Page 34 - 45-3
P. 34
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน-ธัันวาคม ๒๕๖๓
26 สัังคมไทยกัับสัถาบันพระมหากัษััตริย์ : มุมมองทางประวััติศาสัตร์
พระราชสมูัญญาวั่า สัมเด็จพระปิยมหาราช อันหมูายถ่ึงพระมูหากษัติริย์ผู่้ยิ�งใหญ่ซึ่ึ�งเป็นท่�รัก
ข้องปวังชนชาวัไทย ในด้านการวัางรากฐานระบับับัริหารราชการแผ่่นดินข้องไทยนั�น พระบัาทสมูเด็จ
พระจุลัจอมูเกลั้าเจ้าอยู่หัวัทรง “ทดลัอง” จัดติั�งหน่วัยงานใหมู่ ๆ ให้ทำางานเฉพาะหน้าท่� เป็นการเริ�มู
“กรุยทาง” ท่�จะจัดระเบั่ยบักระทรวัง กรมู กองใหมู่ เพื�อให้เหมูาะสมูในการรองรับัการเปลั่�ยนแปลัง
ข้องบั้านเมูืองซึ่ึ�งเป็นผ่ลัจากการปรับัติัวัให้ทันสมูัย เช่น การแยกงานด้านทหารบัก ทหารเรือจาก
กรมูกองติ่าง ๆ มูารวัมูอยู่ในควัามูรับัผ่ิดชอบัข้องหน่วัยงานเด่ยวัคือกรมูยุทธีนาธีิการท่�ทำาหน้าท่�
โดยเฉพาะ หรือการรวัมูงานโยธีาท่�กระจายอยู่ในกรมูกองติ่าง ๆ มูาไวั้ในหน่วัยงานเด่ยวัซึ่ึ�งจัดติั�งเป็น
กระทรวังโยธีาธีิการ เมูื�อมู่การเติร่ยมูงานมูาพอสมูควัรแลั้วั ในวัันท่� ๑ เมูษายน พ.ศ. ๒๔๓๕
พระบัาทสมูเด็จพระจุลัจอมูเกลั้าเจ้าอยู่หัวัจึงมู่พระบัรมูราชโองการจัดติั�งงานข้องกระทรวังติามู
ระเบั่ยบัใหมู่โดยระยะแรกมู่ ๑๒ กระทรวัง แติ่ลัะกระทรวังมู่หน้าท่�เฉพาะอย่างข้องติน แลัะเสนาบัด่
มู่อำานาจในการกำาหนดนโยบัายแลัะบัริหารงานติามูนโยบัายแลัะข้อบัเข้ติควัามูรับัผ่ิดชอบั โดยมู่
สถ่านภาพเท่าเท่ยมูกัน การจัดระเบั่ยบับัริหารราชการแผ่่นดินน่� ถ่ือเป็นก้าวัสำาคัญข้องงานปฏิรูป
ระบับักระทรวังติามูแบับัติะวัันติก
นอกจากน่�แติ่ลัะกระทรวังได้จัดการปฏิรูปงานในสายงานข้องติน เช่น งานประมูวัลักฎหมูาย
แลัะจัดระเบั่ยบัศาลัข้องกระทรวังยุติิธีรรมู การจัดการปกครองข้องกระทรวังมูหาดไทย งานสร้าง
กองทัพข้องกระทรวังกลัาโหมู การปฏิรูปการศึกษาข้องกระทรวังธีรรมูการ การปรับัปรุงงานแติ่ลัะ
ประเภทน่� พระบัาทสมูเด็จพระจุลัจอมูเกลั้าเจ้าอยู่หัวัทรงวั่าจ้างผู่้เช่�ยวัชาญชาวัติ่างประเทศ ติลัอดจน
จัดให้มู่การสอบัชิงทุนเลั่าเร่ยนหลัวังสำาหรับัผู่้มู่ควัามูสามูารถ่ได้ออกไปศึกษาติ่อ ณ ติ่างประเทศ
เพื�อกลัับัมูาช่วัย “สานติ่อ” งานปฏิรูปบั้านเมูืองติ่อไป นอกจากน่�ยังได้มู่การปฏิรูปการปกครองในส่วัน
ภูมูิภาคแลัะส่วันท้องถ่ิ�น รวัมูทั�งการปฏิรูปด้านเศรษฐกิจแลัะสังคมูไปพร้อมู ๆ กันด้วัย
ในโครงสร้างข้องระบับักระทรวังน่� เสนาบัด่เป็นผู่้มู่บัทบัาทสำาคัญในการจัดราชการ
กระทรวังข้องตินโดยมู่กฎระเบั่ยบัข้้อบัังคับัรองรับั ซึ่ึ�งกลัายเป็นโครงสร้างแลัะรูปแบับัท่�เป็นติัวักำาหนด
ข้อบัเข้ติหน้าท่�ข้้าราชการในกระทรวังได้รับัทราบัแลัะปฏิบััติิติามู ด้วัยเหติุน่� ติัวัแปรสำาคัญประการหนึ�ง
ท่�ส่งผ่ลัติ่อการจัดราชการในแติ่ลัะกระทรวังก็คือระยะเวัลัาท่�เสนาบัด่แติ่ลัะคนดำารงติำาแหน่งเป็น
เสนาบัด่ในกระทรวังนั�น ๆ ทั�งน่�เพราะโดยทั�วัไปเสนาบัด่ผู่้ดำารงติำาแหน่งอยู่นานพอสมูควัรก็ย่อมูมู่โอกาส
จัดราชการแลัะดำาเนินงานให้บัรรลัุวััติถุ่ประสงค์แลัะนโยบัายข้องกระทรวังได้มูากกวั่าเสนาบัด่ผู่้ดำารง
ติำาแหน่งอยู่ในระยะเวัลัาสั�น ๆ ดังนั�น กระทรวังท่�ไมู่ค่อยเปลั่�ยนติัวัเสนาบัด่ย่อมูปฏิบััติิงานได้อย่าง
ติ่อเนื�อง แลัะเป็นผ่ลัด่มูากกวั่ากระทรวังท่�มู่การสับัเปลั่�ยนเสนาบัด่บั่อยครั�ง ซึ่ึ�งมูักทำาให้การทำางาน
31/3/2565 BE 09:16
_21-0851(006-035)1E.indd 26 31/3/2565 BE 09:16
_21-0851(006-035)1E.indd 26
