Page 221 - 45 2
P. 221
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม-สิิงหาคม ๒๕๖๓
รองศาสตราจารย์์ ดร.ศานติ ภัักดีคำำา 211
ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) ม้บ�านี้เกิด็อยู่ท้�เมืองสำาโรงทอง (สฺรุกสำโรงทง) เขติกำาปงสะปือ
ในี้เวลาท้�ยังเป็นี้เด็็กนี้ั�นี้ได็�ศึึกษาเล่าเร้ยนี้ในี้สำานี้ักของท่านี้พูระราชธรรม (อนี้) ซึ่ึ�งอยู่ท้�วัด็คุกในี้เมือง
อุด็งค์ฦๅชัย
ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) ม้ความอุติสาหะมาก พูยายามเล่าเร้ยนี้โด็ยไม่หนี้่ายท�อถึอย
จึงเป็นี้ท้�ถึูกใจของครู ติ่อมาเมื�อจะเริ�มหัด็เข้ยนี้ติัวอักษร ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) ได็�หัด็เข้ยนี้โด็ยใช�
ถึ่านี้ข้ด็เข้ยนี้ไปบนี้เศึษอิฐหรือเศึษกระเบื�องเพูราะยากจนี้มาก (ล้ ธามเติง, ๒๕๐๓)
การท้�ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) ติ�องไปอยู่ท้�วัด็และเป็นี้เด็็กยากจนี้นี้ั�นี้ เป็นี้เพูราะว่า
เมื�ออายุได็� ๑๑ ปี พู่อแม่ถึูกพูวกเว้ยด็นี้ามจับไป ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) จึงเหลือติัวคนี้เด็้ยว เป็นี้
เด็็กกำาพูร�า และอยู่ในี้การด็ูแลของท่านี้พูระราชธรรมซึ่ึ�งเป็นี้ครูของท่านี้ (Judith M., 1996 : 73)
ติ่อมาเมื�ออายุครบบวชแล�ว ครูของท่านี้จึงให�ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) บวชเป็นี้สามเณร
และเป็นี้พูระภัิกษุในี้วัด็นี้ั�นี้เอง (วัด็คุกเป็นี้วัด็หลวงในี้เมืองอุด็งค์) หลังจากลาสิกขาแล�วท่านี้มกจึงไป
ถึวายติัวรับราชการอยู่ในี้พูระราชมารด็า (สมเด็็จพูระวรราชินี้้) ของสมเด็็จพูระหริรักษรามาอิศึราธิบด็้
(พูระองค์ด็�วง) (Judith M., 1996) ระบบราชการของกัมพููชานี้ั�นี้แบ่งติำาแหนี้่งเจ�าชั�นี้สูงออกเป็นี้ ๔
ติำาแหนี้่ง ได็�แก่ พูระเจ�ากรุงกัมพููชา พูระมหาอุปโยราช, พูระมหาอุปราช และพูระวรราชินี้้ (บางท้
เร้ยกว่าพูระท�าว ซึ่ึ�งก็คือพูระชนี้นี้้ของพูระเจ�ากรุงกัมพููชา) และในี้แติ่ละส่วนี้ (ซึ่ึ�งกัมพููชาเร้ยกว่า
สำารับ) นี้ั�นี้จะม้ติำาแหนี้่งขุนี้นี้างของตินี้เอง
๓
ด็ังนี้ั�นี้ ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) จึงได็�เริ�มเข�ารับราชการในี้ฝ่่ายพูระราชมารด็าของสมเด็็จ
พูระองค์ด็�วงเป็นี้อันี้ด็ับแรก และท่านี้ก็ได็�รับพูระราชทานี้นี้ามว่า อมฤตกษััตรีย์์ (กัมพููชาเข้ยนี้ว่า
อมฺรึติกฺสติฺร้) (Judith M., 1996 : 73)
ในี้ พู.ศึ. ๒๔๐๒ (สมเด็็จพูระองค์ด็�วงสวรรคติในี้ พู.ศึ. ๒๔๐๓) สมเด็็จพูระวรราชินี้้
ได็�โปรด็ให�ออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) แปลชาด็กนี้อกนี้ิบาติ เรื�องเทำวัันั จากภัาษาบาล้มาเป็นี้ภัาษา
เขมร ซึ่ึ�งออกญาสนี้ธรโวหาร (มก) ได็�แปลและนี้ำามานี้ิพูนี้ธ์เป็นี้วรรณกรรมร�อยกรอง (Judith M.,
1996)
๓ โปรด็ด็ูรายละเอ้ยด็เพูิ�มเติิมในี้ ทำำาเนัียบันัามภาคีทำี� ๓ ตำาราทำำาเนัียบับัันัดาศิักดิ�กรุงกัมพููชิา (พูระนี้คร : โรงพูิมพู์โสภัณพูิพูรรฒธนี้ากร,
๒๔๖๕), หนี้�า ๑.
