Page 28 - 45-3
P. 28
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน-ธัันวาคม ๒๕๖๓
20 สัังคมไทยกัับสัถาบันพระมหากัษััตริย์ : มุมมองทางประวััติศาสัตร์
นครศร่ธีรรมูราช หัวัเมูืองประเทศราช นอกจากนั�นยังได้มู่การติิดติามูประเมูินผ่ลัการปฏิบััติิงานข้อง
ข้้าราชการ พระองค์ได้ทรงส่งข้้าราชการจากส่วันกลัางไปติรวัจสอบัการปฏิบััติิงานข้องข้้าราชการ
หัวัเมูือง ซึ่ึ�งเป็นแบับัอย่างในการบัริหารราชการแผ่่นดินในสมูัยติ่อมูาจนถ่ึงปัจจุบััน การใช้นโยบัาย
ถ่่วังดุลัอำานาจนับัเป็นการบัริหารราชการแผ่่นดินท่�นำาไปสู่ควัามูสงบัสุข้เร่ยบัร้อยข้องบั้านเมูืองติลัอด
รัชกาลั
พระบัาทสมูเด็จพระพุทธีเลัิศหลั้านภาลััยทรงริเริ�มูจัดระเบั่ยบัสังคมูนานัปการ ซึ่ึ�งอาจ
ถ่ือได้วั่าเป็นติ้นแบับัในการบัริหารราชการแผ่่นดิน ได้แก่ การจัดการเรื�องการครอบัครองกรรมูสิทธีิ�
ในท่�ดิน มู่การรังวััดท่�นาใหมู่ เพื�อให้ราษฎรได้ใช้ท่�ดินทำามูาหากินให้เป็นประโยชน์ ไมู่ปลั่อยให้รกร้าง
โปรดเกลั้าฯ ให้ค้นหาท่�นาข้องเจ้านาย ข้้าราชการ เจ้าเมูือง แลัะราษฎรท่�มูิได้ทำาประโยชน์ เพื�อให้ผู่้อื�น
มูาทำาในท่�นานั�น ๆ แทน นับัวั่าเป็นติ้นแบับัข้องการปฏิรูปท่�ดิน มู่การจัดระเบั่ยบัควับัคุมูไพร่โดยทรง
ออกพระราชกำาหนดสักเลัข้ พ.ศ. ๒๓๕๓ ซึ่ึ�งเปร่ยบัได้กับัการสำารวัจประชากรแลัะจัดทำาทะเบั่ยนราษฎร
นอกจากน่� ด้วัยพระปร่ชาชาญด้านอักษรศาสติร์แลัะด้านศิลัปะในพระบัาทสมูเด็จ
พระพุทธีเลัิศหลั้านภาลััยทำาให้แผ่่นดินไทยในรัชสมูัยข้องพระองค์ได้ชื�อวั่าเป็นยุคทองแห่งวัรรณคดี
ศิลปกัรรม และนาฏยศิลป์ แลัะนำาไปสู่การเป็นบั่อเกิดข้องสิ�งสำาคัญหลัายประการ ดังจะเห็นได้จาก
พระราชนิพนธี์เรื�องอิเห็นัา ยอดแห่งบัทลัะครรำาเป็นบั่อเกิดแห่งลัะครใน พระราชนิพนธี์เรื�องสำังข้์ทุอง
ไชยเชษัฐ์ ไกรทุอง คืาวี มณีพิชัย แลัะสำังข้์ศิลป็์ชัย เป็นบั่อเกิดข้องบัทลัะครนอก นอกจากน่�ได้ทรงฟ้้�นฟู้
ประเพณ่วัันวัิสาข้บัูชาซึ่ึ�งมู่มูาติั�งแติ่สมูัยสุโข้ทัยเป็นส่วันหนึ�งในการฟ้้�นฟู้วััฒนธีรรมูอันด่งามูข้องไทย
แลัะทำาให้ราษฎรมู่ควัามูสุข้ร่มูเย็นด้วัยศรัทธีาในพระพุทธีศาสนา มู่ส่วันทำาให้ควัามูเชื�อมูั�นในสังคมู
วััฒนธีรรมูไทยเป็นบั้านเมูืองกลัับัคืนมูายิ�งข้ึ�น นับัวั่ารัชสมูัยข้องพระองค์เป็นบั่อเกิดด้านวััฒนธีรรมู
ประเพณ่ทางศาสนา กวั่เอกในรัชกาลัน่�ด้วัย สุนทรภู่ซึ่ึ�งได้สร้างผ่ลังานวัรรณกรรมูสำาคัญหลัายเรื�อง เช่น
พระอภัยมณี นัิราศภูเข้าทุอง นัิราศสำุพรรณ เพลงยาวถ้วายโอวาทุ กาพย์พระไชยสำุริยา นับัเป็นติัวัอย่าง
ข้องสามูัญชนท่�ได้รับัการส่งเสริมูสนับัสนุนจากพระประมูุข้ข้องแผ่่นดินให้รังสรรค์ผ่ลังานเป็นมูรดก
ทางวััฒนธีรรมูไทยสืบัติ่อมูาถ่ึงปัจจุบััน
ด้วัยพระปร่ชาสามูารถ่ทางด้านอักษรศาสติร์จึงทำาให้พระบัาทสมูเด็จพระพุทธีเลัิศหลั้า
นภาลััยเป็นพระมูหากษัติริย์ไทยพระองค์แรกท่�องค์การศึกษาวัิทยาศาสติร์แลัะวััฒนธีรรมูแห่ง
สหประชาชาติิหรือยูเนสโก ได้ถ่วัายการยกย่องเป็นบัุคคลัสำาคัญข้องโลักในสาข้าวัรรณกรรมูเมูื�อ
พ.ศ. ๒๕๑๑ แลัะสุนทรภู่กวั่เอกข้องพระองค์ได้รับัการยกย่องจากยูเนสโกให้เป็นบัุคคลัสำาคัญข้องโลัก
ในสาข้าวัรรณกรรมูเมูื�อ พ.ศ. ๒๕๒๙ นับัเป็นสามูัญชนคนแรกท่�ได้รับัเก่ยรติิน่�
31/3/2565 BE 09:16
_21-0851(006-035)1E.indd 20 31/3/2565 BE 09:16
_21-0851(006-035)1E.indd 20
