Page 55 - Journal451
P. 55
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
นายกฤษฎา บุุณยสมิิต 43
ข้้าราชื่การผิ่้พิพากษาในกระทรวังสำ่วันใหญ่ทำาหนังสำ่อกราบบังคมิ่ท่ลสำำาน่กในควัามิ่ผิิดีข้อพระราชื่ทาน
อภััยโทษ และไดี้รับพระราชื่ทานอภััยโทษ แติ่มิ่ีข้้าราชื่การผิ่้พิพากษานายหน่�ง ค่อ ขุ้นหลวังพระยา
ไกรสำี (เทียมิ่ บุนนาค) ซึ่่�งข้ณะเกิดีเหติุดีำารงติำาแหน่งอธิบดีีศาลติ่างป็ระเทศกราบบังคมิ่ท่ลรับสำารภัาพ
โดียใชื่้โวัหารพรรณนา จ่งทรงป็ลดีออกจากราชื่การและถอดีบรรดีาศักดีิ�ดี้วัย ติ่อมิ่านายเทียมิ่มิ่ีหนังสำ่อ
กราบท่ลกรมิ่หมิ่่�นราชื่บุรีดีิเรกฤทธิ�วั่า “ได้ทำาการฉุลองพระเดชิพระคีุณโดยคีวิามซ่ื�อตรง ได้ทำาการ
๓๓
จ้นัถึึงที�สุดจ้นัได้ถึูกถึอดแล้วิ” ทำาให้กรมิ่หมิ่่�นราชื่บุรีดีิเรกฤทธิ�ทรงโทมิ่นัสำพระทัยอีก เกี�ยวักับเร่�องนี�
พระบาทสำมิ่เดี็จพระมิ่งกุฎเกล้าเจ้าอย่่หัวั ซึ่่�งข้ณะนั�นทรงดีำารงพระอิสำริยยศเป็็นสำมิ่เดี็จพระบรมิ่
โอรสำาธิราชื่ เจ้าฟ้้ามิ่หาวัชื่ิราวัุธ สำยามิ่มิ่กุฎราชื่กุมิ่าร มิ่ีลายพระหัติถ์ถ่งกรมิ่หมิ่่�นราชื่บุรีดีิเรกฤทธิ�วั่า
“...หม่อมฉุันัเห็นัวิ่าท่านัได้เห็นัหนัังสือที�นัายเทียมถึวิายแล้วิท่านัจ้ะ
หายเสียพรไทย...ขึ้้อที�วิ่าถึอดไกรศรีลงเหมือนัถึอดพระองคี์ท่านั คีวิามขึ้้อนัี�
ไม่ถึูกจ้ริง ๆ คีนัทั�งเมืองเขึ้าเห็นัวิ่านัายเทียมห่ามเองแท้ ๆ และหวิังใจ้วิ่าท่านั
ได้ทอดพระเนัตร์เห็นัหนัังสือนัายเทียมแล้วิเชิื�อวิ่าจ้ะหมดคีวิามโทรมนััศ
คีงจ้ะไม่ทรงยินัดีเห็นัชิอบัด้วิยกับัคีนัเชิ่นันัายเทียม ที�จ้ะมาลูบัคีมพระราชิา
และพระราชิบัิดาขึ้องตนั...” ๓๔
นอกจากนี�ยังทรงมิ่ีลายพระหัติถ์ ลงวัันที� ๒๓ มิ่ิถุนายน พ.ศ. ๒๔๕๓ ถ่งกรมิ่หมิ่่�น
ราชื่บุรีดีิเรกฤทธิ�อีกฉับับดี้วัย มิ่ีควัามิ่ติอนหน่�งวั่า
“...ในัที�สุดนัี�ขึ้อทูลมาด้วิยคีวิามเชิื�อแนั่นัอนัในัใจ้วิ่าทูลกระหม่อมนัั�นั ๆ
ถึึงอย่างไร ๆ ก็คีงทรงตั�งพระราชิหฤทัยดำารงราชิธรรมมิได้มีคีวิามลำาเอียง
เพราะฉุะนัั�นัถึ้าเราปัระพฤติโดยซ่ื�อตรงสุจ้ริตแล้วิ ไม่ต้องเกรงเลยวิ่าจ้ะถึึง
คีวิามพินัาศฉุิบัหาย แต่อย่าเขึ้้าพระไทยผู้ิดวิ่าเพราะเปันัลูกฤๅเปันัคีนัสำาคีัญ
จ้ะอาลวิาดได้ตามใจ้ ขึ้อให้ท่านัทรงพระดำาริห์ในัเรื�องนัี�ให้รอบัคีอบัสักหนั่อย
แล้วิจ้ึ�งทรงตอบัมา” ๓๕
๓๓ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ หนังสำ่อกราบบังคมิ่ท่ลข้อง
กรมิ่หลวังป็ระจักษ์ศิลป็าคมิ่ ลงวัันที� ๑๓ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
๓๔ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ ฃ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ ติ้นร่างหนังสำ่อลายพระหัติถ์
สำมิ่เดี็จพระบรมิ่โอรสำาธิราชื่ฯ ท่ลกรมิ่หมิ่่�นราชื่บุรีดีิเรกฤทธิ� ฉับับไมิ่่ลงวัันที� (ติามิ่เน่�อควัามิ่เป็็นหลังวัันที� ๑๓ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙)
๓๕ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ ติ้นร่างหนังสำ่อลายพระหัติถ์
สำมิ่เดี็จพระบรมิ่โอรสำาธิราชื่ฯ ท่ลกรมิ่หมิ่่�นราชื่บุรีดีิเรกฤทธิ� ฉับับลงวัันที� ๒๖ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
