Page 171 - 47-2
P. 171
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
รองศาสตราจารย์์วุุฒิิชััย์ มููลศิลป์์ 161
จาริึกพ่่อขุนริามัคำาแหง พ่.ศ. ๑๘๓๕
ไพร่ฟ้้าข้าไท (ไพร่ฟ้้าหนั้าใส ล้กเต่้า ล้กขุนั ผู้้้ใด็แล้ล้มต่ายหายกว่า เหย้าเรือนัพ่อเชิื�อ
เสื�อค้ำามันั ชิ้างขอล้กเมียเยียข้าว ไพร่ฟ้้าข้าไท ป่าหมากป่าพล้ พ่อเชิื�อมันั ไว้แก่ล้กมันัสิ�นั) (กรมศิลปากร,
๒๕๔๘ : ๔๐)
จาริึกนคริชัุมั พ่.ศ. ๑๙๐๐
ไพร่ฟ้้าข้าไท (แต่่งให้ขุนัพี�ขุนันั้องล้กหลานั ไพร่ฟ้้าข้าไท ขี�เรือไปค้้า ขี�ม้าไปขาย (ประชิุม
จารึก ภาค้ที� ๘ จารึกสุโขทัย : ๖๘) ไพร่ฟ้้าข้าไทล้กเจ้าล้กขุนัผู้้้ใด็) (กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๖๙)
จาริึกวุัดิป์่ามัะมั่วุง พ่.ศ. ๑๙๐๔
ไพร่ฟ้้าข้าไท (มหาธรรมราชิาธิราชิเสวยราชิย์ชิอบด็้วยทศพิธราชิธรรม ร้้ปราณีแก่ไพร่ฟ้้า
ข้าไททั�งหลาย เห็นัข้าวท่านับ่ใค้ร่พินั เห็นัสินัท่านับ่ใค้ร่เด็ือด็ พ่อต่ายไว้แก่ล้ก พี�ต่ายไว้แก่นั้อง)
(กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๗๓)
จาริึกป์้านางคำาเยีย พ่.ศ. ๑๙๒๒
ชิ้างม้า ข้าไททั�งหลาย (ชิ้างม้า ข้าไททั�งลาย ป้านัางค้ำาเยียมีใจศรัทธาหนััก...จักใค้ร่กระทำา
พระพิหารสถานัพระพุทธร้ปเจ้า...) (กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๓๘๗)
จาริึกวุัดิชั้างล้อมั พ่.ศ. ๑๙๒๗
ไพร่ฟ้้าข้าค้นั (เอาออกมาชิ่อย สร้างบ้านัสร้างเมือง O ได็้บ่ให้เค้ืองใจ ไพร่ฟ้้าข้าค้นัทั�งหลาย
(กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๑๔๕) แล้วบวชิเมีย O บวชิล้ก O บวชิหลานั O บวชิข้า O ข้าแลเมียมันัมักกันั
ให้ข้าแก่กันัไปเป็นัไท ให้เลี�ยงแม่ผู้้้ชิาย) (กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๑๔๘)
จาริึกกฎหมัายลักษณะโจริ พ่.ศ. ๑๙๔๐
เจ้าข้า, ข้าท่านั (จ่าข้าสุภาบด็ี ท่านัหากร้้ไปหาให้แก่เจ้าข้า...ใหญ่ส้งแลบส่งค้ืนัข้าท่านั แลไว้
ข้าท่านั) (กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๑๗๑)
นัี�ค้ือจารึกสมัยสุโขทัยที�มีค้ำาว่า ข้าไท, ข้าค้นั, ข้าท่านั และบริบทที�ชิ่วยให้ค้วามหมายค้ำาว่า
ข้า ชิัด็เจนัขึ�นั ยังมีศิลาจารึกอีกหลักหนัึ�ง ไม่มีค้ำาว่า ข้า แต่่มีค้ำาอื�นัซื้ึ�งแสด็งให้เห็นัอย่างชิัด็เจนัว่ามี
ค้วามหมายว่า ทาส ค้ือ จาริึกวุัดิศริีชัุมั พ่.ศ. ๑๙๑๒ ที�ว่า
“...ศรีศรัทธาราชิจุฬามณี...เป็นัเจ้ามีศรัทธาโอยทานัค้นัที�นัั�นั ไถ่ค้นัที�นัั�นั...”
“ลางแห่งเทต่ลาด็ซื้ื�อสัต่ว์ทั�งหลายโปรส อันัเป็นัต่้นัว่า ค้นัอีกแพะแลหม้หมาเป็ด็ไก่...”
(กรมศิลปากร, ๒๕๔๘ : ๑๑๐, ๑๑๔)
