Page 41 - วารสาร 48-1
P. 41
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
รองศาสตราจารย์์ ดร.สำาเนีีย์ง เลื่่�อมใส 31
แสงสว่างสด่ใส ท้องฟั้าปลัอด่โปร่งปราศจ้ากเมีฆ ทั�งนี�ก็เพื�อย่ืนย่ันวาระพิเศษนั�น ด่ังปรากฏิในสรรคที�
๑/๒๗ ว่า “ครั�นเมีื�อพระบรมีครูประสูติิออกมีาเพื�อปลัด่ปลั่อย่ชาวโลัก โลักที�ยุ่่งเห็ย่ิงก็ถึึงความีสงบ
เห็มีือนกับได่้ผูู้้นำาที�ฉลัาด่ในการปกครอง” (จ้อห็์นสติัน, ๒๕๖๔ : ๔๑)
ในติัวอย่่างสรรคอื�น ๆ ก็เช่นเด่ีย่วกัน อัศวโฆษเสนอภาพธรรมีชาติิให็้ผูู้้อ่านแลัะผูู้้ฟัังรับรู้
ติามีจ้ินตินาการได่้แจ้่มีชัด่ เราจ้ะเห็็นภาพด่อกอุบลัแลัะด่อกปทุมีทั�งที�เป็นทิพย่์แลัะเกิด่ขึ�นเองติามี
ธรรมีชาติิ ข้าวกลั้าแลัะสมีุนไพรที�เจ้ริญงอกงามีติามีฤดู่กาลั สาย่นำ�าอันสะอาด่บริสุทธิ� สาย่ฝีนที�มีี
ลัมีพัด่เบา ๆ บ่อนำ�าที�ใสสะอาด่ สาย่ลัมีที�พัด่เย่็นสบาย่ให็้ความีสุขเมีื�อย่ามีสัมีผู้ัส เสีย่งเมีฆร้องคำารามี
แลัะมีีก้อนเมีฆประด่ับด่้วย่สาย่ฟั้าติามีช่วงฤดู่กาลัเมีื�อเวีย่นผู้่าน พรรณนาท้องฟั้า ด่วงด่าว พระจ้ันทร์
พระอาทิติย่์ รวมีทั�งฤดู่กาลัติ่าง ๆ ให็้ภาพอันน่าเบิกบานใจ้ กลั่าวถึึงอัญมีณีแลัะทรัพย่์อันมีีค่าติ่าง ๆ
ไมี่ว่าจ้ะเป็นแก้วไพฑิูรย่์ ทองชมีพูนท ทองรูปพรรณ ทองคำาแท่ง ขุมีทรัพย่์ ขุมีรัตินะ มีีการกลั่าวถึึง
สัติว์ป่านานาชนิด่ด่้วย่ลัักษณาการอันน่าอภิรมีย่์ ทั�งนก เนื�อ กวาง ช้างป่า ราชสีห็์ แลัะงูให็ญ่
ส่วนความีเปรีย่บที�อัศวโฆษนิย่มีใช้ก็คือความีเปรีย่บเทีย่บเกี�ย่วกับสภาวะทางธรรมีชาติิที�งด่งามี เช่น
เปรีย่บพระราชาผูู้้ทรงอำานาจ้มีีพระจ้ริย่าวัติรที�ด่ีงามีแลัะเป็นที�รักของทวย่ราษฎร์เห็มีือนกับพระจ้ันทร์
ในฤดู่ศรัทห็รือฤดู่ใบไมี้ร่วง เปรีย่บความีงามีของห็ญิงสาวเช่นกับด่อกบัว เปรีย่บความีเจ้ริญรุ่งเรืองที�
เกิด่ขึ�นในวาระที�พระกุมีารประสูติิเช่นเด่ีย่วกับนำ�าในทะเลัที�เพิ�มีพูนขึ�นด่้วย่สาย่นำ�าทั�งห็ลัาย่ เปรีย่บ
พระนางย่โศธราที�พลััด่พรากจ้ากเจ้้าชาย่สรรวารถึสิทธะพระสวามีีเช่นเด่ีย่วกับนกจ้ักรวากีในย่ามีที�
พลััด่พรากจ้ากนกจ้ักรวากะ เป็นติ้น
บทพรรณนาธรรมีชาติิติอนห็นึ�งในมหากาพย์พุทธจริตซ์ึ�งแสด่งให็้เห็็นสภาวะธรรมีชาติิ
อันน่ารื�นรมีย่์อย่่างย่ิ�ง คือฉากพรรณนาถึึงห็ญิงงามีทั�งห็ลัาย่ภาย่ในวนอุทย่านที�มีีติ้นไมี้ใบอ่อนผู้ลัิด่อก
ออกช่อ นกดุ่เห็ว่าร้องเพลัินใจ้ มีีพลัับพลัาที�ประทับสำาห็รับเจ้้าชาย่สรรวารถึสิทธะให็้ห็ลังให็ลัใน
ความีงามีของธรรมีชาติิ มีีสระนำ�าที�งด่งามีด่้วย่ด่อกบัว ความีงด่งามีนั�นราวกับวนอุทย่านนันทวันแห็่ง
อินทรพิภพ อัศวโฆษพรรณนาห็ญิงสาวที�งด่งามีกับการย่ั�วเย่้าเจ้้าชาย่สรรวารถึสิทธะโด่ย่การใช้
ธรรมีชาติิเป็นเสน่ห็์มีัด่ใจ้เจ้้าชาย่ ด่ังปรากฏิในสรรคที� ๔ ห็ญิงสาวแติ่ลัะนางพย่าย่ามีเลั่นลั้อกับด่อกไมี้
ติ้นไมี้ บางนางจ้ับกิ�งมีะมี่วงที�ออกด่อกแลั้วโน้มีลังมีาที�เนินอก บางนางถึือด่อกบัวมีาย่ืนอยู่่ข้าง ๆ เจ้้าชาย่
บางนางเข้าไปขวางกั�นเจ้้าชาย่ขณะเสด่็จ้ด่ำาเนินโด่ย่ถึือช่อด่อกมีะมี่วงแลั้วเอื�อนเอ่ย่ว่าด่อกไมี้นั�น
เป็นของใคร บางนางด่มีด่อกนิลัุบลักลัิ�งกลัอกด่วงติาไปมีา พร้อมีกราบทูลัเจ้้าชาย่ด่้วย่ถึ้อย่คำาที�แผู้่วเบา
บางนางชี�ชวนให็้เจ้้าชาย่ทอด่พระเนติรติ้นมีะมี่วงที�ปกคลัุมีด่้วย่ช่อด่อกอันห็อมีห็วาน มีีนกดุ่เห็ว่า
