Page 60 - 46-1
P. 60
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
52 พระมหากษััตริย์์ไทย์กับประพฤติธรรม ๔ ประการในพระธรรมศาสตร์
พระมหากษััตริย์์ไทย์กับประพฤติธรรม
๔ ประการในพระธรรมศาสตร์ ๑
นางสาวกนกวลีี ชููชูัย์ย์ะ ๒
ภาคีีสมาชิิก สำานัักธรรมศาสตร์และการเมือง
ราชิบััณฑิิตยสภา
บทคััดย่่อ
พระมหากษััตริย์์ไทย์กับประพฤติธรรม ๔ ประการในพระธรรมศาสตร์ เป็นการศึกษัาถึึง
หลัักธรรมท่�สำาคััญสำาหรับพระมหากษััตริย์์ ซึ่ึ�งนอกจากทศพิธราชธรรมแลั้ว พบว่าย์ังม่ธรรมสำาคััญ
ของผู้้้ปกคัรองท่�พระมหากษััตริย์์ทรงกำาหนดไว้ในพระธรรมศาสตร์ อันเป็นกฎหมาย์แม่บทสำาคััญ
ท่�สุดในกฎหมาย์ตราสามดวงท่�ประเทศไทย์ใช้มาตั�งแต่สมัย์อย์ุธย์าจนถึึงรัชสมัย์พระบาทสมเด็จ
พระจุลัจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัว คัือ ประพฤติธรรม ๔ ประการ ซึ่ึ�งพระมหากษััตริย์์แต่โบราณทรงย์ึดถึือ
แลัะปฏิิบัติตลัอดมาคัือ (๑) ลังโทษัผู้้้สมคัวรถึ้กลังโทษัแลัะให้รางวัลัผู้้้ท่�ประกอบคัุณคัวามด่
(๒) ทำานุบำารุงผู้้้ม่คัวามร้้แลัะม่ศ่ลัสัตย์์ (๓) รวบรวมให้ได้มาซึ่ึ�งพระราชทรัพย์์โดย์ย์ุติธรรม
(๔) ปกคัรองพระราชอาณาเขตให้ประชาชนม่คัวามสุขเกษัมโดย์ย์ุติธรรม จากการศึกษัาพระราช-
กรณ่ย์กิจของพระมหากษััตริย์์ไทย์ในระบอบสมบ้รณาญาสิทธิราชย์์ ในสมัย์รัตนโกสินทร์จาก
เอกสารหลัักฐานทางประวัติศาสตร์พบว่า พระมหากษััตริย์์ในระบอบสมบ้รณาญาสิทธิราชย์์แม้จะ
ม่พระราชอำานาจเด็ดขาดแต่ก็ทรงใช้พระราชอำานาจโดย์ทรงย์ึดหลัักธรรมสำาหรับพระมหากษััตริย์์
ท่�กำาหนดไว้ในพระธรรมศาสตร์ ทั�งทศพิธราชธรรมแลัะประพฤติธรรม ๔ ประการ แลัะแม้ว่า
ประพฤติธรรม ๔ ประการ จะปรากฏิเพ่ย์งในพระธรรมศาสตร์แลัะมิได้แพร่หลัาย์เช่นเด่ย์วกับ
ราชธรรม ๑๐ ประการหรือทศพิธราชธรรม แต่พระมหากษััตริย์์ทุกพระองคั์ก็ทรงย์ึดมั�นแลัะ
ทรงปฏิิบัติอย์่างคัรบถึ้วนมาโดย์ตลัอด ทั�งน่�เพราะหลัักประพฤติธรรม ๔ ประการเป็นหลัักธรรม
สำาคััญย์ิ�งของผู้้้ปกคัรองทุกระดับพึงปฏิิบัติเพื�อนำาพาผู้้้อย์้่ใต้การปกคัรองให้ม่คัวามสุขโดย์ย์ุติธรรม
ทั�วกัน
คัำ�สำำ�คััญ : พระธรรมศาสตร์ พระมหากษััตริย์์ไทย์ ประพฤติธรรม ๔ ประการ
๑ บทคัวามน่�ปรับปรุงเพิ�มเติมจากงานวิจัย์ของผู้้้นิพนธ์เรื�อง “ราชธรรม ๔ ประการกับการปกคัรองประเทศ”, เอกสารวิจัย์ส่วนบุคัคัลั
วิทย์าลััย์ป้องกันราชอาณาจักร พ.ศ. ๒๕๕๒-๒๕๕๓
๒ ภาคั่สมาชิก ประเภทวิชาประวัติศาสตร์ สาขาวิชาประวัติศาสตร์ไทย์สมัย์ใหม่ สำานักธรรมศาสตร์แลัะการเมือง ราชบัณฑิิตย์สภา
