Page 118 - 47-2
P. 118
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
108 ศาสนากัับนิเวศวิทยา : กัรณีีศาสนาพุุทธ
นัักวิที่ยาศาสิ่ต่รึ่์ให้ช่�อยุคสิ่มัย (epoch) ที่่�การึ่ดำารึ่งอยู่แลัะพฤต่ิกรึ่รึ่มของมนัุษย์ที่ำาให้เกิด
ผ่ลักรึ่ะที่บต่่อรึ่ะบบนัิเวศของโลักอย่างม่นััยสิ่ำาคัญว่า ยุคแอนัโที่รึ่โปซ่นั (Anthropocene) ซ่�งหมายถื่ง
ยุคที่่�มนัุษย์แยกต่ัวออกจัากธรึ่รึ่มชาต่ิชัดเจันั แม้ว่าจัะยังต่้องอาศัยธรึ่รึ่มชาต่ิอยู่ก็ต่าม มนัุษย์ที่ำาให้เกิด
ผ่ลักรึ่ะที่บต่่อสิ่ิ�งแวดลั้อมโลักในัทีุ่กมิต่ิ เป็นัสิ่ิ�งม่ช่วิต่ชนัิดเด่ยวที่่�ที่่องไปได้ทีุ่กที่่�ในัโลักนั่� แลัะที่่�ใดที่่�ไปถื่ง
มนัุษย์ก็ที่ิ�งรึ่อยเที่้าที่างนัิเวศ (ecological footprint) ไว้ด้วยเสิ่มอ (Crutzen, 2002; Steffen,
Crutzen and McNiell, 2007)
วิกัฤตสิ�งแวดล้อมเกัิดจากักัารกัระทำาของมนุษย์
เม่�อต่้นัเด่อนัสิ่ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๔ คณะกรึ่รึ่มการึ่รึ่ะหว่างรึ่ัฐบาลัว่าด้วยการึ่เปลั่�ยนัแปลัง
สิ่ภูาพภููมิอากาศ (The Intergovernmental Panel on Climate Change–IPCC) ได้ออกรึ่ายงานั
๕
ฉบับที่่� ๖ เก่�ยวกับผ่ลัการึ่ปรึ่ะเมินัการึ่เปลั่�ยนัแปลังสิ่ภูาพภููมิอากาศโลัก (IPCC, 2021a) ซ่�งเป็นั
ปรึ่ะเด็นัที่่�ปรึ่ะชาคมโลักถื่อว่าม่ความสิ่ำาคัญมากเรึ่่�องหนั่�งในัปัจัจัุบันั
รึ่ายงานัสิ่ำาคัญฉบับนั่�ออกมาในัเวลัาไลั่เลั่�ยกับช่วงที่่�โลักได้ปรึ่ะสิ่บภูัยพิบัต่ิรึุ่นัแรึ่งจัากการึ่
เปลั่�ยนัแปลังภููมิอากาศ ต่ั�งแต่่เด่อนัมิถืุนัายนัถื่งเด่อนัสิ่ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๔ ที่่�สิ่ำาคัญค่อ เกิดคลั่�นั
ความรึ่้อนัรึุ่นัแรึ่งแลัะนัำ�าที่่วมใหญ่ในัหลัายปรึ่ะเที่ศ เช่นั ที่่�เม่องแวนัคูเวอรึ่์ ปรึ่ะเที่ศแคนัาดา ซ่�งเป็นั
เม่องสิ่ำาคัญที่างฝั่ั�งต่ะวันัต่ก ม่อุณหภููมิสิู่งถื่ง ๔๙.๕ องศาเซลัเซ่ยสิ่ ซ่�งไม่เคยเกิดข่�นัมาก่อนั สิ่่งผ่ลัให้
ม่คนัเสิ่่ยช่วิต่หลัายรึ่้อยคนั สิ่่วนัมากเป็นัผู่้สิู่งอายุ ในัสิ่หรึ่ัฐอเมรึ่ิกาเกิดไฟป่าเผ่าผ่ลัาญบ้านัเรึ่่อนัเป็นั
บรึ่ิเวณกว้างในัรึ่ัฐโอเรึ่กอนัแลัะรึ่ัฐแคลัิฟอรึ่์เนั่ย ในัออสิ่เต่รึ่เลั่ย ตุ่รึ่ก่ แลัะกรึ่่ก ก็เกิดไฟป่าเนั่�องจัาก
คลั่�นัความรึ่้อนัที่่�รึุ่นัแรึ่งเช่นักันั นัอกจัากนั่�ยังม่เหตุ่การึ่ณ์ฝั่นัต่กหนัักมาก จันัเกิดนัำ�าที่่วมฉับพลัันัแลัะ
รึุ่นัแรึ่งชนัิดที่่�ไม่เคยเกิดข่�นัมาก่อนัในัปรึ่ะเที่ศจั่นั สิ่หรึ่ัฐอเมรึ่ิกา แลัะหลัายปรึ่ะเที่ศในัยุโรึ่ป ภูัยพิบัต่ิ
ที่่�รึุ่นัแรึ่งเหลั่านั่�ได้สิ่รึ่้างความเสิ่่ยหายแก่ช่วิต่แลัะที่รึ่ัพย์สิ่ินัอย่างมหาศาลั
นัักว์ิทิยาศาสำตร์เห็นัตรงกันัว์่า ภัยพิบััติทิางธรรมชาติทิ่�รุนัแรงอย่างทิ่�กล่าว์ข้างต้นั ไม่ใช่สำิ�งทิ่�
เกิดข่�นัเองตามธรรมชาติ แต่เกิดจากภาว์ะโลกร้อนั ซึ่่�งเป็นัผลโดยตรงของการทิ่�มนัุษย์ปล่อยก๊าซึ่
๕ IPCC ก่อต่ั�งข่�นัในั พ.ศ. ๒๕๓๑ โดยองค์การึ่อุตุ่นัิยมวิที่ยาโลัก (World Meteorological Organization–WMO) รึ่่วมกับโครึ่งการึ่
สิ่ิ�งแวดลั้อมของสิ่หปรึ่ะชาชาต่ิ (UNEP) ม่หนั้าที่่�ที่ำาการึ่ปรึ่ะเมินัสิ่ภูาพภููมิอากาศโลัก ให้ข้อมูลัที่่�นั่าเช่�อถื่อเก่�ยวกับภูาวะโลักรึ่้อนั แลัะ
ให้คำาแนัะนัำาแก่ผู่้กำาหนัดนัโยบายเก่�ยวกับสิ่ถืานัการึ่ณ์ปัจัจัุบันั IPCC ออกรึ่ายงานัเก่�ยวกับการึ่เปลั่�ยนัแปลังสิ่ภูาพภููมิอากาศทีุ่ก ๆ
คาบเวลัาปรึ่ะมาณ ๕ ปี แต่่ในัรึ่ะหว่างคาบเวลัาดังกลั่าวอาจัม่รึ่ายงานัพิเศษออกมาเป็นัครึ่ั�งครึ่าว รึ่ายงานัฉบับลั่าสิุ่ดเป็นัฉบับที่่� ๖
ซ่�งออกเผ่ยแพรึ่่เม่�อต่้นัเด่อนัสิ่ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๔
