี “ประติ้เว่ยงแปล้งดี่แล้้ว พิ้อย
(หาก) ติ่ดี (ปิดี) ประติ้เว่ยงเก่าเสุ่ย ย้ายออกไปแปล้งที่่�ใหม่ ก็บ้่ดี่ ข่ดีนักแล้ บ้่แพิ้เจ้าเมือง ก็จักแพิ้
๑๕ สุวดีมนติ์ทีุ่กบ้ที่ติามที่่�ระบุ้ไว้ ไปสุวดีในบ้ริเวณ์ที่่�เป็นไช้ยะของเมืองเช้่ยงใหม่ที่ั�ง ๗ แห่ง
