Page 140 - 47-2
P. 140
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
130 ทรรศนะทางจริยศาสตร์ของอาริสโตเติล เร่�องมิิตรภาพ
บทคัว่ามน่� ป็ริะกอบดี้ว่ย ป็ริะว่ัติชื่่ว่ิตของอาริิสำโตเติลพอสำังเขป็ ทริริศนะทางป็ริัชื่ญา
คัว่ามหมายของคัุณธิริริม (virtue) ป็ริะเภทของคัุณธิริริม คัว่ามหมายของมิตริภาพ ป็ริะเภทของมิตริภาพ
และคัว่ามสำำาคััญของมิตริภาพท่�ม่ต่อการิบริริลุถึึงเป็้าหมายของการิม่ชื่่ว่ิตท่�ดี่ (good life) และการิอย่่ดี่
ม่สำุข (well-being) ของบุคัคัล
ประวัติชีีวิตอาริสโตเติล
อาริิสำโตเติลไม่ใชื่่ชื่าว่นคัริริัฐเอเธินสำ์ (Athens city-state) เกิดีเม่�อ ๓๘๔ ป็ีก่อนคัริิสำต์ศักริาชื่
ท่�เม่องสำตาจ่ริา (Stagi-ra) อย่่ห่างจากเอเธินสำ์ไป็ทางตะว่ันออกเฉั่ยงเหน่อป็ริะมาณ ๒๐๐ ไมล์
ในดีินแดีนมาซึ่่โดีเน่ย (Macedonia) บิดีาของอาริิสำโตเติลเป็็นแพทย์และเป็็นเพ่�อนกับกษัตริิย์
อมินทัสำ (Amyntas) ทำาให้ชื่่ว่ิตในว่ัยเดี็กของอาริิสำโตเติลอย่่ในบริริยากาศของการิแพทย์สำมัยนั�น
หลังจากบิดีาเสำ่ยชื่่ว่ิต อาริิสำโตเติลอย่่ในคัว่ามดี่แลของญาติและถึ่กสำ่งให้มาริับการิศึกษา ณ เอเธินสำ์
ซึ่ึ�งเป็็นแหล่งคัว่ามริ่้ท่�ริุ่งเริ่องและเป็็นยุคัทองของป็ริัชื่ญากริ่ก โสำกริาต่สำ (Socrates) เพลโต (Plato)
เป็็นนักป็ริัชื่ญาคันสำำาคััญริ่ว่มสำมัย
อาริิสำโตเติลเข้าศึกษาในว่ิทยสำถึานหริ่ออะคัาเดีม่ (Academy) ของเพลโตเป็็นเว่ลา ๒๐ ป็ี
ริ่ป็แบบการิศึกษาของอะคัาเดีม่เป็็นการิสำนทนาแลกเป็ล่�ยนคัว่ามคัิดีเห็นริะหว่่างอาจาริย์กับศิษย์
ริะหว่่างศิษย์ดี้ว่ยกัน การิศึกษาคั้นคัว่้าดี้ว่ยตนเอง ริว่มถึึงการิลองป็ฏิิบัติดี้ว่ยการิเสำนอคัว่ามเห็นต่อ
ทางริัฐ โดียเฉัพาะทางดี้านการิเม่อง หลังจากเพลโตเสำ่ยชื่่ว่ิตใน ๓๔๘–๗ ป็ีก่อนคัริิสำต์ศักริาชื่ อาริิสำโตเติล
ออกเดีินทางไป็ยังนคัริริัฐต่าง ๆ โดียไดี้ริับเชื่ิญไป็สำอนยังว่ิทยสำถึานของนคัริริัฐเหล่านั�น ๓๔๓–๒ ป็ี
ก่อนคัริิสำต์ศักริาชื่ อาริิสำโตเติลไดี้ริับเชื่ิญจากพริะเจ้าฟิิลิป็แห่งแมซึ่่ดีอน (Philip of Macedon) ให้เป็็น
อาจาริย์ของเจ้าชื่ายอะเล็กซึ่านเดีอริ์ (Alexander) ซึ่ึ�งม่พริะชื่นมายุ ๑๓ ชื่ันษา เป็็นเว่ลา ๓ ป็ี ต่อมา
เจ้าชื่ายอะเล็กซึ่านเดีอริ์ทริงทำาสำงคัริามม่ชื่ัยชื่นะเหน่อดีินแดีนแผ่ขยายไป็ยังอ่ยิป็ต์ ทริงพริะนามว่่า
พริะเจ้าอะเล็กซึ่านเดีอริ์มหาริาชื่ อาริิสำโตเติลกลับมายังเอเธินสำ์ก่อตั�งว่ิทยสำถึานของตนเอง ชื่่�อไลซึ่่อุม
(Lyceum) สำอนและเข่ยนหนังสำ่อ ณ สำถึานท่�แห่งน่� เป็็นเว่ลา ๑๒ ป็ี ลักษณะสำำาคััญของไลซึ่่อุมคั่อ
นักศึกษาจะเดีินไป็มาริะหว่่างขบคัิดีป็ัญหา ทำาให้ไดี้ชื่่�อว่่า Peripatos ภาษากริ่กแป็ลว่่า การิเดีิน
(Durant, 1933 : 44) หลังการิสำิ�นพริะชื่นม์ของพริะเจ้าอะเล็กซึ่านเดีอริ์ เกิดีเหตุการิณ์ท่�ไม่สำงบ
ทางการิเม่องในเอเธินสำ์ อาริิสำโตเติลถึ่กกล่าว่หาดี้ว่ยเริ่�องเดี่ยว่กับโสำกริาต่สำ คั่อ การิไม่เล่�อมใสำศริัทธิา
(impiety) ต่อศาสำนาและว่ิจาริณ์พิธิ่กริริม เทพเจ้าของกริ่ก ทำาให้อาริิสำโตเติลเล่อกคัว่ามป็ลอดีภัย
ของตนเองดี้ว่ยการิออกจากเอเธินสำ์กลับไป็ยังคััลซึ่ิสำ (Chalcis) เม่องเกิดีของมาริดีา และเสำ่ยชื่่ว่ิต
ณ เม่องน่�ใน ๓๒๒ ป็ีก่อนคัริิสำต์ศักริาชื่ ริว่มอายุ ๖๒ ป็ี
