Page 12 - 22-0320 ebook
P. 12
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
4 มหาวััสตุุอวัทาน : พุุทธประวััตุิตุอนสำาคััญกัับเหตุุอัศจรรย์์เหนือโลกัของพุระพุุทธเจ้า
สำาหร์ับัพร์ะสงฆ์์ซึ่่�งมีเน่�อหาวั่าด้้วัยการ์วัิเคัร์าะห์หร์่ออภีิป็ร์ายพร์ะส้ตุร์ พร์ะวัินัย และพร์ะอภีิธร์ร์ม
อีกป็ร์ะเภีทหน่�งคั่อคััมภีีร์์สำาหร์ับัผ้้คัร์องเร์่อนซึ่่�งมีลักษณะแสด้งการ์เชิด้ช้พร์ะพุทธเจั้าโด้ยกล่าวัถื่ง
ชีวัป็ร์ะวััตุิของพร์ะองคั์คัวับัคั้่ไป็กับัการ์สั�งสอนศีลธร์ร์ม นักวัิชาการ์มีคัวัามเห็นตุร์งกันวั่าพร์ะไตุร์ป็ิฎก
ของนิกายเถืร์วัาทเป็็นคััมภีีร์์ชุด้แร์กสุด้ในบัร์ร์ด้าคััมภีีร์์ทั�งหมด้ที�ป็ร์ะพันธ์ข่�นและเสร์็จัสิ�นในช่วัง
ศตุวัร์ร์ษที� ๓ ก่อนคัร์ิสตุ์ศักร์าช ในขณะที�นิกายอ่�น ๆ ยังอย้่ในขั�นตุอนเร์ิ�มตุ้นผลิตุคััมภีีร์์ของตุน
งานป็ร์ะพันธ์ทางพร์ะพุทธศาสนาเร์ิ�มขยายตุัวัมากข่�นร์าวัคัร์ิสตุ์ศตุวัร์ร์ษที� ๑ ช่วังนี�นิกายตุ่าง ๆ ที�อย้่
ตุ่างสถืานที�ได้้สร์้างสร์ร์คั์วัร์ร์ณกร์ร์มโด้ยป็ร์ับัใช้ภีาษาตุ่าง ๆ เป็็นส่�อในการ์นำาเสนอผลงานของตุน ได้้แก่
ภีาษาป็ร์ากฤตุ ภีาษาไป็ศาจัี ภีาษาสันสกฤตุแบับัแผน และภีาษาสันสกฤตุผสม ในกลุ่มที�ใช้ภีาษา
สันสกฤตุทั�งแบับัแผนและแบับัผสมมี ๒ นิกายที�โด้ด้เด้่น คั่อ นิกายสร์วัาสตุิวัาทและนิกายโลโกตุตุร์วัาท
ตุัวัอย่างคััมภีีร์์ที�สำาคััญ เช่น อวัทาน ศตุกะ ม้ลสร์วัาสตุิ–วัาทวัินยวััสตุุ ทิวัยาวัทาน จััด้เป็็นผลงาน
ของนิกายสร์วัาสตุิวัาท ส่วันมหาวััสตุุอวัทานเป็็นผลงานของนิกายโลโกตุตุร์วัาท (ป็ัทมา นาคัวัร์ร์ณ,
๒๕๕๖ : ๒)
วััตุถุุประสงคั์
บัทคัวัามนี�มีวััตุถืุป็ร์ะสงคั์เพ่�อนำาเสนอป็ร์ะวััตุิคัวัามเป็็นมาของคััมภีีร์์มหาวััสตุุอวัทาน
การ์คั้นพบั การ์ตุร์วัจัชำาร์ะ การ์จััด้พิมพ์ และการ์แป็ลเป็็นภีาษาตุ่าง ๆ พร์้อมกับันำาเสนอพุทธป็ร์ะวััตุิ
กับัคัวัามอัศจัร์ร์ย์เหน่อโลกของพร์ะพุทธเจั้าที�ผ้้แตุ่งคััมภีีร์์ให้คัวัามสำาคััญกล่าวัยำ�าไป็กับัพุทธป็ร์ะวััตุิ
แทบัทุกตุอนซึ่่�งถื่อเป็็นเอกลักษณ์ของคััมภีีร์์พร์ะพุทธศาสนาภีาษาสันสกฤตุในยุคัเร์ิ�มตุ้น
ประวััตุิคััมภีีร์มหาวััสตุุอวัทาน
๑. ชื่ื�อคััมภีีร์และคัวัามหมาย์
ช่�อคััมภีีร์์เร์ียกโด้ยย่อวั่า “มหาวััสตุุ” ด้ังข้อคัวัามป็ร์ากฏิในเล่ม ๑ วั่า “อาร์ฺยมหาสงฺฆ์ิกานำา
โลโกตฺุตุร์วัาทินำา มธฺยเทศิกานำา ป็าเฐน วัินยป็ิฏิกสฺย มหาวัสฺตุุเย อาทิ” (Bagchi, 1970: 2) แป็ลวั่า
“เร์ิ�มตุ้นคััมภีีร์์มหาวััสตุุอันเป็็นพร์ะวัินัยป็ิฎกตุามการ์ท่องจัำาส่บัตุ่อกันมาของเหล่าภีิกษุผ้้เป็็น
อาร์ยมหาสังฆ์ิกะสำานักโลโกตุตุร์วัาทผ้้มีถืิ�นพำานักอย้่ในมัธยป็ร์ะเทศ” และเร์ียกช่�อเตุ็มวั่า “มหาวััสตุุ
อวัทาน” ด้ังวัลีในตุอนจับัของเร์่�องย่อยแตุ่ละเร์่�อง เช่น “อิตุิ ศฺร์ีมหาวัสฺตุุอวัทาเน ทีป็ํกร์วัสฺตุุ สมาป็ฺตุำ”
(Bagchi, 1970: 196) แป็ลวั่า “เร์่�องพร์ะพุทธเจั้าทีป็ังกร์ในคััมภีีร์์มหาวััสตุุอวัทานจับัเพียงเท่านี�” คัำาวั่า
มหาวััสตุุอวัทาน เป็็นคัำาสมาสของคัำา ๓ คัำา คั่อ มหา + วััสตุุ + อวัทาน เฉพาะคัำาวั่า “มหาวััสตุุ” แป็ลวั่า
เร์่�องร์าวัอันยิ�งใหญ่ ส่วัน “อวัทาน” นั�น นักวัิชาการ์ให้คัวัามเห็นไวั้หลากหลายด้ังนี�
