Page 94 - 45-3
P. 94
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน-ธัันวาคม ๒๕๖๓
86 มลพิิษทางข่่าวสาร
การเลียีนแบับัท่าทางในการ์ตู่นทั�งการแต่่งต่ัว การพัูดก้าวร้าว การใช้คำาด่า ชกต่่อยี ต่บัต่ี งานวิจัยีอ่�น ๆ
อีกจำานวนมากสะท้อนให้เห็นอิทธิิพัลของส่�อต่่อความแต่กแยีกในบั้านเม่อง ส่งผลกระทบัทั�งในระดับั
บัุคคล เช่น ภัาพัลักษณ์์เหมารวม ความหวาดระแวงไม่ไว้วางใจต่่อกัน และในระดับัสังคม เช่น ศาสนา
การศ้กษา ความมั�นคงของชาต่ิ ซ้�งผลกระทบัทั�ง ๒ ระดับันี�มีความเกี�ยีวข้องกันอยี่างหลีกเลี�ยีงไม่ได้
กรณ์ีของการกราดยีิงที�ห้างสรรพัสินค้าเทอร์มินอล ๒๑ (Terminal 21) หลังจากเหตุ่การณ์์
ยีุต่ิลง พัฤต่ิกรรมการหาข่าวและทำาข่าวโดยีไม่คำาน้งถ้งผู้ต่กเปั็นเหยี่�อและปัระชาชนผู้รับัข่าวสาร ทำาให้
พัลเม่องเน็ต่ทวิต่เต่อร์โจมต่ีการทำางานของส่�ออยี่างหนักด้วยีแฮชแท็ก # แบันช่อง one และ #
แบันช่องไทยีรัฐ ซ้�งข้�นเทรนด์ทวิต่เต่อร์ นักวิชาการชี�ว่าต่ามหลักจรรยีาบัรรณ์ของส่�อจะไม่รายีงานช่�อ
และภัาพัคนร้ายี การเสนอข่าวราวกับัพัากยี์หนังเช่นนี�จะเปั็นเหตุ่ให้เกิดการเลียีนแบับัที�เรียีกว่า ผู้แอบั
ก�อบัปั้� (copycat) หร่อ contagion effect
ข่าวปัลอมมีผลกระทบัต่่อผู้บัริโภัคส่�อทั�งในแง่ทัศนคต่ิและความเช่�อ เช่น เร่�องการเม่อง
และการใช้ชีวิต่ เช่น การใช้ยีาสมุนไพัรอยี่างผิด ๆ การเผยีแพัร่ในห้องส่วนต่ัว เช่น กลุ่มไลน์ เฟซบัุ�ก
จะมีผลกระทบัที�รุนแรงเน่�องจากความไว้วางใจกัน การเน้นยีำ�าใน “ห้องสะท้อนเสียีง” และความไม่ใส่ใจ
ที�จะเปัิดหาทางเล่อกที�แต่กต่่าง เร่�องเล่าจากพัลเม่องด้วยีกันเองกำาลังสร้างผลกระทบัทั�งในกลุ่มกันเอง
และนอกกลุ่ม เน่�องจากการส่งต่่อข้อมูลไปัอยี่างกว้างขวาง และทำาให้นิเวศทางข่าวสารเต่็มไปัด้วยี
มลพัิษที�มองไม่เห็น
ส่�อมวลชนที�ไร้ความรับัผิดชอบั ปัั�นข่าว อคต่ิ นำ�าเน่า เหยีียีดหยีามเพั่�อนมนุษยี์ ริษยีาอาฆาต่
เปั็นต่้น เพั่�อปัระโยีชน์ทางการค้าและปัระโยีชน์ส่วนต่ัว มีส่วนทำาให้จิต่วิญญาณ์ของมนุษยี์เส่�อมทรุด
โกรธิแค้น ชิงชัง ข่าวสารพัิษจากเร่�องเล่าของพัลเม่องและการโฆษณ์าชวนเช่�อ โปัรยีเช่�อความชิงชัง
รังเกียีจจนสร้างความแต่กร้าวภัายีในชาต่ิ แต่่น้อยีคนที�จะมองเห็นมหันต่ภััยีที�ร้ายีแรงนี�
กิารแพิร่กิระจาย์และกิารระบาด
๑. กิารแพิร่กิระจาย์
การแพัร่กระจายีของข่าวสารแบับั “อภัิสาร” ค่อการทำางานร่วมกันของหลายีส่�อใน
ปัระเด็นเดียีวกันราวกับัวงมโหรี ทำาให้กองฝุุ่�นข่าวสารที�ก่อต่ัวจากกลุ่มเล็ก ๆ เปั็นกองใหญ่มากข้�น
ภัาพัแสดงการแพัร่กระจายีของข่าวสารชนิดนี�เห็นได้จากกรณ์ีเหตุ่การณ์์สะเท่อนขวัญคนไทยี
หลังบัุคคลที�ส่�อพัร้อมใจขนานนามว่า “จ่าคุลั�ง” ก่อเหตุ่ยีิงกราดปัระชาชนในเม่องโคราชจนถ้ง
ห้างสรรพัสินค้าเทอร์มินอล ๒๑ ส่�อสังคมมีบัทบัาทก่อนใครในการนำาเร่�องข้�นสู่การรับัรู้ของสาธิารณ์ะ
19/1/2565 BE 08:52
_21-0851(076-096)4.indd 86 19/1/2565 BE 08:52
_21-0851(076-096)4.indd 86
