Page 86 - 45 2
P. 86
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม-สิิงหาคม ๒๕๖๓
76 ภาพลัักษณ์์ของสุุวรรณ์ภูมิิที่่�สุืบค้้นได้้ในค้ัมิภ่ร์พระพุที่ธศาสุนา
ไดิ้มิีตัวตนจริงและยังจะไดิ้เห็นภูาพของการสุืบสุานและสุ่งต่อพระพุทั้ธศาสุนาในแผู้่นดิินนี�จากยุคื
สุุวรรณภููมิิเข้าสุู่ยุคืทั้วารวดิีตลอดิมิาจนถึงยุคืสุุโขทั้ัย ซึ่ึ�งเป็นจุดิเริ�มิต้นของชื่ีวิตคืนไทั้ยกับพระพุทั้ธ
ศาสุนาในเชื่ิงประวัติศาสุตร์ทั้ี�มิีหลักฐาน ทั้ำาให้ประเทั้ศไทั้ยยุคืปัจจุบันมิีคืวามิภูาคืภููมิิใจและมิีคืวามิ
สุง่างามิทั้ี�ไดิ้เป็นเมิืองของพระพุทั้ธศาสุนา
สุุวรรณ์ภูมิิในค้ัมิภ่ร์พระพุที่ธศาสุนา
คืัมิภูีร์พระพุทั้ธศาสุนาทั้ี�จะกล่าวถึงในทั้ี�นี� ไดิ้แก่
๑. พระไตรปิิฎก คืัมิภูีร์หลัก ซึ่ึ�งไดิ้รับการยกย่องว่าเป็นคืัมิภูีร์ทั้รงคืุณคื่าสุูงสุุดิ เพราะ
บันทั้ึกธรรมิกับวินัยทั้ี�เป็นคืำาสุอนของพระพุทั้ธเจ้าและสุ่วนหนึ�งเป็นคืำาสุอนของพระสุาวกทั้ี�
พระพุทั้ธเจ้าทั้รงรับรอง แบ่งเป็นพระวินัยปิฎก พระสุุตตันตปิฎก และพระอภูิธรรมิปิฎก
๒. อรรถกถา คืัมิภูีร์อธิบายขยายคืวามิพระไตรปิฎกในสุ่วนทั้ี�พระอรรถกถาจารย์เข้าใจว่า
คืวรจะต้องทั้ำาคืวามิเข้าใจให้กระจ่างเพื�อประโยชื่น์แก่การศึกษา
มิ่ข้อสุังเกตว่า
พระไตรปิฎกและอรรถกถาไมิ่ใชื่่จะกล่าวถึงแต่คืำาสุอนเทั้่านั�น แทั้้จริงแล้วยังไดิ้กล่าวถึง
บริบทั้ (contexts) อื�น ๆ เชื่่น บุคืคืล เวลา เหตุการณ์ สุถานทั้ี� ภููมิิประเทั้ศ ทั้ี�เกี�ยวข้องกับเรื�องนั�น ๆ ดิ้วย
สุุวรรณภููมิิเป็นภููมิิประเทั้ศหนึ�งทั้ี�มิีกล่าวไว้ ดิังนั�น จากนี�ไป ผูู้้นิพนธ์จะไดิ้เสุนอหลักฐานเรื�อง
สุุวรรณภููมิิทั้ี�กล่าวไว้ทั้ั�งในพระไตรปิฎกและอรรถกถาไปตามิลำาดิับ
ก. ในพระไตรปิิฎก
ในอังคืุตตรนิกายมิีกล่าวถึง มิหาชื่นบทั้หรือแคืว้นใหญ่ ๑๖ แคืว้นของชื่มิพูทั้วีป (ปัจจุบัน
มิักถูกเรียกว่า อินเดิียโบราณ) ไว้ ไดิ้แก่ อังคืะ มิคืธ กาสุี โกสุล วัชื่ชื่ี มิัลละ เจตี วังสุะ กุรุ ปัญจาละ
มิัจฉะ สุุรเสุนะ อัสุสุกะ อวันตี คืันธาระ และกัมิโพชื่ะ (องฺ.ติก.๒๐/๗๑/๒๖๗) ทั้ั�ง ๑๖ แคืว้นนี�เป็น
แคืว้นใหญ่ทั้ั�งก่อนและในสุมิัยพุทั้ธกาลทั้ี�พระพุทั้ธเจ้าตรัสุไว้ โดิยทั้ี�
๑. อังคืะและมิคืธ เป็นแคืว้นทั้างภูาคืตะวันออก
๒. กาสุี โกสุล วัชื่ชื่ี มิัลละ เจตี กุรุ ปัญจาละ มิัจฉะ และสุุรเสุนะ เป็นแคืว้นทั้างภูาคืเหนือ
๓. วังสุะ คืันธาระ และกัมิโพชื่ะ เป็นแคืว้นทั้างภูาคืตะวันตกเฉียงเหนือ
