Page 53 - 45 2
P. 53
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม-สิิงหาคม ๒๕๖๓
ศาสตราจารย์์ ดร.ผาสุก พงษ์์ไพจิตร 43
อมรรตัยะ เสันี้ (Amartya Sen) นี้ักเศรษ์ฐศาสัตัร์ผู้ได้้รับรางวัลโนี้เบลและเสันี้อให์้สัร้างความ
สัามารถเพ่�อลด้ความไม่เท่าเท้ยม (capability approach) เนี้้นี้ว่า การศ่กษ์าเป็นี้กุญี่แจุสัำาคัญี่สัู่
๒๒
ความสัามารถ
การออกแบบนี้โยบายเพ่�อให์้เยาวชินี้ม้ความสัามารถตั้องการความรู้เก้�ยวกับปัจุจุัยท้�กำาห์นี้ด้
ความไม่เท่าเท้ยมในี้ภิาวะร่วมสัมัย จุากการศ่กษ์าของด้ิลกะ ลัทธิพิพัฒนี้์ (๒๕๕๗) แม้ว่าจุำานี้วนี้
เยาวชินี้ไทยท้�ได้้รับการศ่กษ์าระด้ับมัธิยมศ่กษ์าจุะเพิ�มข่�นี้มาก แตั่ในี้ระด้ับปริญี่ญี่าตัร้ยังม้ปัญี่ห์า
จุากความไม่เท่าเท้ยม นี้ั�นี้ค่อ เด้็กในี้ครอบครัวท้�ม้ทรัพย์สัินี้มากจุะม้โอกาสัด้้กว่ามาก และยังพบว่า
เด้็กรวยได้้เปร้ยบกว่าเด้็กจุนี้มาก เพราะม้โอกาสัได้้เข้าโรงเร้ยนี้ตัั�งแตั่ก่อนี้วัยเร้ยนี้ ซี่�งชิ่วยเพิ�ม
ประสัิทธิิภิาพในี้การเร้ยนี้ตั่อเป็นี้อย่างมาก ขณะท้�เด้็กจุนี้จุะไม่ม้โอกาสัเลย และเด้็กชินี้บท
ตั่างจุังห์วัด้จุะยิ�งม้ปัญี่ห์าขาด้ความอบอุ่นี้เพราะพ่อแม่ตั้องทิ�งไว้ให์้ปู�ย่าตัายายดู้แล เม่�อเด้ินี้ทาง
อพยพไปทำางานี้ในี้เม่องให์ญี่่ ด้ังนี้ั�นี้ รัฐบาลจุะให์้เงินี้อุด้ห์นีุ้นี้มห์าวิทยาลัยอย่างเด้้ยวไม่พอ จุะตั้อง
เพิ�มโอกาสัให์้เด้็กได้้รับการศ่กษ์าท้�ม้คุณภิาพตัั�งแตั่ระด้ับก่อนี้วัยเร้ยนี้ไปจุนี้ถ่งระด้ับสัูง โด้ยเฉพาะ
ในี้ภิูมิภิาคท้�ม้คนี้ยากจุนี้มาก มิฉะนี้ั�นี้เด้็กรวยท้�ได้้รับการศ่กษ์าก่อนี้วัยเร้ยนี้ท้�ด้้กว่าจุะได้้เปร้ยบ
เด้็กจุนี้เสัมอ กลายเป็นี้กลไกกำาห์นี้ด้ความไม่เท่าเท้ยมมาตัั�งแตั่เกิด้ ประเด้็นี้นี้้�สัอด้คล้องกับงานี้ของ
ด้ร.กอบศักด้ิ� ภิูตัระกูล ท้�พบว่า “ความแตักตั่างของประสัิทธิิภิาพในี้การสัร้างรายได้้และสัะสัมทุนี้
ในี้พ่�นี้ท้�ตั่าง ๆ ... นี้ำาไปสัู่ปัญี่ห์า...[การ]สั่บทอด้ความไม่เท่าเท้ยมจุากรุ่นี้สัู่รุ่นี้” (กอบศักด้ิ� ภิูตัระกูล,
๒๕๕๖ : ๖๑-๖๒)
๒๒ ในี้ทศวรรษ์ ๑๙๘๐ เสันี้ (Sen, 1990) ได้้พัฒนี้าแนี้วคิด้ “capability approach” ในี้เศรษ์ฐศาสัตัร์สัวัสัด้ิการเพ่�อสั่งเสัริมให์้
บุคคลสัามารถม้ชิ้วิตัท้�สัร้างสัรรค์ ทำาสัิ�งท้�ม้คุณูปการและเป็นี้ความภิาคภิูมิใจุแก่ตันี้เองและสัังคม สัุขภิาพท้�ด้้ การศ่กษ์าสัูง รายได้้สัูงและ
การม้เสัร้ภิาพทางการเม่อง เป็นี้องค์ประกอบท้�สัำาคัญี่ของสัมรรถนี้ะท้�ตั้องสั่งเสัริมอย่างเตั็มท้�ตัามแนี้วคิด้นี้้� เซี็นี้ยำ�าว่าเสัร้ภิาพสัำาคัญี่มาก
ตั่อความม้อิสัรภิาพท้�จุะเล่อกทางเด้ินี้ของชิ้วิตั และม้บทบาทกำาห์นี้ด้นี้โยบายสัาธิารณะได้้ เป็นี้ห์ัวใจุของแนี้วคิด้พัฒนี้าการ สัังคมตั้องม้
กรอบสัถาบันี้ท้�เห์มาะสัมเพ่�อชิ่วยเอ่�อให์้บุคคลม้โอกาสัท้�จุะม้และทำาสัิ�งเห์ล่านี้้�ได้้ ซี่�งนี้อกจุากจุะข่�นี้อยู่กับโอกาสัทางเศรษ์ฐกิจุแล้ว
ยังโยงกับเร่�องเสัร้ภิาพทางการเม่อง การม้อำานี้าจุทางสัังคม และสัภิาพแวด้ล้อมท้�เอ่�ออำานี้วยด้้านี้สัุขภิาพ การศ่กษ์า ความตั่�นี้ตััวและ
ความคิด้ริเริ�มด้้วยห์นี้ังสั่อกล่าวถ่งความโยงใยของสัิ�งเห์ล่านี้้� เสัร้ภิาพทางการเม่องและคุณภิาพชิ้วิตัตั้องไปด้้วยกันี้
