Page 54 - Journal451
P. 54
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
42 คดีีพญาระกา-บทเรียนจากประวััติิศาสติร์ไทย
๕. เหติุการณ์ติอนที�ห้า ผลักระทบภายหลัังการติัดีสินคดีี
เหติุการณ์คดีีพญาระกานี� ก่อให้เกิดีผิลกระทบกระเท่อนติ่อการบริหารราชื่การแผิ่นดีิน
และเกิดีควัามิ่บาดีหมิ่างในระหวั่างพระราชื่วังศ์
๕.๑ เมิ่่�อวัันที� ๒๕ มิ่ิถุนายน พ.ศ. ๒๔๕๓ พระบาทสำมิ่เดี็จพระจุลจอมิ่เกล้าเจ้าอย่่หัวั
เสำดี็จออก ณ พระที�นั�งอัมิ่พรสำถาน ทรงพระกรุณาโป็รดีเกล้าฯ ให้เจ้านายผิ่้ใหญ่ซึ่่�งดีำารงติำาแหน่ง
สำำาคัญในข้ณะนั�นเข้้าเฝ้าฯ มิ่ีควัามิ่วั่า
“พระบัาทสมเด็จ้พระเจ้้าอยู่หัวิเสด็จ้ออกพระที�นัั�งอัมพรสถึานั สมเด็จ้
พระบัรมโอรสาธิราชิ สมเด็จ้พระเจ้้าลูกยาเธอ เจ้้าฟื้้ากรมขึุ้นันัคีรสวิรรคี์
๒๗
๒๘
วิรพินัิต เจ้้าฟื้้ากรมขึุ้นัพิศณุโลกย์ปัระชิานัารถึ พระเจ้้านั้องยาเธอ
๒๙
กรมหลวิงเทวิะวิงษี์วิโรปัระการ กรมขึุ้นัสมมตอมรพันัธุ์ กรมหลวิง
๓๐
ดำารงราชิานัุภาพ พระเจ้้าลูกยาเธอ กรมหมื�นันัคีรไชิยศรีสุรเดชิ ๓๑
เฝ่้าทูลลอองธุลีพระบัาท มีพระราชิดำารัสปัฤกษีาด้วิยเหตุการอันัเกิดขึ้ึ�นั
เนัื�องจ้ากเรื�อง ซ่ึ�งพระเจ้้านั้องยาเธอ กรมหมื�นันัราธิปัปัระพันัธ์พงษี์
แต่งหนัังสือบัทลคีรเปัรียบัเทียบัเปันัการหมิ�นัปัระมาทพระเจ้้าลูกยาเธอ
กรมหมื�นัราชิบัุรีดิเรกฤทธิ� ซ่ึ�งได้ทรงพระกรุณาโปัรดเกล้าฯ ให้พระเจ้้า
นั้องยาเธอสามพระองคี์ ไต่สวินัแลพิพากษีาลงโทษี ตามพระราชิกำาหนัด
กฎหมายเสร็จ้แล้วิ บััดนัี�เหตุการอันัเกิดเนัื�องจ้ากคีวิามเรื�องนัั�นั ซ่ึ�งเปั็นัขึ้้อ
ที�คีวิรจ้ะวิินัิจ้ฉุัย เพื�อจ้ะรักษีาแบับัอย่างราชิปัระเพณีแลราชิการมิให้
๓๒
เสื�อมทราม แลให้ราชิการทั�งปัวิงดำาเนัินัไปัได้...”
๕.๒ การบริหารราชื่การกระทรวังยุติิธรรมิ่ไดี้รับควัามิ่กระทบกระเท่อนจากการที�
ผิ่้พิพากษาชื่ั�นผิ่้ใหญ่จำานวันหลายคนถวัายหนังสำ่อกราบบังคมิ่ท่ลลาออกจากราชื่การ ซึ่่�งแมิ่้หลังจาก
๒๗ ติ่อมิ่าค่อ พระบาทสำมิ่เดี็จพระมิ่งกุฎเกล้าเจ้าอย่่หัวั
๒๘ ติ่อมิ่าค่อ จอมิ่พล จอมิ่พลเร่อ สำมิ่เดี็จพระเจ้าบรมิ่วังศ์เธอ เจ้าฟ้้าบริพัติรสำุขุ้มิ่พันธุ์ กรมิ่พระนครสำวัรรค์วัรพินิติ
๒๙ ติ่อมิ่าค่อ จอมิ่พล สำมิ่เดี็จพระเจ้าบรมิ่วังศ์เธอ เจ้าฟ้้าจักรพงษภั่วันารถ กรมิ่หลวังพิษณุโลกป็ระชื่านารถ
๓๐ ติ่อมิ่าค่อ พระเจ้าบรมิ่วังศ์เธอ กรมิ่พระสำมิ่มิ่ติอมิ่รพันธุ์
๓๑ ติ่อมิ่าค่อ จอมิ่พล พระเจ้าบรมิ่วังศ์เธอ กรมิ่หลวังนครไชื่ยศรีสำุรเดีชื่
๓๒ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ หนังสำ่อกรมิ่ราชื่เลข้านุการ
ลงวัันที� ๒๕ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
