Page 169 - 22-0320 ebook
P. 169
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
รองศาสตราจารย์์ ดร.ณรงค์์ชััย์ ปิิฎกรัชัต์ 161
“เพลงทางกริอ” คีือเพลงที�มีีแนวทำานองและจำังหวะดุำาเน่นแช้�มีช้้าอ�อนโยิ่นนุ�มีนวลอยิ่�าง
สัมีำ�าเสัมีอและต�อเนื�องกัน เพลงลักษณะนี�ป็ริากฏิมีากในเพลงที�มีีทำานองบริริยิ่ายิ่คีวามีงามีของ
ธีริริมีช้าต่ของป็่าดุงพงไพริ สั่งสัาริาสััตว์ หริือลีลาทำานองที�สัื�ออาริมีณ์ริักอ�อนหวาน เช้�น เพลงเขมีริ
ไทริโยิ่คี เพลงนกเขาขะแมีริ์ เพลงนกเขา มีะริาป็่ เพลงมียิุ่ริาภ่ริมียิ่์ เพลงมีอญอ้อยิ่อ่�ง เพลงสัุดุสังวน
เพลงเขมีริป็่�แก้วทางสัักวา เพลงแขกต�อยิ่หมี้อ เพลงแสันคีำาน่ง ซึ่่�งลักษณะการิบริริเลงเคีริื�องดุนตริี
ในวงดุนตริีนี�ศั่ลป็ินต้องดุำาเน่นตามีแนวคี่ดุและจำ่นตนาการิที�ศั่ลป็ินไดุ้ป็ริะพันธี์เพลงไว้
“เพลงทางเก็บ” เป็็นเพลงที�มีีเนื�อทำานองหลักซึ่่�งเริียิ่กกันทั�วไป็ว�า “ทางลูกฆ้้องอ่สัริะ”
มีีทำานองเพลงที�เอื�อต�อการิบริริเลงของเคีริื�องดุนตริีในการิแป็ริทางเนื�อเพลงหลักจำากทางฆ้้องและ
เพ่�มีเต่มีหน�วยิ่เสัียิ่งให้มีีริูป็แบบแทริกแซึ่งทำานองถี� ๆ มีากกว�าทำานองป็ริกต่ น่ยิ่มีใช้้กับเพลงทางพื�นและ
แป็ริทางที�เน้นใช้้ว่ธีีเก็บกลอนทำานอง เริียิ่กว�า “เพลงทางเก็บ” เช้�น เพลงโหมีไอยิ่เริศั เพลงแป็ดุบท
เพลงจำริะเข้หางยิ่าว เพลงแขกมีอญบางช้้าง เพลงทยิ่อยิ่ใน เพลงภ่ริมียิ่์สัุริางคี์
“เพลงทางตัดุ” คีือการิลดุทอนลีลาทำานองและจำังหวะของเพลงเดุ่มีให้สัั�นลง โดุยิ่ยิ่ังคีง
ริักษาริะดุับเสัียิ่งลูกตกของโคีริงสัริ้างเสัียิ่งและแนวเพลงเดุ่มีไว้ เพลงตัดุนี�เมีื�อแต�งตัดุเริียิ่บริ้อยิ่แล้ว
จำ่งเต่มีคีำาว�า “ตัดุ” ต�อท้ายิ่ช้ื�อของเพลงเดุ่มี วัตถุป็ริะสังคี์ของเพลงทางตัดุนี�เพื�อใช้้บริริเลง ขับริ้อง
หริือเพื�อป็ริะกอบการิแสัดุงโขน ละคีริ ล่เก หุ�นกริะบอก เช้�น เพลงทองยิ่�อนตัดุ เพลงตะนาวตัดุ
เพลงโศักตัดุ เพลงตวงพริะธีาตุตัดุ เพลงฝึริั�งตัดุ เพลงฝึริั�งคีวงตัดุ เพลงสัริ้อยิ่สันตัดุ เพลงสั่งโตตัดุ
“เพลงทางเป็ลี�ยิ่น” คีือการิบริริเลงหริือขับริ้องเพลงที�มีีแนวทำานองแตกต�างไป็จำากทำานอง
เพลงเดุ่มี โดุยิ่มีีโคีริงสัริ้างของเพลงคีงที� เช้�น ริะดุับเสัียิ่งลูกตก ลักษณะหน้าทับที�กำากับจำังหวะเพลง
จำำานวนจำังหวะหน้าทับ นักดุนตริีบางท�านเริียิ่กทางเป็ลี�ยิ่นนี�ว�าทางขัดุหริือเที�ยิ่วขัดุ โดุยิ่คีวามีหมีายิ่
คีือแนวทำานองของเพลงเดุียิ่วกันที�มีีการิสัริ้างสัริริคี์ให้เก่ดุทำานองที�ต�างไป็จำากเดุ่มี โดุยิ่ป็ริกต่เพลงไทยิ่
มีีว่ธีีบริริเลงเพลงท�อนละ ๒ เที�ยิ่ว เมีื�อบริริเลงทำานองเที�ยิ่วแริกจำบแล้วจำ่งให้บริริเลงยิ่้อนกลับไป็
ซึ่ำ�าใหมี� แต�เมีื�อมีีการิป็ริะพันธี์ทำานองเพลงทางเป็ลี�ยิ่นจำ่งนำาทำานองทางเป็ลี�ยิ่นมีาบริริเลงแทนการิ
ยิ่้อนกลับในเที�ยิ่วที� ๒
“เพลงทางแป็ลง” เป็็นทำานองเพลงลักษณะหน่�งที�นำาทำานองเพลงใดุเพลงหน่�งมีาเป็็น
เคี้าโคีริง การิแต�งแป็ลงทำานองต้องให้มีีคีวามีต�างไป็จำากทำานองของเพลงเดุ่มี ไมี�เคีริ�งคีริัดุในดุ้าน
จำำานวนท�อน จำำานวนจำังหวะ และริะดุับเสัียิ่งลูกตกของแต�ละจำังหวะ เมีื�อแป็ลงทำานองแล้วจำ่งเต่มีคีำาว�า
“แป็ลง” ต�อท้ายิ่ช้ื�อเพลงเดุ่มี เช้�น เพลงจำีนเก็บบุป็ผา ทำานองเดุ่มีเป็็นเพลงป็ริะเภทหน้าทับป็ริบไก�มีี
