Page 113 - วารสาร 48-1
P. 113
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
ศาสตราจารย์์กิิตติคุุณ ดร.ศิริวรรณ ศิลาพััชรนัันัท์์ 103
เจ็บป่วยไปแล่้วไม่นี้้อยกว่า ๖๓๖.๖ ล่้านี้คนี้ แล่ะเสิ้ยช่้วิตั้ไม่นี้้อยกว่า ๖.๖ ล่้านี้คนี้ ในี้ขึ้ณ์ะท้�ประเทศไทย
ม้ผู้ป่วยเสิ้ยช่้วิตั้ ๓๒,๙๕๕ คนี้ (สิถึิตั้ิเม่�อ ๓ พุฤศจิกายนี้ ๒๕๖๕)
โรคระบาดใหญ่่ในัประวิัต่ิศาสต่ร์ไทย์
ประว้ตั้ิศาสิตั้ร์ขึ้องการตั้้�งถึิ�นี้ฐานี้ในี้ดินี้แดนี้สิยาม เช่่�อว่าม้การระบาดขึ้องอหิวาตั้กโรคเกิดขึ้ึ�นี้
ในี้เม่องอู่ทองเม่�อ พุ.ศ. ๑๘๙๐ ในี้ช่่วงเด้ยวก้นี้นี้้� ในี้ทว้ปยุโรปเกิดการระบาดขึ้องไขึ้้กาฬโรค (Black
Death) ในี้ พุ.ศ. ๑๘๙๐–๑๘๙๔ ซึ่ึ�งสิ้นี้นี้ิษฐานี้ว่าเกิดการแพุร่เช่่�อจากทว้ปเอเช่้ยโดยกองคาราวานี้
สิินี้ค้า แล่ะคาดว่าม้คนี้ล่้มตั้ายไม่นี้้อยกว่า ๗๕ ล่้านี้คนี้ (Piret and Boivin, 2021)
ในี้สิม้ยร้ตั้นี้โกสิินี้ทร์เกิดโรคระบาดหล่ายคร้�ง สิ่วนี้ใหญ่่ม้สิาเหตัุ้จากอหิวาตั้กโรค การระบาด
ในี้สิม้ยพุระบาทสิมเด็จพุระพุุทธเล่ิศหล่้านี้ภาล่้ย ในี้ พุ.ศ. ๒๓๖๓ ซึ่ึ�งตั้รงก้บการระบาดขึ้องอหิวาตั้กโรค
ขึ้องโล่กในี้ช่่วง พุ.ศ. ๒๓๖๐–๒๓๖๗ เกิดจากเร่อสิินี้ค้าจากอินี้เด้ยท้�เขึ้้ามาในี้เสิ้นี้ทางเกาะปีนี้้ง ห้วเม่อง
ทางใตั้้ พุระประแดง แล่ะกรุงเทพุมหานี้คร ทำาให้ม้คนี้ล่้มตั้ายถึึง ๓๐,๐๐๐ คนี้ (มตั้ิช่นี้สิุดสิ้ปดาห์,
๒๕๖๔)
ในี้ พระราชิพงศิาวดารกรุงรัตนัโกสินัทร์ในัรัชิสมัยพระบัาทสมเด็จพระพุทธเลิศิหล้านัภาลัย
กล่่าวไว้ว่า
... คีนัเสียชิีวิตทั�งชิายทั�งหญิิง ศิพที�เอาไปทิ�งไว้ในัป่าชิ้าแลศิาลาดินัในัวัดสระเกศิ
วัดบัางลำาภู (ปัจจุบัันั คีือ วัดสังเวชิวิศิยาราม ผูู้้เขีียนั) วัดบัพิตรภิมุขี วัดประทุมคีงคีา
แลวัดอื�นั ๆ ก่ายกันัเหมือนักองฟืืนั ที�เผู้าเสียก็มากกว่ามาก ถึึงมีศิพลอยในัแม่นัำ�า
ลำาคีลองเกลื�อนักลาดไปทุกแห่งจนัพระสงฆ์์ก็หนัีออกจากวัด คีฤหัสถึ์ก็หนัีออก
จากบั้านั ถึนันัหนัทางก็ไม่มีคีนัเดินั ตลาดก็ไม่ได้ออกซื้ื�อขีายกันั ต่างคีนัต่างกินัแต่
ปลาแห้งพริกกับัเกลือเท่านัั�นั นัำ�าในัแม่นัำ�าก็กินัไม่ได้ ด้วยอาเกียรณ์ไปด้วยซื้ากศิพ
อหิวาตกโรคีซื้ึ�งเกิดขีึ�นัเมื�อปีมะโรงโทศิกนัั�นั ผูู้้คีนัเสียชิีวิตมากกว่าที�ใคีร ๆ จำาได้ว่า
เคียมีมาแต่ก่อนั ไม่มีคีราวไหนัจะร้ายแรงถึึงคีราวนัั�นั คีนัทั�งหลายพากันัเกิดคีวาม
หวาดหวั�นัคีรั�นัคีร้ามต่อมรณภัยทั�วไปทั�งพระนัคีร จึงมีรับัสั�งให้ตั�งพระราชิพิธีอาพาธ
พินัาศิตามอย่างที�ได้เคียทำามา...
(สิมเด็จพุระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพุระยาดำารงราช่านีุ้ภาพุ, ๒๕๓๓ : ๑๕๓–๑๕๔)
