Page 200 - PDF File วารสารราชบัณฑิตยสภา
P. 200
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปิีที� ๔๘ ฉบับที� ๒ พื่ฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๖๖
188 นโยบายเปิิดปิระตููปิระเทศจีีน : การปิูทางเพื่่�อเข้้าแทรกแซงเอเชีียตูะวัันออกข้องสหรัฐอเมริกาก่อนสงครามโลกครั�งที� ๒
เผ่ยแผ่่ศาสนาในตู่างแดน ด้วัยเหตูุนี� การดำเนินนโยบายตู่างปิระเทศของสหรัฐอเมริกาในชี่วังก่อนสงครามโลก
ครั�งที� ๑ ส่วันใหญ่จี่งมักเกี�ยวัข้องกับการพื่ิทักษ์สิทธิิเสรีภาพื่และผ่ลปิระโยชีน์ของพื่ลเม่องอเมริกัน ดังเชี่น
การทำสงครามกับอังกฤษใน ค.ศ. ๑๘๑๒ (ดู “War of 1812,” ราชีบัณ์ฑิิตูยสถาน, ๒๕๕๐ : ๒๑-๒๘) ก็เปิ็น
กรณ์ีพื่ิพื่าทระหวั่างสหรัฐอเมริกากับอังกฤษที�มีสาเหตูุส่วันหน่�งจีากการที�เร่อพื่าณ์ิชีย์ของสหรัฐอเมริกาถูกละเมิด
อธิิปิไตูยในทะเลหลวังและส่งผ่ลกระทบตู่อการเดินเร่อและการค้ากับตู่างปิระเทศของพื่่อค้าอเมริกัน นอกจีากนี�
การส่งทูตูไปิยังเอเชีียตูะวัันออกและเอเชีียตูะวัันออกเฉียงใตู้ (รวัมทั�งดินแดนสยาม) ในทศวัรรษ ๑๘๓๐ ก็เพื่่�อ
สร้างสัมพื่ันธิไมตูรีทางการค้าและสนับสนุนการเผ่ยแผ่่ศาสนาของมิชีชีันนารีอเมริกันในดินแดนดังกล่าวั
การบังคับให้ญี�ปิุ�นเปิิดเม่องท่าใน ค.ศ. ๑๘๕๔ เพื่่�อให้เร่อของชีาวัอเมริกันเข้าไปิตูิดตู่อค้าขายและแวัะพื่ักจีอด
เร่อในน่านน�ำของญี�ปิุ�น ตูลอดจีนการเปิิดตูลาดการค้าในปิระเทศจีีนก็ล้วันสะท้อนถ่งการดำเนินนโยบาย
สนับสนุนเสรีภาพื่ของพื่ลเม่องอเมริกันด้วัย
ควัามสนใจีข้องชีาวัอเมริกันตู่อภููมิภูาคเอเชีียตูะวัันออกในคริสตู์ศตูวัรรษที� ๑๙
ในคริสตู์ศตูวัรรษที� ๑๙ ภูมิภาคเอเชีียตูะวัันออกยังไม่เปิ็นที�รู้จีักของชีาวัอเมริกันในวังกวั้างมากนัก
แตู่เปิ็นที�สนใจีของชีาวัอเมริกัน ๒ กลุ่ม ค่อ พื่่อค้าอเมริกันที�สนใจีแสวังหาลู่ทางการการค้าในดินแดนใหม่
นอกเหน่อจีากยุโรปิและแถบทะเลแคริบเบียน และมิชีชีันนารีชีาวัอเมริกันที�ตู้องการเผ่ยแผ่่ศาสนาคริสตู์
นิกายโปิรเตูสแตูนตู์ในดินแดนใหม่ ๆ
พื่่อค้าอเมริกันเริ�มทำการค้ากับจีีนตูั�งแตู่หลังการปิระกาศเอกราชี โดยเริ�มปิระมาณ์ ค.ศ. ๑๗๘๔
มูลค่าการค้าในชี่วังแรกจีนถ่งกลางคริสตู์ศตูวัรรษที� ๑๙ โดยเฉลี�ยเปิ็นการนำเข้าสินค้าจีากจีีนและเอเชีีย
แปิซิฟิิกปิระมาณ์ร้อยละ ๘ ของสินค้าขาเข้าทั�งหมด ขณ์ะที�ปิริมาณ์สินค้าส่งออกจีากสหรัฐอเมริกาไปิยังดินแดน
ดังกล่าวัน้อยกวั่าร้อยละ ๒ ของสินค้าส่งออกของสหรัฐอเมริกา (Berkin, Carol and others, 1995 : 612)
พื่่อค้าอเมริกันมองวั่าดินแดนเอเชีียตูะวัันออกโดยเฉพื่าะจีีนเปิ็นตูลาดการค้าที�น่าสนใจี สามารถสร้างผ่ลกำไร
มหาศาลได้ในระยะยาวั ทั�งยังเปิ็นตูลาดขนาดใหญ่ที�ชีาตูิตู่าง ๆ พื่ยายามเข้าไปิชี่วังชีิงส่วันแบ่ง ตู่อมาดินแดน
เอเชีียตูะวัันออกเริ�มเปิ็นที�รู้จีักในสังคมอเมริกันเพื่ิ�มมาก เม่�อมิชีชีันนารีอเมริกากลุ่มตู่าง ๆ ที�เดินทางเข้าไปิ
เผ่ยแผ่่ศาสนาได้เผ่ยแพื่ร่เร่�องราวัของดินแดน ผู่้คน และวััฒนธิรรมของกลุ่มชีนแก่สังคมอเมริกัน
ในเด่อนกรกฎาคม ค.ศ. ๑๘๔๔ สหรัฐอเมริกาทำสนธิิสัญญาทางไมตูรีและการค้ากับจีีนเปิ็นครั�งแรก
(ดู “The Treaty of Wanghai” [online] from https://blogs.loc.gov/law/2011/02/the-treaty-of-
wanghia-pic-of-the-week/. [2023May26]) สนธิิสัญญาฉบับนี�และสนธิิสัญญาอีกหลายฉบับที�จีีนทำกับชีาตูิ
อ่�น ๆ ในชี่วังเวัลานั�นได้ย่ดตูามสาระสำคัญของสนธิิสัญญานานกิง (Treaty of Nanjing 1842) ค.ศ. ๑๘๔๒
ซ่�งเปิ็นสนธิิสัญญาที�จีีนทำกับอังกฤษหลังจีีนพื่่ายแพื่้ในสงครามฝิ่ิ�น ค.ศ. ๑๘๔๒ และเปิ็นสนธิิสัญญาที�จีีนเปิ็น
ฝิ่�ายเสียเปิรียบ สาระสำคัญของสนธิิสัญญา ค.ศ. ๑๘๔๔ ค่อ จีีนยินยอมมอบสิทธิิสภาพื่นอกอาณ์าเขตู
(Extraterritoriality) กำหนดอัตูราภาษีคงที� เปิิดเม่องท่าสำคัญ ๕ เม่อง โดยอนุญาตูให้พื่่อค้าและมิชีชีันนารี
