Page 183 - วารสาร 48-1
P. 183
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
นายสน่�น รั่ตนะ 173
จีนบุญรัอด เป็นชุาว้จีนโพ้นทะเล ชุื�อหง หงว้นลิ (ภาษาจีนกลาง) หรัือ อั�งบุ่งลุก (ภาษา
จีนแต้้จิ�ว้) มัีอายุอย้่ในชุ่ว้งสมััยรััชุกาลที� ๓ ถ่งรััชุกาลที� ๕ แห่งกรัุงรััต้นโกสินทรั์ เป็นบุต้รัเจ้าพรัะยา
นิกรับดินทรั์มัหินทรัมัหากัลยาณมัิต้รั (โต้ กัลยาณมัิต้รั) ต้้นสกุล กัลยาณมัิต้รั เกิดเมัื�อปีจอ สัปต้ศก
จ.ศ. ๑๑๘๗ ต้รังกับ พ.ศ. ๒๓๖๘ ถว้ายต้ัว้เป็นมัหาดเล็กในรััชุกาลที� ๓ ได้เป็นที�นายเล่ห์อาวุ้ธ หุ้มัแพรั
เมัื�อปีมัะแมั พ.ศ. ๒๓๙๐ ต้่อมัาในสมััยรััชุกาลที� ๔ ได้เป็นหลว้งฤทธิ�นายเว้รั เมัื�อปีชุว้ด พ.ศ. ๒๓๙๕
ในปีเดียว้กันได้เลื�อนเป็นเจ้าหมัื�นศรัีสรัรัักษ์ หัว้หมัื�นมัหาดเล็ก ปีชุว้ด พ.ศ. ๒๔๐๗ โปรัดเกล้าฯ ให้เป็น
พญาว้รัานุก้ล ปลัดท้ลฉลองกรัมัมัหาดไทย คืรัั�นถ่งสมััยรััชุกาลที� ๕ พ.ศ. ๒๔๑๖ โปรัดเกล้าฯ ให้เป็น
พรัะยาผู้้้รัักษากรัุงเทพทว้ารัว้ดีศรัีอยุธยามัหานคืรัโบรัาณถือศักดินา ๑๐,๐๐๐ ต้ั�งแต้่ ๒๑ สิงหาคืมั
พ.ศ. ๒๔๑๖ คืรัั�นถ่งว้ันที� ๔ ธันว้าคืมั พ.ศ. ๒๔๑๗ ได้รัับต้ำาแหน่งว้่าที�เสมัอท่านเสนาบดี ซึ่่�งเป็น
ปรัะธานในกรัมัเกษต้รัาธิบดี ดำารังศักดินา ๑๐,๐๐๐ และถือต้รัาสำาหรัับต้ำาแหน่ง ๙ ดว้ง พ.ศ. ๒๔๒๒
ได้รัับการัสถาปนาแต้่งต้ั�งเป็นเจ้าพรัะยาพลเทพ และใน พ.ศ. ๒๔๒๙ ได้รัับการัสถาปนาแต้่งต้ั�งเป็น
เจ้าพรัะยารััต้นบดินทรั์ที�สมัุหนายก ผู้้้บัญชุาการักรัมัมัหาดไทย ถือต้รัาพรัะรัาชุสีห์ใหญ่สำาหรัับต้ำาแหน่ง
และต้รัาจักรั
เจ้าพรัะยารััต้นบดินทรั์ (บุญรัอด) มัีบุต้รัคืือ พรัะยาภักดีภ้บาล (คืง กัลยาณมัิต้รั) และ
หลว้งสาต้รัาธิกรัณฤทธิ� (โปรั่ง กัลยาณมัิต้รั) เป็นต้้น และถ่งแก่อสัญกรัรัมัเมัื�อว้ันที� ๒๓ เมัษายน
พ.ศ. ๒๔๔๑ สิรัิรัว้มัอายุได้ ๗๓ ปี (พรัะเจ้าบรัมัว้งศ์เธอ กรัมัพรัะสมัมัต้อมัรัพันธุ์, ๒๕๔๕ : ๑๑๐–๑๑๕)
๒
ภาพที� ๑ เจ้าพรัะยารััต้นบดินทรั์ (รัอด กัลยาณมัิต้รั)
๒ ภาพจาก พรัะเจ้าบรัมัว้งศ์เธอ กรัมัพรัะสมัมัต้อมัรัพันธุ์ (๒๕๔๕ : ๑๑๐)
