Page 15 - วารสาร 48-1
P. 15
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
รองศาสตราจารย์์กรรณิิการ์ วิิมลเกษม 5
นอักจากนี�ยังพบจารึกอัักษรพราหมีีบริเวณสำ่วนต้่าง ๆ ขอังสำถึูป็ เช่น ที่ี�สำถึูป็สำาญจีมีีจารึกสำั�น ๆ
กว่า ๒๐๐ จารึกที่ี�บอักชื�อับุคคลผู้ถึวายที่าน พบอัยู่ต้ามีรั�วหิน ที่างเดิน และสำ่วนป็ระกอับอัื�น ๆ ขอัง
สำถึูป็ จารึกกลุ่มีนี�มีีอัายุหลังสำมีัยพระเจ้าอัโศก แต้่ยังคงมีีรูป็อัักษรเหมีือันกัน
อัักษรและภาษาในำจ้ารึกขอังพระเจ้้าอัโศก
จารึกพระราชโอังการขอังพระเจ้าอัโศกกระจายอัย่างกว้างขวาง ต้ั�งแต้่ที่างต้ะวันอัอักขอัง
อััฟกานิสำถึาน ที่างต้ะวันต้กเฉียงเหนือัขอังป็ากีสำถึาน จนถึึงในป็ระเที่ศอัินเดีย จากที่างต้อันเหนือัลงมีา
ที่างต้อันใต้้ถึึงรัฐอัานธีรป็ระเที่ศและรัฐกรณาฏกะ (Karnataka) และที่างต้ะวันต้กจากรัฐคุชราต้
(Gujrat) และมีหาราษฏระ (Maharashtra) ไป็ถึึงรัฐโอัฑิิศา (Odisha) หรือัโอัริสำสำา (Orissa) ที่ี�อัยู่ที่าง
ต้ะวันอัอัก และในป็ระเที่ศเนป็าลในบริเวณชายแดนที่ี�ต้ิดกับป็ระเที่ศอัินเดียซึ่ึ�งพบจารึกบนเสำาหิน
๒ เสำา ต้ัวอัักษรที่ี�ใช้ในจารึกพระราชโอังการขอังพระเจ้าอัโศกมีี ๔ ชนิด บันที่ึก ๓ ภาษา ซึ่ึ�งแต้กต้่าง
กันไป็ต้ามีอัักษรและภาษาขอังแต้่ละที่้อังถึิ�น ที่ั�งนี�เพื�อัให้ฝ่่ายป็กครอังขอังแต้่ละที่้อังถึิ�นเข้าใจสำามีารถึ
นำาไป็ป็ฏิบัต้ิในการป็กครอังดูแลบ้านเมีือังต้ามีพระราชโอังการได้อัย่างถึูกต้้อัง และยังเป็็นการกำาหนด
เขต้ขอังอัาณาจักรเพราะโดยมีากจะพบจารึกในเมีือังที่ี�เป็็นเขต้ชายแดน (Upasak, 2002: 262,
Singh, 2020 และ Rahman, Inayat-Ur-and Naeem, Mohammad, 2000: 2–12) ดังต้ารางต้่อัไป็นี�
ตารางที� ๑ อัักษร ภาษา และแหล่งที่ี�พบจารึกพระเจ้าอัโศก
อัักษร ภาษา แหล่งที�พบ
อัักษรพราหมีี (Brāhmī script) ภาษาป็รากฤต้ อัินเดีย, เนป็าล
อัักษรขโรษฐี (Khroshthī script) ภาษาป็รากฤต้ ป็ากีสำถึาน, อััฟกานิสำถึาน
อัักษรกรีก (Greek script) ภาษากรีก อััฟกานิสำถึาน
อัักษรแอัราเมีอัิก (Aramaic script) ภาษาแอัราเมีอัิก อััฟกานิสำถึาน, ป็ากีสำถึาน
อัักษรพราหมีีที่ี�ใช้บันที่ึกภาษาป็รากฤต้พบเป็็นบริเวณกว้างขวางเกือับที่ั�งป็ระเที่ศอัินเดีย
รวมีที่ั�งในป็ระเที่ศเนป็าลบริเวณชายแดนที่ี�ต้ิดกับป็ระเที่ศอัินเดีย จึงมีีจารึกอัักษรพราหมีีเป็็นจำานวนมีาก
ซึ่ึ�งแสำดงให้เห็นว่าอัักษรพราหมีีและภาษาป็รากฤต้เป็็นต้ัวอัักษรและภาษาที่ี�ชนชั�นป็กครอังขอังอัินเดีย
ในสำมีัยนั�นใช้กันโดยที่ั�วไป็ในทีุ่กภูมีิภาค สำ่วนในป็ากีสำถึานบริเวณแคว้นคันธีาระ และที่างต้ะวันอัอัก
ขอังอััฟกานิสำถึานในเมีือังกันดาฮาร์ (Kandahar) แมี้พบจารึกจำานวนน้อัยแต้่ใช้อัักษรถึึง ๓ ชนิด
บันที่ึก ๓ ภาษาที่ี�ชนชั�นป็กครอังในบริเวณนี�ใช้ ได้แก่ อัักษรขโรษฐีบันที่ึกภาษาป็รากฤต้ อัักษรกรีก
บันที่ึกภาษากรีก และอัักษรแอัราเมีอัิกบันที่ึกภาษาแอัราเมีอัิก (ดูภาพจารึกอัักษรแอัราเมีอัิกใน
ภาคผนวกที่ี� ๑ หน้า ๑๗)
