Page 108 - lifelong education
P. 108
happiness
happiness ความิสุข : คัวามสำบาย่กาย่และสำบาย่ใจั สำภาพื่จัิตใจัหร่ออารมณ์์
ป็ระเภที่หนึ�งที่ี�แสำดงออกซึ่ึ�งคัวามพื่อใจัในคัวามเป็็นอย่้่
พื่จันานุกรม ฉบับราชีบัณ์ฑิิตย่สำถาน พื่.ศึ. ๒๕๕๔ ได�นิย่าม คัวามสำุข
หร่อ สำุข ว่าหมาย่ถึง “คัวามสำบาย่กาย่สำบาย่ใจั” กล่าวคั่อ คัวามสำุขเป็็น
คัวามร้�สำึกหร่ออารมณ์์ป็ระเภที่หนึ�งที่ี�มีหลาย่ระดับ ตั�งแต่คัวามสำบาย่ใจัหร่อ
คัวามพื่อใจัเล็กน�อย่ จันถึงคัวามเพื่ลิดเพื่ลินหร่อเต็มไป็ด�วย่คัวามสำนุกสำนาน
ในที่างป็รัชีญ่า อาริสำโตเติล (Aristotle) นิย่าม คัวามสำุข ว่าหมาย่ถึง
คัวามหมาย่และเป็้าหมาย่ของชีีวิต เป็็นจัุดมุ่งหมาย่และจัุดสำิ�นสำุดโดย่รวม
ในการดำารงอย่้่ของมนุษย่์ พื่จันานุกรมศึัพื่ที่์ป็รัชีญ่า ฉบับราชีบัณ์ฑิิตย่สำภา
(๒๕๖๑) นิย่ามคัวามสำุขว่าเป็็นคัวามร้�สำึกพื่อใจั นักป็รัชีญ่าตะวันตกแบ่ง
คัวามสำุขเป็็น ๒ ระดับ คั่อ กาย่ิกสำุขหร่อสำุขารมณ์์ (pleasure) และคัวามสำุข
ที่างป็ัญ่ญ่า (bliss) และย่ังได�อธิบาย่ว่า คัวามสำุขมีคัวามหมาย่กว�างที่ี�รวมที่ั�ง
คัวามสำุขที่างร่างกาย่และจัิตใจั และมีลักษณ์ะจัีรังย่ั�งย่่นกว่าสำุขารมณ์์
ซึ่ึ�งหมาย่ถึง อารมณ์์คัวามร้�สำึกที่ี�เป็็นสำุขที่างกาย่หร่อที่างใจัในชี่วงสำั�น ๆ
กล่าวคั่อ สำุขารมณ์์มีลักษณ์ะเกี�ย่วเน่�องกับป็ระสำาที่สำัมผู้ัสำมากกว่า และ
มีลักษณ์ะชีั�วคัร้่ชีั�วย่ามมากกว่าคัวามสำุข
ในที่างพื่ระพืุ่ที่ธศึาสำนา มักนิย่มกำาหนดนิย่ามของคัวามสำุขในคัวามหมาย่
ของการดำารงชีีวิตที่ี�ดีที่ี�มีคัวามเจัริญ่ พื่ระธรรมโกศึาจัารย่์ (พืุ่ที่ธที่าสำภิกขุ)
กล่าวถึงคัวามสำุขแที่�ว่ามี ๓ ระดับ คั่อ คัวามสำุขจัากการไม่เบีย่ดเบีย่นตนเอง
และผู้้�อ่�น จัากการไม่ย่�อมจัิตติดใจั และจัากการไม่ย่ึดในตัวตน นับเป็็น
คัวามสำุขแที่�สำ้งสำุดที่ี�เป็็น “อนัตตา” สำมเด็จัพื่ระพืุ่ที่ธโฆษาจัารย่์ (ป็.อ. ป็ยุ่ตฺโต)
ได�กล่าวถึงคัวามสำุขของชีีวิตตามหลักพื่ระพืุ่ที่ธศึาสำนาโดย่ให�เข�าถึงป็ระโย่ชีน์
๓ ระดับ คั่อ ระดับที่ี� ๑ ที่ี�เป็็นร้ป็ธรรม คั่อ การมีสำุขภาพื่ดี การมีที่รัพื่ย่์สำินเงินที่อง
การมีอาชีีพื่การงานเป็็นหลักเป็็นฐาน การมีย่ศึฐานะตำาแหน่งเป็็นที่ี�ย่อมรับ
ในสำังคัม การมีมิตรสำหาย่ และการมีชีีวิตคัรอบคัรัวที่ี�ดี ระดับที่ี� ๒ เป็็นระดับ
90
14/5/2568 BE 09:35
_25-0243(001-272)P5.indd 90 14/5/2568 BE 09:35
_25-0243(001-272)P5.indd 90
