Page 65 - lifelong education
P. 65
critical thinking
๒. การคิดิเชิงวิพื่ากษ์ : กระบวนการรับร้�และคัิดแย่กแย่ะ เร่�องราว
เหตุการณ์์ ข่าวสำาร คัวามร้� แนวคัวามคัิด ป็รากฏิการณ์์ และที่ฤษฎีีต่าง ๆ
โดย่มีการศึึกษาที่ี�เป็็นคัุณ์ เป็็นโที่ษ เป็็นป็ระโย่ชีน์ มิใชี่ป็ระโย่ชีน์ต่อการเรีย่น
การฝ่ึก การที่ำางาน และการดำารงชีีวิตป็ระจัำาวัน การวิจัารณ์์จัากการอ่าน
การฟัง การพื่บเห็น และการแก�ป็ัญ่หาจัากโจัที่ย่์หร่อคัำาถามต่าง ๆ เป็็น
กระบวนการสำร�างเสำริมการคัิดวิเคัราะห์ที่ี�มีป็ระโย่ชีน์มาก โดย่มีเหตุผู้ลเป็็น
ตัวนำา
การคัิดเชีิงวิพื่ากษ์เป็็นผู้ลของกระบวนการที่ี�เกิดจัากได�เห็น ได�ย่ิน
ได�กลิ�น ได�ลิ�มรสำ ได�สำัมผู้ัสำ ผู้นวกด�วย่ป็ระสำบการณ์์หร่อคัวามร้�เดิมที่ี�มีอย่้่
ในเร่�องของคัวามชีัดเจัน คัวามถ้กต�อง คัวามคังเสำ�นคังวา คัวามสำำาคััญ่เกี�ย่วข�อง
คัวามมีเหตุผู้ล การผู้สำมผู้สำานกับข�อคัิดเดิม แล�วใชี�สำติป็ัญ่ญ่าที่ี�มีอย่้่เดิม
ตัดสำินใจั เชี่�อที่ั�งหมด เชี่�อบางสำ่วน หร่อไม่เชี่�อ สำิ�งที่ี�เห็น เร่�องที่ี�ได�ย่ินได�ฟัง
สำิ�งของ วัสำดุที่ี�ได�สำัมผู้ัสำ ว่าเป็็นอย่่างที่ี�คัวรจัะเป็็นหร่อไม่
การคัิดเชีิงวิพื่ากษ์ เป็็นร้ป็แบบหนึ�งของการคัิดในระดับสำ้ง คั่อ การคัิด
วิเคัราะห์ สำังเคัราะห์ ตัดสำินใจั และแก�ไขป็ัญ่หา โดย่ย่ึดหลักการคัิดด�วย่ป็ัญ่ญ่า
และเหตุผู้ลจัากข�อม้ลที่ี�เป็็นจัริง ไม่ใชี�อารมณ์์และการคัาดเดา สำ่วนป็ระกอบ
ของการคัิดอย่่างมีวิจัารณ์ญ่าณ์มี ๒ สำ่วน คั่อ
๑. กระบวนการผู้สำมผู้สำานคัวามร้�
ก) ใชี�ที่ักษะพื่่�นฐานในการย่่อย่ข�อม้ล ป็ระกอบด�วย่ การเป็รีย่บเที่ีย่บ
การจััดหมวดหม้่ การคัาดคัะเน การพื่ิจัารณ์าข�อเที่็จัจัริง การวิเคัราะห์
ข�อสำันนิษฐาน การวิเคัราะห์ระบบ และการสำร�างข�อถกเถีย่ง
ข) ใชี�ที่ักษะพื่่�นฐานการสำร�างคัวามร้� ป็ระกอบด�วย่ การตัดสำินใจั
การตรวจัสำอบสำถานการณ์์ การที่ดลอง การแก�ป็ัญ่หา และการป็ระดิษฐ์คัิดคั�น
๒. กระบวนการจััดการและการคัวบคัุมคัวามคัิด มีขั�นตอนดังนี�
๑) การวางแผู้นป็รับที่ักษะพื่่�นฐานและวิธีการเกี�ย่วกับการคัิดให�บรรลุผู้ล
47
14/5/2568 BE 09:35
_25-0243(001-272)P5.indd 47
_25-0243(001-272)P5.indd 47 14/5/2568 BE 09:35
