Page 57 - Journal451
P. 57
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
นายกฤษฎา บุุณยสมิิต 45
วิ่า ขึ้้าพระพุทธเจ้้าเปันัเหตุให้พระองคี์ท่านัต้องรำาคีานัด้วิยขึ้้าพระพุทธเจ้้า
ไม่สิ�นัคีวิามขึุ้่นัเคีืองต่าง ๆ ซ่ึ�งเปันัการหาคีวิรแก่ขึ้้าพระพุทธเจ้้าไม่...” ๓๘
ในวัันดีังกล่าวั พระบาทสำมิ่เดี็จพระจุลจอมิ่เกล้าเจ้าอย่่หัวัพระราชื่ทานอภััยโทษ มิ่ี
พระบรมิ่ราชื่านุญาติให้กรมิ่หมิ่่�นนราธิป็ป็ระพันธ์พงศ์เสำดี็จกลับวััง ควัามิ่วั่า “จ้ดหมายถึึงกรมสรรพสิทธิ
วิ่า รพีจ้ดหมายยื�นัวิ่าไม่มีคีวิามบัาดหมางอันัใดกรมนัราธิปัอีก อยากจ้ะให้ได้กลับัไปัวิังตามปัรกตินัั�นั
ให้กรมหมื�นันัราธิปัพ้นัโทษีไปัเถึิด” ๓๙
๕.๖ พระบาทสำมิ่เดี็จพระจุลจอมิ่เกล้าเจ้าอย่่หัวัทรงไดี้รับควัามิ่กระทบกระเท่อน
พระราชื่หฤทัยในเร่�องที�เกิดีข้่�นอย่างมิ่าก ดีังป็รากฏิในพระราชื่หัติถเลข้าพระราชื่ทานสำมิ่เดี็จพระบรมิ่
โอรสำาธิราชื่ เจ้าฟ้้ามิ่หาวัชื่ิราวัุธ สำยามิ่มิ่กุฎราชื่กุมิ่าร วั่า “คีวิามเจ้็บัชิำ�านัำ�าใจ้ขึ้องพ่อคีรั�งนัี�เปันัที�สุด
แต่หากเปันัคีนัใจ้แขึ้งแลคี้าขึ้ันัติมาเสียจ้นัเคียแล้วิ จ้ึ�งไม่โศกเศร้าเกินัไปัจ้นักินัไม่ได้นัอนัไม่หลับั
รอนัชิีวิิตอย่างแรง, แต่ถึึงดังนัั�นัก็เปันัเคีรื�องทำาให้หมกมุ่นัขึุ้่นัหมองมาก ส่วินัที�ต้องบัำาเพ็ญขึ้ันัติราชิธรรม
นัั�นัเล่า ก็เปันัภาระอันัหนัักเหลือที�จ้ะหนััก ถึึงวิ่าคีวิามอดกลั�นัสองอย่างนัี�ไม่มีกำาลังกล้าพอที�จ้ะทำาลาย
ชิีวิิตและคีวิามดำารงนั่าที�ให้เสื�อมสูญโดยเร็วิก็จ้ริง, แต่ทำาให้ชิีวิิตพ่อหรอเขึ้้าไปัเปันัอันัมาก ถึ้าจ้ะมี
เคีรื�องวิัดจ้ะเห็นัวิ่าแก่ลงเพราะเรื�องนัี�ได้เปันัอันัมาก...” (รามิ่ วัชื่ิราวัุธ, ๒๕๕๙ : ๓๖๒)
บทเรียนจากประวััติิศาสติร์มิีควัามิส�าคัญอย่างไร
๑. การทำาควัามิ่เข้้าใจเหติุการณ์สำำาคัญ ๆ ทางป็ระวััติิศาสำติร์ไทยในมิ่ิติิข้องการป็กครอง
กฎหมิ่ายและกระบวันการยุติิธรรมิ่ มิ่ีควัามิ่สำัมิ่พันธ์กับกระบวันการที�จะสำร้างระบบและระเบียบที�
เกี�ยวักับการป็กครอง กฎหมิ่าย และกระบวันการยุติิธรรมิ่ในป็ัจจุบันให้ดีียิ�งข้่�น รวัมิ่ทั�งกระบวันการ
ที�เกี�ยวัข้้องในการสำร้างอนาคติข้องสำิ�งสำำาคัญเหล่านี�ดี้วัย
๒. บทเรียนจากคดีีพญาระกาเป็็นหลักฐานทางป็ระวััติิศาสำติร์ที�ใชื่้เป็็นติัวัอย่างไดี้ดีีสำำาหรับ
เหติุการณ์ ดีังติ่อไป็นี�
๓๘ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ หนังสำ่อกรมิ่หมิ่่�นราชื่บุรี
ดีิเรกฤทธิ� กราบบังคมิ่ท่ล ลงวัันที� ๕ กรกฎาคมิ่ ร.ศ. ๑๒๙
๓๙ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ ลายพระราชื่หัติถเลข้าถ่ง
กรมิ่หมิ่่�นสำรรพสำิทธิป็ระสำงค์
