Page 234 - 45-3

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน-ธัันวาคม ๒๕๖๓
226 อาวองการ์์ดแห่่งยุุคให่ม่่ – เม่่�อศิิลปะและวร์ร์ณกร์ร์ม่ทำำาการ์ปฏิิวัติิ

จากส่ต์ริศิลี่ปะส่ต์ริน่�ที่ำาให้เห็นถึึงความัเช่่�อที่่�ได้้ริับอิที่ธิพลี่จากแนวคิด้วิที่ยุาศาสต์ริ์ที่่�ว่า

ศิลี่ปะอาจเป็นส่ต์ริสำาเริ็จที่่�สริ้างขึ�นมัาได้้ ความัเช่่�อที่างวิที่ยุาศาสต์ริ์ด้ังกลี่่าวที่ำาให้พลี่ังของแนวคิด้
วิที่ยุาศาสต์ริ์ที่่�เพิ�งเริิ�มัช่ัด้เจนในยุุโริปช่่วงปลี่ายุคริิสต์์ศต์วริริษที่่� ๑๙ แข็งแกริ่งมัากยุิ�งขึ�น แลี่ะเริิ�มัแผ่

ขยุายุเข้าไปในอาณาจักริแห่งการิสริ้างสริริที่างศิลี่ปะแลี่ะที่ฤษฎี่สุนที่ริ่ยุศาสต์ริ์ด้้วยุ ในขณะเด้่ยุวกัน
การิที่่�ส่ต์ริน่�อ้างว่า ศิลี่ปะที่่�สริ้างด้้วยุฝีีมั่อมันุษยุ์นั�นเมั่�อเที่่ยุบกับธริริมัช่าต์ิแลี่้วยุังมั่ข้อบกพริ่องอ่กมัาก

แลี่ะส่ต์ริ “minus X” (ลี่บเอ็กซิ์) ก็แสด้งว่า ยุังมั่ปัจจัยุ ค่อ X อ่กมัากมัายุที่่�มันุษยุ์ไมั่ริ่้แลี่ะไมั่สามัาริถึ
ควบคุมัได้้

จะเห็นได้้ว่า ส่ต์ริคำาจำากัด้ความัสำาหริับศิลี่ปะที่่�ว่า “ศิลี่ปะเที่่ากับธริริมัช่าต์ิลี่บด้้วยุเอ็กซิ์”
จึงไมั่ใช่่เพ่ยุงแสด้งมัุมัมัองใหมั่ต์่อศิลี่ปะเที่่านั�น แต์่ผ่้ที่่�จำากัด้ความัส่ต์ริสำาเริ็จน่�ยุังเริ่ยุกริ้องให้ศิลี่ปะแลี่ะ

สังคมัเอาช่นะปัจจัยุแปลี่กแยุกเหลี่่าน่�ให้ได้้ โด้ยุช่่�ให้เห็นถึึงความัสัมัพันธ์แน่นแฟ้นที่่�เช่่�อมัโยุงริะหว่าง
“ศิลี่ปะ” กับ “สังคมั” อ่กด้้วยุ นั�นก็ค่อ ศิลี่ปะมัิใช่่ด้ำาริงอยุ่่เด้่�ยุว ๆ เป็นเอกเที่ศอ่กต์่อไป แต์่นับจากน่�

ศิลี่ปะได้้ปฏิิเสธความัพยุายุามัที่ั�งปวงของศิลี่ปินที่่�จะด้ำาริงอยุ่่เหน่อค่าสิ�งอ่�นใด้ด้ังเช่่นที่่�เคยุเป็นมัาแลี่้ว
ในยุุคเฟ่�องฟ่ของ “สุนที่ริ่ยุศาสต์ริ์แห่งอัจฉริิยุะ (Genieästhetik) ซิึ�งถึึงจุด้ส่งสุด้ในยุุคโริแมันต์ิกใน

ด้ินแด้นเยุอริมัันโด้ยุ ฟริ่ด้ริิช่ ช่เลี่เกิลี่ (Friedrich Schlegel) กว่ผ่้ริิเริิ�มัสุนที่ริ่ยุศาสต์ริ์แห่งกว่นิพนธ์
“Progress Universal Poesie” ซิึ�งให้ความัสำาคัญกับ “ถึ้อยุคำา” (wort/word) เหน่อสิ�งอ่�นใด้้ เพริาะ

“ถึ้อยุคำา” สามัาริถึสริ้างโลี่ก สริ้างเริ่�องริาว แลี่ะสริ้างทีุ่กสิ�งทีุ่กอยุ่างได้้ ด้ังนั�น กว่ผ่้เสกสริริค์ปั�นแต์่ง
ถึ้อยุคำาที่ั�งปวงจึงได้้ริับการิยุกยุ่องว่าเป็นเฉกเช่่น “เที่พเจ้าจ่ปิเต์อริ์องค์ที่่� ๒” ที่่�สามัาริถึสริ้างสริริค์

ทีุ่กสิ�งได้้ แนวคิด้ “สุนที่ริ่ยุศาสต์ริ์แห่งอัจฉริิยุะ” พัฒนาต์่อมัาเป็นที่่�ริ่้จักที่ั�วไปในวงศิลี่ปะแลี่ะ
วริริณกริริมัโลี่กในนามั “ศิลี่ปะเพ่�อศิลี่ปะ” (“L’art pour l’art.”) ในช่่วงปลี่ายุคริิสต์์ศต์วริริษที่่� ๑๙

ต์่อคริิสต์์ศต์วริริษที่่� ๒๐
กริะบวนการิเปลี่่�ยุนแปลี่งของโลี่กศิลี่ปะแลี่ะวริริณกริริมัในช่่วงยุุคต์้นสมััยุใหมั่ ช่่วงปลี่ายุ

คริิสต์์ศต์วริริษที่่� ๑๙ ต์่อคริิสต์์ศต์วริริษที่่� ๒๐ ในยุุโริป คริอบคลีุ่มัศาสต์ริ์สายุศิลี่ป์อ่กหลี่ายุแขนง
ที่ั�งด้นต์ริ่ ปริัช่ญา จิต์วิที่ยุา การิลี่ะคริ เป็นต์้น ส่งอิที่ธิพลี่แลี่ะแผ่ขยุายุไปที่ั�วโลี่กริวมัที่ั�งในเอเช่่ยุ

๑ นามัปากกาของนักเข่ยุนช่าวเยุอริมััน ยุัน เพเที่อริ์ โฮลี่์มัซิัน (ค.ศ. ๑๘๖๓-๑๙๒๙) นักที่ฤษฎี่ลี่ัที่ธิธริริมัช่าต์ินิยุมั เขาเข่ยุน
หนังส่อช่่�อ Die Kunst, ihr Wesen und ihre Gesetze ค.ศ. ๑๘๙๑/๑๘๙๒ แลี่ะหนังส่อข้อเข่ยุนอ่�น ๆ อ่กมัาก ด้่ dtv Lexikon
in 24 Banden, Band 10, 2006. Gutersloh/Munchen, 15.
๒ ด้่เปริ่ยุบเที่่ยุบ Beutin, Wolfgang u.a. 1989. Deutsche Literaturgschichte, Stuttgart: J.B. Metzler Verlagsbuchhandlung,
drittle uberarbeitete. Auflage, 311.

19/1/2565 BE 08:55
_21-0851(224-240)12.indd 226 19/1/2565 BE 08:55
_21-0851(224-240)12.indd 226