Page 55 - 46-1
P. 55
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
นายกฤษฎา บุุณยสมิิต 47
การศึึกษาขุองไทยต่้�งแต่่สม้ยสุโขุท้ย อยุธยา จนถึงร้ต่นโกสินทร์น้�น เป็็นการศึึกษาอย่่ในว้ดี
โดียมีพิระสงฆ์เป็็นคร่สอนวิชาการต่่าง ๆ ผ่่้ไดี้ร้บโอกาสในการศึึกษาจึงเป็็นเดี็กผ่่้ชาย ส่วนเดี็กผ่่้หญิง
ไดี้เรียนเพิียงวิชาการบ้านการเรือนที�บ้านขุองต่นเป็็นส่วนใหญ่
นอกจากนี� หล้กฐานที�ป็รากฏิในวรรณคดีีไทยต่่างระบุถึงแหล่งให้การศึึกษาแก่บุต่ร
ชายหญิงในครอบคร้วคนไทยสม้ยก่อน คือ ว้ดีและบ้าน เช่น วรรณคดีีไทยเรื�อง ขุนัชิ้างขุนัแผู้นั ต่อนที� ๓
พิลายแก้วบวชเณร เมื�อขุุนไกรต่้องโทษถึงป็ระหารชีวิต่ นางทองป็ระศึรี ผ่่้ภริยาพิาพิลายแก้ว ล่กชาย
หนีไป็อย่่กาญจนบุรี เมื�อพิลายแก้วอายุไดี้ ๑๕ ป็ี อยากมีวิชาและไดี้ร้บราชการเป็็นทหารเหมือน
ขุุนไกรผ่่้เป็็นบิดีา จึงขุอก้บมารดีาว่า
จะกล่าวถ้งพลายแก้วแววไว เมื�อบัิดาบัรรลัยแม่พาหันัี
ไปอาศัยอย่่ในักาญจนั์บัุรี กับันัางทองประศรีผู้่้มารดา
อย่่มาจนัเจ้าเจริญวัย อายุนัั�นัได้ถ้งสิบัหั้า
ไม่วายคีิดถ้งพ่อที�มรณา แต่นั้กนั้กตร้กตรามากว่าปี
อยากจะเป็นัทหัารชิาญชิัย ใหั้เหัมือนัพ่อขุนัไกรที�เป็นัผู้ี
จ้งอ้อนัวอนัมารดาได้ปรานัี ล่กนัี�จะใคีร่ร่้วิชิาการ
พระสงฆ่์องคี์ใดวิชิาดี แม่จงพาล่กนัี�ไปฝ้ากท่านั
ใหั้เป็นัอุปัชิฌิาย์อาจารย์ อธิษฐานับัวชิล่กเป็นัเณรไว้
นางทองป็ระศึรีเห็นดีีดี้วย จึงพิาพิลายแก้วไป็ฝ่ากต่้วเพิื�อบวชเณรก้บท่านสมภารว้ดีส้มใหญ่
ทองประศรีมารดามาด้วยกันั บั่าวข้าจ้าละหัวั�นัแบักของมา
คีรั�นัว่ามาถ้งวัดส้มใหัญ่ เอาข้าวของตั�งไว้ศาลาหันั้า
แม่พาพลายแก้วผู้่้แววตา ไปกราบัไหัว้วันัทาท่านัสมภาร
ท่านัเจ้าขาฉันัพาล่กมาบัวชิ ชิ่วยเสกสวดสอนัใหั้เป็นัแก่นัสาร
ด้วยขุนัไกรบัิดามาถ้งกาล จะได้อธิษฐานัใหั้ส่วนับัุญ
อิกทั�งวิชิาการอ่านัเขียนั เจ้าจะได้รำ�าเรียนัเสียแต่รุ่นั
(กรมศึิลป็ากร, ๒๕๑๘ : ๔๗)
คุณสมบ้ต่ิสำาค้ญป็ระการที� ๒ คือ ว้ยวุฒิิ (ไวยวุทธิ) ต่้องมีอายุต่้�งแต่่ ๓๑ ป็ีขุึ�นไป็ เป็็นเรื�องที�มี
เหตุ่ผ่ลช้ดีเจนในต่้ว เพิราะจะแต่่งต่้�งผ่่้ใดีเป็็นขุุนนางช้�นผ่่้ใหญ่ไดี้ควรมีอายุที�เหมาะสมแก่ต่ำาแหน่ง หาก
