Page 31 - วารสาร 48-1

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
รองศาสตราจารย์์ ดร.สำาเนีีย์ง เลื่่�อมใส 21

ลัักษณะเด่่นของบทพรรณนาธรรมชาติิ

ในมหากาพย์์พุทธจริติของอัศวโฆษ
๑

รองศาสติราจารย์์ ด่ร.สำาเนีย์ง เลั่�อมใส
ภาคีีสมาชิิก สำานัักศิิลปกรรม
ราชิบััณฑิิตยสภา

บทคััดย่่อ

มหากาพย์พุทธจริตของอัศวโฆษมีีบทพรรณนาธรรมีชาติิที�มีีลัักษณะเด่่นอย่่างเห็็น
ได่้ชัด่ ในการกลั่าวถึึงภาวะของพระพุทธเจ้้าด่้วย่การใช้อุปมีาแลัะรูปกะเปรีย่บเทีย่บกับ
ธรรมีชาติิในแง่มีุมีติ่าง ๆ การถึ่าย่ทอด่อารมีณ์สะเทือนใจ้ที�เกี�ย่วข้องกับฉากแลัะติัวลัะคร
ทั�งแง่ความีงด่งามีน่ารื�นรมีย่์แลัะความีโศกเศร้าจ้ากความีสูญเสีย่ นอกจ้ากนี�บทพรรณนา
ธรรมีชาติิในเรื�องย่ังสะท้อนบริบทยุ่คสมีัย่ของอัศวโฆษว่าธรรมีชาติิมีีความีสัมีพันธ์กับวิถึีชีวิติ
ของผูู้้คนอย่่างมีาก ผู้ลัการศึกษาลัักษณะเด่่นของบทพรรณนาธรรมีชาติิในมหากาพย์พุทธจริต
ของอัศวโฆษ บ่งชี�ว่ากวีนำาธรรมีชาติิมีาใช้สร้างสรรค์บทพรรณนาธรรมีชาติิให็้มีีความีงามี

น่าประทับใจ้แลัะสะท้อนภาพสังคมีในบริบทชีวิติของกวีได่้อย่่างสำาคัญ

คัำ�สำำ�คััญ : มีห็ากาพย่์พุทธจ้ริติ อัศวโฆษ บทพรรณนาธรรมีชาติิ

Abstract: Distinctive Characteristics of the Description describing nature composed in
the Buddhacarita of Aśvaghoṣa

Associate Professor Dr. Samniang Leurmsai
Associate Fellow of the Academy of Arts,
The Royal Society of Thailand
The Buddhacarita–Mahākavya of Aśvaghoṣa has a distinctive description
of nature in addressing the condition of the Buddha by using similes (upamā)

๑ บรรย่าย่ในที�ประชุมีสำานักศิลัปกรรมี ราชบัณฑิิติย่สภา วันที� ๑๖ มีิถึุนาย่น พ.ศ. ๒๕๖๕