Page 93 - 46-1
P. 93
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
นางสาวกนกวลีี ชููชูัยยะ 85
ประพฤติธรรมประการท่� ๔ “รักษีาพระนัคีรราชิเสมาให้ศุขเกษีมโดั่ยยุติธรรม” ในรัชสมัย์
พระบาทสมเด็จพระปกเกลั้าเจ้าอย์้่หัว ตามจดหมาย์เหตุพระราชกิจราย์วันเมื�อวันท่� ๒๔ พฤษัภาคัม
พ.ศ. ๒๔๖๙ เก่�ย์วกับการตั�งข้าหลัวงตรวจการหัวเมืองแลั้วเป็นท่�เห็นชัดแจ้งถึึงพระราชปณิธานในการ
ปกคัรองแผู้่นดินเพื�อคัวามสุขของปวงชนชาวไทย์ ดังคัวามว่า
อนั่�ง ข้าหลวงคีณนัี� เสนัาบัดั่ีมหาดั่ไทยมีสารตรารับัพระบัรมราชิโองการ
ออกไปยังหัวเมืองมณฑิลต�าง ๆ ตามที�จ้ะเห็นัสมคีวรว�า ตั�งแต�ไดั่้ผิ�านัพิภพมาไดั่้
คีำานั่งถ่งทุกข์สุขของข้าท่ลละอองธุลีพระบัาท ตลอดั่จ้นัผิ่้ปกคีรองท้องที�แขวง
อำาเภอกำานัันั นัายตำาบัล ผิ่้ใหญ�บั้านั สมณพราหมณาจ้ารย์ อาณาประชิาราษีฎร
ทั�วทุกชิาติทุกภาษีา ว�าผิ่้ใดั่จ้ะไดั่้รับัคีวามเดั่ือดั่ร้อนัในัการทำามาหาเลี�ยงชิีพทาง
กสิกรรมและพาณิชิยกรรม ผิ่้ใดั่จ้ะถ่กกดั่ขี�และถ่กโจ้รกรรมเป็นัที�เดั่ือดั่ร้อนับั้าง
ถ้ามีเหตุสมคีวรที�จ้ะโปรดั่ให้ข้าท่ลละอองธุลีพระบัาทชิ�วยกันับัรรเทาทุกข์
เหล�านัั�นัเสียไดั่้ เมื�อทรงทราบัคีวามโดั่ยตระหนัักแนั�แล้ว ก็จ้ะไดั่้โปรดั่ให้แก้ไข
ตามสมคีวร ส�วนัประเพณีใดั่พ้นัสมัยคีวรงดั่คีวรเลิก ก็จ้ะไดั่้ทรงพระดั่ำาริหาวิธีใหม�
ส�วนัการหาเลี�ยงชิีพนัั�นัเมื�อเห็นัสมคีวรก็จ้ะไดั่้จ้ัดั่การส�งเสริมให้ราษีฎรไดั่้ทำามา
หาเลี�ยงชิีพเจ้ริญข่�นัทุกเมื�อ เพราะฉะนัั�นัจ้่งโปรดั่ให้ตั�งข้าหลวงตรวจ้การหัวเมือง
คีณนัี�ข่�นัรวม ๖ ทั�ง สมุหเทศาภิบัาลประจ้ำาท้องที�…(คัณะกรรมการชำาระประวัติศาสตร์
ไทย์แลัะจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์แลัะโบราณคัด่, ๒๕๓๗ : ๑๒๑)
พระบาทสมเด็จพระปกเกลั้าเจ้าอย์้่หัวทรงตระหนักถึึงคัวามสำาคััญในการปฏิิบัติพระราช-
กรณ่ย์กิจอันเป็นประโย์ชน์ต่อชาติแลัะประชาชน ดังท่�พระมหากษััตริย์์ในมหาจักร่บรมราชวงศ์ทรง
ปฏิิบัติมาตลัอด ดังปรากฏิในพระราชดำารัสตอบในการท่�ผู้้้เริ�มก่อการเปลั่�ย์นแปลังการปกคัรองท้ลัเกลั้าฯ
ถึวาย์ดอกไม้ธ้ปเท่ย์นเพื�อขอพระราชทานอภัย์โทษัเมื�อวันท่� ๗ ธันวาคัม ๒๔๗๕ คัวามว่า
ท�านักระทำาการในัคีราวนัี� ก็เพื�อหวังประโยชินั์ต�อชิาติจ้ริง ๆ ข้าพเจ้้าไดั่้ตั�งใจ้
ไว้ว�าให้ท�านัทำาการเป็นัผิลสำาเร็จ้เรียบัร้อยดั่ีอย�างที�สุดั่ที�จ้ะเป็นัไดั่้ โดั่ยที�ข้าพเจ้้า
มีคีวามเห็นัใจ้ในัคีวามคีิดั่ของท�านั ข้อที�ข้าพเจ้้าดั่ีใจ้มากนัั�นั คีือในัคีำาขมานัั�นั
ท�านัไดั่้กล�าวถ่งสมเดั่็จ้พระมหากษีัตราธิราชิและเจ้้านัายในัพระราชิวงศ์จ้ักรี
ว�าไดั่้ทรงมีส�วนัในัการนัำาคีวามเจ้ริญมาส่�ประเทศสยามดั่้วยหลายพระองคี์ดั่้วยกันั
