Page 156 - 46-2

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๔
148 ข่่าวลวง, ข่่าวปลอม

ท้�บุคคล่ทั�วไปสัามาร้ถึเข่้าถึึงข่้อความห้ร้่อการ้กร้ะทําอ่�นี้ใดท้�โพสัต้์ห้ร้่อแชีร้์ออกไปได้เชี่นี้กันี้ การ้ใชี้

สั่�อสัาธาร้ณ์ะจึงต้้องเป็นี้ไปอย่างสัร้้างสัร้ร้ค์ ไม่เป็นี้การ้พาดพิงห้ร้่อใสั่ความผ้้อ่�นี้ให้้ได้ร้ับความเสั้ยห้าย
ทั�งนี้้� เพ่�อความปล่อดภััยข่องผ้้ใชี้สั่�อสัังคมออนี้ไล่นี้์นี้ั�นี้เอง

ข่จัด fake news ได้ด้วยคำำาสุอนทางพระพุทธศาสุนา
มาต้ร้การ้ต้่าง ๆ ในี้การ้ร้ะงับยับยั�งข่่าวล่วง ข่่าวปล่อมดังท้�ได้กล่่าวมาแล่้ว เชี่นี้ ให้้ผ้้เสัพข่่าว

ร้้้เท่าทันี้สั่�อ ให้้ผ้้ม้อาชี้พสั่�อทําห้นี้้าท้� Fact checker ร้วมทั�งให้้ผ้้ร้ักษากฎห้มายทําห้นี้้าท้�อย่างเคร้่งคร้ัด
แล่้ว ในี้ฐานี้ะพุทธศาสันี้ิกชีนี้เห้็นี้ว่ายังนี้่าจะม้ห้นี้ทางในี้การ้ข่จัดข่่าวล่วง ข่่าวปล่อมด้วยการ้เดินี้ต้าม

คําสัอนี้ข่องสัมเด็จพร้ะสััมมาสััมพุทธเจ้า นี้ั�นี้ค่อการ้นี้ําเอาพร้ะสั้ต้ร้บทท้�ชี่�อว่า “กาล่ามสั้ต้ร้” มาเป็นี้
ค้่ม่อในี้การ้วิเคร้าะห้์ข่่าวสัาร้ข่้อม้ล่ในี้ยุคนี้้�

พร้ะสั้ต้ร้นี้้�สัมเด็จพร้ะสััมมาสััมพุทธเจ้าทร้งแสัดงแก่ชีาวกาล่ามะแห้่งห้ม้่บ้านี้เกสัปุต้ต้นี้ิคม
แคว้นี้โกศล่ ชีมพ้ทว้ปในี้สัมัยพุทธกาล่ เม่�อม้ข่้อถึกเถึ้ยงกันี้ว่า “ธร้ร้มะข่้อใดควร้เชี่�อ ห้ร้่อไม่ควร้เชี่�อ”

พร้ะพุทธองค์ทร้งสัอนี้ให้้ใชี้ห้ล่ักความเชี่�อ ไม่ให้้เชี่�อสัิ�งใดสัิ�งห้นี้ึ�งอย่างงมงาย โดยไม่ใชี้ปัญญา ทั�งนี้้�จะต้้อง
พิจาร้ณ์าให้้เห้็นี้จร้ิงถึึงคุณ์แล่ะโทษ ถึึงความด้แล่ะไม่ด้ ก่อนี้ท้�จะปล่งใจเชี่�อ โดยม้ห้ล่ักคิด ๑๐ ปร้ะการ้

สัมเด็จพร้ะสััมมาสััมพุทธเจ้าทร้งสัั�งสัอนี้ด้วยว่า ต้่อเม่�อได้สัอบสัวนี้ต้ามห้ล่ักกาล่ามสั้ต้ร้ จนี้ร้้้ได้ด้วย
ต้นี้เองว่า ธร้ร้มะเห้ล่่านี้้�เป็นี้อกุศล่ห้ร้่อม้โทษ เม่�อนี้ั�นี้พึงล่ะเสั้ย แล่ะเม่�อได้สัอบสัวนี้จนี้ร้้้ได้ด้วยต้นี้เอง

ว่าธร้ร้มะเห้ล่่านี้ั�นี้เป็นี้กุศล่ค่อไม่ม้โทษ เม่�อนี้ั�นี้พึงถึ่อปฏิบัต้ิ
ในี้เร้่�องข่องข่่าวล่วง ข่่าวปล่อมนี้้�ม้ปร้ะเด็นี้ท้�นี้่าเป็นี้ห้่วงอย่างยิ�ง ก็ค่อการ้ท้�เด็กแล่ะเยาวชีนี้

ข่องไทยเข่้าถึึงโล่กออนี้ไล่นี้์เร้็วเกินี้ไป จากการ้สัําร้วจข่อง สัสัสั., ม้ล่นี้ิธิสั่�อสัร้้างสัุข่ภัาวะเด็กแล่ะเยาวชีนี้
ร้่วมกับนี้ักวิชีาการ้จากสัถึาบันี้บัณ์ฑิิต้พัฒนี้บร้ิห้าร้ศาสัต้ร้์ สัําร้วจพบว่านี้ักเร้้ยนี้ชีั�นี้มัธยมศึกษาข่องไทย

เปิดร้ับสั่�อออนี้ไล่นี้์ถึึงวันี้ล่ะ ๖–๘ ชีั�วโมง (ใชี้เพ่�อการ้ศึกษาร้้อยล่ะ ๖๑ เพ่�อเล่่นี้เกม ต้ิดต้่อสั่�อสัาร้กับ
ผ้้อ่�นี้ร้้อยล่ะ ๓๙) แล่ะพบว่าผ้้ปกคร้องสั่วนี้ให้ญ่อนีุ้ญาต้ให้้บุต้ร้ห้ล่านี้ใชี้โทร้ศัพท์ม่อถึ่อต้ั�งแต้่อายุ

๒–๓ ข่วบเท่านี้ั�นี้ สัิ�งท้�นี้่าวิต้กค่อผล่การ้ศึกษาข่ององค์การ้เพ่�อความร้่วมม่อแล่ะการ้พัฒนี้าทางเศร้ษฐกิจ
ห้ร้่อโออ้ซึ่้ด้ (Organisation for Economic Co-operation and Development–OECD) ได้ปร้ะเมินี้

สัมร้ร้ถึภัาพข่องนี้ักเร้้ยนี้อายุ ๑๕ ปี จาก ๗๗ ปร้ะเทศทั�วโล่ก พบว่า ความสัามาร้ถึในี้การ้ร้ับม่อกับ
Fake News ข่องเด็กไทยอย้่ในี้ล่ําดับท้�ต้ํ�ามาก ค่อล่ําดับท้� ๗๖ โดยม้เด็กจากอินี้โดนี้้เซึ่้ยร้ั�งท้าย สั่วนี้

ความสัามาร้ถึเด็กในี้การ้ร้ับม่อกับ Fake news ข่องปร้ะเทศท้�อย้่ในี้ล่ําดับต้้นี้ ๆ ได้แก่ สัห้ร้าชีอาณ์าจักร้,
ญ้�ปุ่นี้, เยอร้มนี้้, เนี้เธอร้์แล่นี้ด์ แล่ะเดนี้มาร้์ก ต้ามล่ําดับ

2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 148 2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 148