Page 132 - 47-2
P. 132
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
122 ศาสนากัับนิเวศวิทยา : กัรณีีศาสนาพุุทธ
ธรึ่รึ่มสิ่ำาคัญ ๒ ข้อ ค่อ เมต่ต่าแลัะกรึุ่ณา ซ่�งหมายถื่ง การึ่ให้ความรึ่ักความปรึ่ารึ่ถืนัาด่แลัะความ
สิ่งสิ่ารึ่ อยากช่วยเหลั่อปลัดเปลั่�องทีุ่กข์ให้แก่เพ่�อนัมนัุษย์แลัะสิ่ัต่ว์ที่ั�งหลัายที่่�อยู่รึ่่วมในัโลักเด่ยวกันั
อย่างไม่ม่ขอบเขต่ (สิ่มเด็จัพรึ่ะพุที่ธโฆษาจัารึ่ย์, ๒๕๖๕ก) เมต่ต่าแลัะกรึุ่ณาจั่งเป็นัรึ่ากฐานัสิ่ำาคัญ
ที่างจัรึ่ิยธรึ่รึ่มสิ่ำาหรึ่ับให้บุคคลัสิ่ัมพันัธ์กับผู่้อ่�นัแลัะสิ่ิ�งม่ช่วิต่อ่�นัด้วยความเห็นัอกเห็นัใจัแลัะเป็นัมิต่รึ่
นั่�ค่อคุณสิ่มบัต่ิที่่�จัำาเป็นัในัการึ่รึ่ักษาสิ่ิ�งแวดลั้อม
ถื้าเมต่ต่ากรึุ่ณาปรึ่ะสิ่านักับ ศ่ล ๕ ก็จัะยิ�งเกิดผ่ลัด่ต่่อจัรึ่ิยธรึ่รึ่มที่างสิ่ิ�งแวดลั้อมมากยิ�งข่�นั
ศ่ลั ๕ ข้อที่่� ๑ เพ่ยงข้อเด่ยวที่่�ให้เว้นัจัากการึ่เบ่ยดเบ่ยนัแลัะการึ่ฆ่ามนัุษย์แลัะสิ่ัต่ว์อ่�นัก็ช่วยได้มากแลั้ว
จัรึ่ิงอยู่ในัธรึ่รึ่มชาต่ิย่อมม่สิ่ิ�งที่่�เรึ่่ยกว่า “ห่วงโซ่อาหารึ่” ค่อ การึ่ที่่�สิ่ิ�งม่ช่วิต่ชนัิดหนั่�งดำารึ่งอยู่ได้โดยใช้
สิ่ิ�งม่ช่วิต่อ่กชนัิดหนั่�งหรึ่่อหลัายชนัิดเป็นัอาหารึ่ มนัุษย์เป็นัสิ่ิ�งม่ช่วิต่ที่่�อยู่ในัต่ำาแหนั่งบนัสิุ่ดของ
ห่วงโซ่อาหารึ่ ดังนัั�นั จั่งอาจัหลั่กเลั่�ยงได้ยากที่่�จัะไม่ที่ำาให้ช่วิต่ของสิ่ัต่ว์หรึ่่อพ่ชหลัายชนัิดต่ายไป เพ่�อเป็นั
อาหารึ่หลั่อเลั่�ยงช่วิต่ แต่่ก็ควรึ่ที่ำาอย่างนัั�นัด้วยความรึู่้สิ่่กเคารึ่พแลัะห่วงใย โดยคิดถื่งผ่ลัที่่�จัะเกิดข่�นัในัวันั
ข้างหนั้า ที่ั�งต่่อต่ัวเองแลัะต่่อสิ่ัต่ว์แลัะพ่ชที่่�ต่นัใช้เป็นัอาหารึ่ด้วย (พรึ่ะพรึ่หมคุณาภูรึ่ณ์, ๒๕๕๔)
ธรึ่รึ่มที่่�สิ่ำาคัญอ่กข้อหนั่�งซ่�งเอ่�อต่่อการึ่รึ่ักษาสิ่ิ�งแวดลั้อมมาก ค่อ มัต่ต่ัญญุุต่า (moderation)
หรึ่่อความรึู่้จัักปรึ่ะมาณ รึู่้จัักพอ หมายถื่ง การึ่ผ่ลัิต่แลัะการึ่บรึ่ิโภูคในัช่วิต่ปรึ่ะจัำาวันัที่่�ย่ดความ
พอเหมาะพอด่เป็นัหลัักปฏิบัต่ิจันัเป็นัปรึ่กต่ินัิสิ่ัย หลัักธรึ่รึ่มมัต่ต่ัญญุุต่ามุ่งให้เรึ่ารึู่้จัักควบคุมความอยาก
ที่ั�งในัการึ่บรึ่ิโภูคแลัะการึ่ผ่ลัิต่ ให้อยู่ในัขอบเขต่ที่่�จัะไม่ก่อให้เกิดความเด่อดรึ่้อนั หรึ่่อเป็นัการึ่เบ่ยดเบ่ยนั
ที่ั�งต่่อต่นัเองแลัะเพ่�อนัมนัุษย์ รึ่วมถื่งสิ่ิ�งแวดลั้อมอ่�นั ๆ ด้วย ธรึ่รึ่มข้อนั่�จั่งม่คุณูปการึ่อย่างยิ�งในัยุค
ที่่�ทีุ่นันัิยม วัต่ถืุนัิยม แลัะบรึ่ิโภูคนัิยม ม่อิที่ธิพลัอย่างมากต่่อช่วิต่ปรึ่ะจัำาวันัของคนัในัปัจัจัุบันั เพรึ่าะจัะ
ช่วยลัดการึ่ที่ำาลัายสิ่ิ�งแวดลั้อมลังได้อย่างมาก
สรุป
บที่ความนั่�พยายามที่ำาความเข้าใจัวิกฤต่สิ่ิ�งแวดลั้อมหรึ่่อวิกฤต่ที่างนัิเวศวิที่ยา ในัมิต่ิที่่�
เก่�ยวกับศาสิ่นัา โดยเนั้นัพุที่ธศาสิ่นัาเป็นัหลััก บนัฐานัของความรึู่้จัากการึ่ศ่กษาวิจััยที่่�ผ่่านัมา กลั่าวได้
อย่างมั�นัใจัว่า ศาสิ่นัาเก่�ยวข้องกับปรึ่ะเด็นัเรึ่่�องนัิเวศวิที่ยา เพรึ่าะไม่เพ่ยงแต่่จัะเป็นับ่อเกิดของโลักที่ัศนั์
แลัะความเช่�อเก่�ยวกับช่วิต่ของมนัุษย์เที่่านัั�นั แต่่ศาสิ่นัายังวางกรึ่อบที่างจัรึ่ิยธรึ่รึ่มในัการึ่ปฏิบัต่ิต่่อ
มนัุษย์แลัะสิ่ิ�งม่ช่วิต่อ่�นั ๆ ด้วย ในัปัจัจัุบันั ศาสิ่นัาใหญ่ ๆ ในัโลัก ไม่ว่าจัะม่โลักที่ัศนั์ที่่�มองว่ามนัุษย์เป็นั
ศูนัย์กลัางของโลักแลัะจัักรึ่วาลั หรึ่่อมองว่ามนัุษย์กับสิ่ิ�งม่ช่วิต่อ่�นั ๆ ม่สิ่ถืานัะเสิ่มอกันัในัธรึ่รึ่มชาต่ิก็ต่าม
ทีุ่กศาสิ่นัาต่่างก็ต่รึ่ะหนัักในับที่บาที่ที่่�จัะเข้าไปม่สิ่่วนัรึ่่วมในัการึ่แก้ปัญหาวิกฤต่สิ่ิ�งแวดลั้อมโดยที่ั�วกันั
