Page 247 - 47-2
P. 247
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
นางสาวกนกวลีี ชููชูัยยะ 237
สูงสุดี ตราตำาแหน่่งแต่ละดีวงจึงเป็น่เสมั่อน่การไดี้ร้บมัอบหมัายให้ที่ำาหน่้าที่ี�ราช้การสำาคั้ญต่าง ๆ ตามั
พระราช้โองการและตามัภารกิจที่ี�กำาหน่ดีไว้ใน่กฎหมัายแต่ละสมั้ย การส้�งการตามัขอบเขตอำาน่าจหน่้าที่ี�
ที่ี�ต้องประที่้บตราตำาแหน่่งกำาก้บให้เกิดีผ่ลใน่ที่างปฏิิบ้ติที่ำาให้เห็น่ภาพที่ี�ช้้ดีเจน่เกี�ยวก้บการบริหาร
ราช้การแผ่่น่ดีิน่ใน่แต่ละสมั้ยของไที่ยไดี้เป็น่อย่างดีี ใน่อดีีตดีวงตราตำาแหน่่งให้น่ำ�าหน่้กคัวามัสำาคั้ญไปที่ี�
ต้วเสน่าบดีีมัากกว่าจะเป็น่เคัร่�องหมัายของหน่่วยงาน่ เพราะเสน่าบดีีจะที่ำากิจราช้การที่ี�บ้าน่เน่่�องจาก
ไมั่มัีสถึาน่ที่ี�ที่ำาการราช้การอย่างเป็น่ที่างการ จน่กระที่้�งใน่ร้ช้สมั้ยพระบาที่สมัเดี็จพระจุลจอมัเกล้า
เจ้าอยู่ห้วหล้งจากมัีการปฏิิรูปการปกคัรองและการบริหารราช้การแผ่่น่ดีิน่ ระบบการส้�งราช้การ การที่ำา
หน่้งส่อที่างราช้การมัีคัวามัเปลี�ยน่แปลงจน่ที่ำาให้การใช้้ตราตำาแหน่่งพ้ฒน่ามัาเป็น่ตราขององคั์กรคั่อ
เป็น่ตราประจำาหน่่วยงาน่ แต่ย้งคังมัีตราตำาแหน่่งสำาคั้ญบางตำาแหน่่งที่ี�ย้งคังใช้้อยู่ รวมัที่้�งกิจราช้การ
สำาคั้ญหลายประการใน่ปัจจุบ้น่ย้งมัีการใช้้ดีวงตราตำาแหน่่งประที่้บเพ่�อเป็น่หล้กฐาน่ เช้่น่ การออก
โฉน่ดีที่ี�ดีิน่ ที่ะเบียน่ต่าง ๆ ของเจ้าพน่้กงาน่ฝ่่ายปกคัรอง
คัวามัเปลี�ยน่แปลงที่ี�สำาคั้ญประการหน่ึ�งเกี�ยวก้บการใช้้ตราตำาแหน่่ง เน่่�องจากมัีการประกาศ
ใช้้พระราช้บ้ญญ้ติเคัร่�องหมัายราช้การ พุที่ธศ้กราช้ ๒๔๘๒ อ้น่เป็น่การกำาหน่ดีให้บรรดีาส่วน่ราช้การ
ต้องมัีเคัร่�องหมัายราช้การประจำาส่วน่ราช้การของตน่ ซึ่ึ�งย้งคังมัีร่องรอยของตราตำาแหน่่งใน่เคัร่�องหมัาย
ราช้การของกระที่รวงสำาคั้ญที่ี�มัีคัวามัเป็น่มัายาวน่าน่ เช้่น่ กระที่รวงกลาโหมั กระที่รวงมัหาดีไที่ย
กระที่รวงการต่างประเที่ศ กระที่รวงเกษตรและสหกรณ์์ ที่ี�ตราประจำาแต่ละกระที่รวงย้งเป็น่ตราดีวงเดีิมั
ของเสน่าบดีีน่้�น่ ๆ ที่ี�ใช้้ก้น่มัาต้�งแต่สมั้ยอยุธยา น่อกจากน่้�น่ ตราตำาแหน่่งต่าง ๆ จากอดีีตสู่ปัจจุบ้น่
แสดีงให้เห็น่ภูมัิปัญญาอ้น่ลึกซึ่ึ�งใน่การกำาหน่ดีลวดีลายและคัวามัหมัายจากส้ญล้กษณ์์หร่อรูปใน่ตรา
แต่ละดีวง อ้น่สะที่้อน่ถึึงคัุณ์ล้กษณ์ะต่าง ๆ ที่ี�พึงมัีของเสน่าบดีีหร่อขุน่น่างผู่้ถึ่อตราตำาแหน่่งน่้�น่ เช้่น่
พระราช้สีห์คั่อต้วแที่น่ของคัวามัองอาจกล้าหาญและไมั่เกรงกล้วต่อสิ�งใดีพร้อมั ๆ ก้บคัุณ์ธรรมัใน่เร่�อง
มัีคัวามัสมัถึะดี้วย น่อกจากน่ี� คัวามัหมัายของดีวงตราต่าง ๆ ที่ี�คังอยู่ใน่เคัร่�องหมัายราช้การไดี้สะที่้อน่
ถึึงคัวามัเป็น่มัาและเหตุการณ์์ที่างประว้ติศาสตร์ รวมัที่้�งสายส้มัพ้น่ธ์ระหว่างพระมัหากษ้ตริย์ก้บ
ข้าราช้การที่้�งฝ่่ายที่หารและฝ่่ายพลเร่อน่ดี้งที่ี�ปรากฏิใน่ดีวงตราที่ี�มัีการใช้้รูปพระคัช้สีห์และพระราช้สีห์
ประกอบอยู่ใน่ดีวงตราน่้�น่
