Page 90 - PDF File วารสารราชบัณฑิตยสภา
P. 90
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที� ๔๘ ฉบัับัที� ๒ พฤษภาคีม-สิงหาคีม ๒๕๖๖
78 ภาคีีสมาชิิก ๑๑ คีนแรกของสำนักวิิทยาศาสตร์ ราชิบััณฑิิตยสภา
ด้้วยเส่ยงขึ้้างมีากแล้้ว จ้งจะเป็นภาค่สมีาชิกได้้ สำห้รับัราชบััณฑิิตนั�น ผู้้้ท่�จะเขึ้้ารับัเล้่อกเป็นราชบััณฑิิตจะต้อง
เป็นภาค่สมีาชิกมีาแล้้วไมี่น้อยกว่า ๑ ปี ได้้ทำห้น้าท่�ให้้ราชบััณฑิิตยสถานตามีมีาตรา ๖ ซึ่้�งมี่ ๓ ห้ัวขึ้้อ ค่อ
๑. กระทำการค้นคว้าในสรรพวิชาแล้้วนำออกเผู้ยแพร่ให้้เป็นคุณประโยชน์แก่ชาติบั้านเมี่องแล้ะ
ประชาชน
๒. ทำการติด้ต่อแล้กเปล้่�ยนความีร้้กับัสมีาคมีปราชญ์ในนานาประเทศ
๓. ให้้ความีเห้็นแล้ะคำปร้กษา ห้ร่อกระทำการอย่างใด้อย่างห้น้�งให้้แก่รัฐบัาล้ในเร่�องท่�เก่�ยวกับัวิชาการ
ซึ่้�งรัฐบัาล้ได้้ร้องขึ้อ
โด้ยกำห้นด้ให้้มี่ราชบััณฑิิตทั�งห้มีด้ไมี่เกิน ๓๐ คน แบั่งเป็นสำนักธิรรมีศาสตร์แล้ะการเมี่อง ๑๑ คน สำนัก
วิทยาศาสตร์ ๑๑ คน แล้ะสำนักศิล้ปกรรมี ๘ คน ทั�งน่� ให้้แต่ล้ะสำนักเล้่อกผู้้้เห้มีาะสมีเป็นราชบััณฑิิตมีาก่อน
แล้้วให้้สมีาชิกทุกสำนักประชุมีพร้อมีกันเพ่�อล้งมีติว่าจะรับัห้ร่อไมี่รับัผู้้้ท่�สำนักได้้เล้่อกมีา ถ้าท่�ประชุมีไมี่ยอมีรับั
ทางสำนักต้องจัด้การเล้่อกมีาให้มี่ เมี่�อได้้เล้่อกผู้้้ใด้เป็นราชบััณฑิิตแล้้ว นายกราชบััณฑิิตยสถานต้องแจ้งนามีให้้
นายกรัฐมีนตร่ทราบั เพ่�อขึ้ออนุมีัติจากรัฐบัาล้แล้ะสภาผู้้้แทนราษฎร เมี่�อผู้่านการอนุมีัติแล้้ว จะได้้ประกาศตั�ง
เป็นราชบััณฑิิตโด้ยกระแสพระบัรมีราชโองการ (ราชกิจจานุเบักษา, ๒๔๗๗)
อย่างไรก็ตามี ห้ล้ังประกาศพระราชบััญญัติราชบััณฑิิตยสถาน พุทธิศักราช ๒๔๗๖ ไมี่ถ้ง ๒ เด้่อน ก็มี่
ประกาศแต่งตั�งภาค่สมีาชิกชุด้แรก ๓๐ คน เมี่�อวันท่� ๒๔ พฤษภาคมี ๒๔๗๗ (ราชกิจจานุเบักษา, ๒๔๗๗) ด้ังท่�
ได้้แสด้งไว้ขึ้้างต้น ทั�งน่� ได้้มี่บัันท้กขึ้องห้ล้วงวิจิตรวาทการ เล้ขึ้าธิิการราชบััณฑิิตยสถานคนแรก ซึ่้�งเป็นผู้้้ร่าง
พระราชบััญญัติราชบััณฑิิตยสถาน ให้้ความีเห้็นว่า ห้ล้ังจากเล้่อกภาค่สมีาชิกชุด้แรกได้้แล้้ว จะรับัสมีทบัสมีาชิกเขึ้้า
มีา แล้ะเล้่อกภาค่สมีาชิกเพิ�มีเติมีอ่ก ๖๐ คน ให้้ได้้มีากพอเพ่�อด้ำเนินการเล้่อกราชบััณฑิิต ซึ่้�งเป็นกระบัวนการ
ท่�ใช้เวล้า (เจริญ อินทรเกษตร, ๒๕๕๘)
การประชุมีภาค่สมีาชิกชุด้แรกจำนวน ๓๐ คนนั�นได้้มี่ขึ้้�นเป็นครั�งแรกเมี่�อวันท่� ๑๖ มีิถุนายน ๒๔๗๗ ณ
ศาล้าสห้ทัยสมีาคมี พระบัรมีมีห้าราชวัง โด้ยมี่นายพันเอก พระยาพห้ล้พล้พยุห้เสนา นายกรัฐมีนตร่เป็นผู้้้เปิด้
ประชุมี จากนั�นได้้มี่การเล้่อกนายก อุปนายก แล้ะเล้ขึ้าธิิการ เพ่�อตั�งสำนักงานกล้างปฏิิบััติงานทั�วไปขึ้อง
ราชบััณฑิิตยสถาน ปรากฏิว่า ห้มี่อมีเจ้าวรรณไวทยากร วรวรรณ ทรงได้้รับัเล้่อกเป็นนายกราชบััณฑิิตยสถาน
พระเร่�ยมีวิรัชชพากย์ เป็นอุปนายก แล้ะห้ล้วงวิจิตรวาทการเป็นเล้ขึ้าธิิการ (เจริญ อินทรเกษตร, ๒๕๕๘) ต่อมีา
จ้งมี่พระบัรมีราชโองการ โปรด้เกล้้าฯ แต่งตั�งราชบััณฑิิตชุด้แรกในวันท่� ๓๐ กันยายน ๒๔๘๕ โด้ยมี่ราชบััณฑิิต
ชุด้แรกมี่จำนวน ๕๒ คน มีากกว่าท่�กำห้นด้ไว้เด้ิมี ๒๒ คน จำแนกเป็นราชบััณฑิิตขึ้องสำนักธิรรมีศาสตร์แล้ะ
การเมี่อง ๑๑ คน (ล้ำด้ับัท่� ๑-๑๑) สำนักวิทยาศาสตร์ ๓๔ คน (ล้ำด้ับัท่� ๑๒-๔๕) แล้ะสำนักศิล้ปกรรมี ๗ คน
(ล้ำด้ับัท่� ๔๖-๕๒ ห้มีายเห้ตุ: ในประกาศ ล้ำด้ับัท่� ๕๒ พิมีพ์ผู้ิด้เป็น ๕๑) (ราชกิจจานุเบักษา, ๒๔๘๕) เมี่�อเท่ยบั
รายช่�อขึ้องภาค่สมีาชิกชุด้แรกขึ้องสำนักวิทยาศาสตร์จำนวน ๑๑ คน กับัรายช่�อราชบััณฑิิตชุด้แรกขึ้องสำนัก
วิทยาศาสตร์จำนวน ๓๔ คนแล้้ว พบัว่า มี่ภาค่สมีาชิกชุด้แรก ๘ คนได้้รับัโปรด้เกล้้าฯ แต่งตั�งเป็นราชบััณฑิิต
ส่วนท่�เห้ล้่อ ๓ คนนั�น คนห้น้�งถ้งแก่อนิจกรรมีก่อนห้น้านั�น ๑ ปี อ่ก ๒ คนยังทำประโยชน์ให้้กับัห้น่วยงานขึ้อง
ตนแล้ะสังคมีเต็มีศักยภาพ แมี้จะไมี่ได้้รับัการแต่งตั�งเป็นราชบััณฑิิตก็ตามี
