Page 12 - วารสาร 48-1

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
2 อัักษรพราหมีีสมีัยพระเจ้้าอัโศก

consists of the following: 1) consonants, which were the primary components;
2) vowels; initial forms, which are used as initial letters of a word or syllable;
and medial forms, which may appear in front of, behind, above, below or around
the consonants; 3) an anusvāra diacritic, and 4) the numerals that are used to
represent the number. The Brāhmī script has a horizontal left-to-right writing
direction and a distinct orthography or word-formation system that has been
inherited by the Thai scripts’ orthography.

Keywords: Brāhmī script, King Asoka

บทนำำา

อัักษรพราหมีีเป็็นอัักษรเก่าแก่ที่ี�มีีกำาเนิดในอัินเดียและมีีความีสำำาคัญมีาก เพราะนอักจาก
จะเป็็นต้้นกำาเนิดขอังต้ัวอัักษรที่ี�ใช้ในอัาณาจักรอัินเดียโบราณที่ี�ได้สำืบที่อัดและพัฒนามีาเป็็นต้ัวอัักษร

เที่วนาครี ซึ่ึ�งเป็็นอัักษรป็ระจำาชาต้ิ และอัักษรอัีกหลายชนิดที่ี�ใช้ต้ามีภูมีิภาคต้่าง ๆ ในอัินเดียแล้ว
อัักษรพราหมีียังเป็็นต้้นกำาเนิดขอังต้ัวอัักษรขอังอัีกหลายชาต้ิในเอัเชียและเอัเชียต้ะวันอัอักเฉียงใต้้ เช่น

ศรีลังกา ที่ิเบต้ ภูฏาน เนป็าล กัมีพูชา เมีียนมีา อัินโดนีเซึ่ีย (ชวา) โดยเฉพาะอัย่างยิ�งต้ัวอัักษรโบราณ
ชนิดต้่าง ๆ ขอังไที่ย รวมีที่ั�งอัักษรไที่ยป็ัจจุบันด้วย ต้ามีหลักฐานที่ี�ศาสำต้ราจารย์ฌอัห์ฌ เซึ่แดสำ

(George Cœdès) หรือัที่ี�รู้จักกันในชื�อั ยอัร์ช เซึ่เดสำ์ (๒๔๖๘ : ๒) ได้นำาเสำนอัไว้ในต้าราง “อัักขระสำมีภพ”
ในหนังสำือัต้ำานานอัักษรไที่ย เมีื�อั พ.ศ. ๒๔๖๘

ป็ัจจุบันถึือักันว่าอัักษรพราหมีีในจารึกพระราชโอังการขอังพระเจ้าอัโศกซึ่ึ�งมีีอัายุพุที่ธีศต้วรรษ
ที่ี� ๓ เป็็นอัักษรพราหมีีเก่าที่ี�สำุด เนื�อังด้วยยังไมี่พบหลักฐานการใช้อัักษรพราหมีีที่ี�เก่ากว่านี�และต้ัวอัักษร

พราหมีีน่าจะเกิดขึ�นในช่วงเวลาดังกล่าว
พระเจ้าอัโศกที่รงเป็็นพระจักรพรรดิลำาดับที่ี� ๓ แห่งจักรวรรดิเมีารยะ (Maurya Empire)

พระอังค์โป็รดให้สำร้างจารึกพระราชโอังการด้วยอัักษรพราหมีีไว้ที่ั�วพระราชอัาณาจักร เมีื�อัสำิ�นจักรวรรดิ
เมีารยะแล้วอัาณาจักรอัินเดียโบราณที่ี�มีีอัำานาจในสำมีัยต้่อัมีาต้่างก็สำืบที่อัดและพัฒนารูป็แบบอัักษร

พราหมีีต้่อัเนื�อังกันมีาจนมีีลักษณะเฉพาะและกลายเป็็นต้ัวอัักษรขอังแต้่ละอัาณาจักร แต้่ยังคงเรียก
ชื�อัอัักษรขอังอัาณาจักรเหล่านั�นว่า “อัักษรพราหมีี” อัยู่ ดังนั�นจึงต้้อังพิจารณาด้วยว่าเป็็นต้ัวอัักษร

ขอังอัาณาจักรใดและมีีอัายุเที่่าใด เช่น อัักษรพราหมีีขอังราชวงศ์กุษาณะ มีีอัายุป็ระมีาณพุที่ธีศต้วรรษ
ที่ี� ๖–๗ หรือัอัักษรพราหมีีขอังราชวงศ์คุป็ต้ะมีีอัายุป็ระมีาณพุที่ธีศต้วรรษที่ี� ๙–๑๑