Page 98 - วารสาร 48-1

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
88 จารึึกเขมรึสมัยหลัังพรึะนครึในกัมพูชาที่่�เก่�ยวข้องกับอยุธยา

Khmer language of the post-Angkor period, which can be used to study the
history of the Thai–Cambodian war because it is the primary evidence
contemporaneous with Ayutthaya. Post-Angkor inscriptions related to Ayutthaya
history can be classified into two categories: those found at Prasat Angkor Wat
and those found elsewhere but related to Ayutthaya history. This article
discusses these two groups of inscriptions, which are significant not only for
historical reasons but also for providing evidence of the Post-Angkor Khmer
language.

Keywords: Cambodian history, Cambodia’s post-Angkor period, post-Angkor

inscription

บที่นำา

หลัักฐานประวััติิศาสติร์ของกัมพููชาสมัยหลัังพูระนครบ้างส่วันเก่�ยวัข้องกับ้ประวััติิศาสติร์ไทย

แติ่ส่วันใหญ่่หลัักฐานด้ังกลั่าวัม่สภาพูคลั้ายคลั่งกับ้หลัักฐานประวััติิศาสติร์ไทย กลั่าวัคือ หลัักฐานทาง
ประวััติิศาสติร์ชั�นติ้นร่วัมสมัย เช่น จำด้หมายเหติุ หมายรับ้สั�ง ฯลัฯ สูญ่หายไปเป็นจำำานวันมาก เพูราะ

การเก็บ้รักษาไม่ด้่เท่าท่�ควัร ภาวัะสงครามภายในท่�ม่การแย่งชิงราชสมบ้ัติิในราชสำานักกัมพููชา แลัะ
๒
สงครามภายนอกท่�รุกรานเข้าเมืองหลัวังของกัมพููชาได้้ทำาควัามเส่ยหายอย่างมากแก่ราชสำานัก

กัมพููชา “หอหลัวง” ซึ่่�งเป็นสถานท่�รวับ้รวัมแลัะเก็บ้รักษาเอกสารติ่าง ๆ ของราชสำานักกัมพููชา
๓
ก็น่าจำะถูกทำาลัายไปด้้วัย จำ่งทำาให้หลัักฐานประวััติิศาสติร์ของกัมพููชาสมัยหลัังพูระนครเหลัือให้นำามา

ศ่กษาไม่มากนัก โด้ยเฉพูาะในส่วันท่�เก่�ยวัข้องกับ้ประวััติิศาสติร์ไทย
การศ่กษาประวััติิศาสติร์กัมพููชา โด้ยเฉพูาะท่�เก่�ยวัข้องกับ้สงครามระหวั่างไทย–กัมพููชา

ส่วันใหญ่่ จำ่งมักศ่กษาจำากหลัักฐานชั�นรองคือ พูระราชพูงศาวัด้าร ไม่วั่าจำะเป็นพูระราชพูงศาวัด้าร
ของไทย หรือพูระราชพูงศาวัด้ารกัมพููชาก็ติาม หลัักฐานประเภทน่�ค่อนข้างม่ปัญ่หาเนื�องจำากเป็น

เอกสารท่�รวับ้รวัมจำาก เอกสารชั�นติ้นอ่กทอด้หน่�ง แลัะผ่่านการชำาระแก้ไขหลัายครั�ง

๒ ติัวัอย่างเช่น พู.ศ. ๒๓๒๒ ออกญ่าวัิบุ้ลัราช (โสร์) เป็นขบ้ถได้้เอาไฟเผ่าปราสาทราชมณเฑิ่ยรไหม้พูินาศหมด้ พูระราชพูงศาวัด้ารบ้ันท่กวั่า
คัมภ่ร์พูระไติรปิฎกถูกทิ�งลังในนำ�าจำนผุ่เป่�อยเป็นอันติรายเส่ยหายไปเหลัือจำะคณนา (กรมศิลัปากร, ๒๕๑๓ : ๑๕๕–๑๕๖)
๓ การรุกรานเมืองหลัวังกัมพููชาครั�งสำาคัญ่ท่�ม่ผ่ลัติ่อเอกสารในราชสำานักกัมพููชาน่าจำะได้้แก่ สงครามเส่ยพูระนครศร่ยโศธรปุระ
(เมืองพูระนคร) ใน พู.ศ. ๑๙๗๔ แลัะสงครามเส่ยกรุงลัะแวัก ใน พู.ศ. ๒๑๓๖