Page 164 - 22-0320 ebook
P. 164
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
156 “ทาง” ในมิิติิดุุริิยางคกริริมิไทย
“ทางกริวดุ” หริือ “ทางนอก” มีีตำาแหน�งเสัียิ่งตริงกับลูกฆ้้องที� ๑๔ “ทางกริวดุ” เริียิ่กช้ื�อ
ตามีเสัียิ่งของป็่�นอก ทางนี�เหมีาะสัำาหริับนำาไป็ใช้้บริริเลงดุ้วยิ่วงป็่�พาทยิ่์ริับริ้อง การิบริริเลงป็ริะกอบ
การิขับเสัภา สัมีัยิ่ก�อนใช้้ทางนี�บริริเลงป็ริะกอบการิแสัดุงละคีรินอกดุ้วยิ่
“ทางกลางแหบ” มีีตำาแหน�งเสัียิ่งตริงกับลูกฆ้้องที� ๑๕ “ทางกลางแหบ” เริียิ่กช้ื�อตามีเสัียิ่ง
ของป็่�กลางที�เป็่าแหบเสัียิ่ง ซึ่่�งการิเป็่าแหบเสัียิ่งนี�ไมี�สัะดุวกในการิเคีลื�อนริะบบน่�วหริือเป็ลี�ยิ่นเสัียิ่ง
ของเคีริื�องดุนตริีป็ริะเภทเคีริื�องสัายิ่ จำ่งเป็็นเสัียิ่งที�ไมี�เหมีาะสัำาหริับนำาไป็ใช้้บริริเลงเพลงดุ้วยิ่วงดุนตริี
ใดุ ๆ แต�ก็พบว�ามีีนักดุนตริีนำา “ทางกลางแหบ” นี�ไป็ป็ริะพันธี์เป็็นเพลงทางเดุี�ยิ่วเคีริื�องดุนตริี เช้�น
เดุี�ยิ่วซึ่อดุ้วง
“ทางช้วา” มีีตำาแหน�งเสัียิ่งตริงกับลูกฆ้้องที� ๑๖ “ทางช้วา” เริียิ่กช้ื�อตามีป็่�ช้วา เนื�องจำาก
ริะดุับเสัียิ่งของ “ทางช้วา” มีีริะดุับเสัียิ่งสัูงที�สัุดุของริะบบเสัียิ่งดุนตริีไทยิ่จำ่งเหมีาะสัำาหริับนำาไป็ใช้้
บริริเลงดุ้วยิ่วงเคีริื�องสัายิ่ป็่�ช้วา
“ทาง” กับเคริ่�องบริริเลงและการิขัับริ้อง
บริริเลงของดุนตริีไทยิ่คีือ “เคีริื�องมีือที�ทำาให้เก่ดุเสัียิ่งเป็็นทำานองและใช้้บริริเลงเป็็นเพลง
เคีริื�องมีือแต�ละช้น่ดุอาจำมีีริะดุับเสัียิ่งที�ตายิ่ตัว เช้�น ป็่� ขลุ�ยิ่ หริือป็ริับเสัียิ่งให้ไดุ้ตามีมีาตริฐานของ
เสัียิ่งดุนตริี เช้�น จำะเข้ ซึ่อ ฆ้้องวง นอกจำากนี�เคีริื�องกำากับจำังหวะ เช้�น ฉ่�ง ฉาบ กริับ ก็อนุโลมีเป็็น
เคีริื�องดุนตริีไดุ้” (ริาช้บัณฑิ่ตยิ่สัถาน, ๒๕๔๐ : ๓๕–๓๖) เคีริื�องบริริเลงของดุนตริีไทยิ่จำำาแนกตามีฐาน
ที�ก�อให้เก่ดุเสัียิ่งไดุ้เป็็น ๔ ป็ริะเภท คีือ ดุีดุ สัี ตี เป็่า และมีีฐานที�ก�อให้เก่ดุเสัียิ่งดุ้วยิ่ว่ธีีขับริ้อง เคีริื�อง
บริริเลงแต�ละช้น่ดุมีีริูป็แบบการิบริริเลงหริือว่ธีีขับริ้องเพลงเป็็นลีลาทำานองเพลงเริียิ่กว�า “ทาง” ใน
วงดุนตริีที�เคีริื�องบริริเลงป็ริะสัมีวงอยิู่�นั�นต�างมีีหน้าที�บริริเลงเฉพาะตามีว่ธีีการิบริริเลงของตน เช้�น
นักดุนตริีบริริเลงริะนาดุเอกทำานองเพลงเริียิ่กว�า “ทางริะนาดุเอก” นักดุนตริีบริริเลงจำะเข้เริียิ่กว�า
“ทางจำะเข้” นักดุนตริีสัีซึ่อดุ้วงบริริเลงเพลงเริียิ่กว�า “ทางซึ่อดุ้วง” นักริ้องขับริ้องเพลงเริียิ่กว�า “ทางริ้อง”
ตัวอยิ่�างทางเคีริื�องบริริเลงของดุนตริีไทยิ่และการิขับริ้องมีีดุังนี�
“ทางป็่�” เป็็นทางของเคีริื�องดุนตริีป็ริะเภทเคีริื�องเป็่า มีีหน้าที�เป็่าทำานองในวงดุนตริีดุ้วยิ่ว่ธีี
ทอดุทำานองให้มีีเสัียิ่งยิ่าวหริือเป็่าพล่�วเสัียิ่งไป็ตามีลีลาทำานองเพลง วงป็่�พาทยิ่์ไมี้แข็งมีีป็่�ในทำาหน้าที�
เป็็นป็ริะธีานของวง นอกจำากป็่�ในแล้วยิ่ังมีีป็่�อีกหลายิ่ช้น่ดุ เช้�น ป็่�กลาง ป็่�นอก ป็่�ไฉน ป็่�ช้วา ป็่�มีอญ ป็่�
ทำาหน้าที�เป็่าบริริเลงเพลงริ�วมีกับเคีริื�องดุนตริีอื�นในวงดุนตริีหริือเมีื�อนักดุนตริีเป็่าป็่�เพลงเดุี�ยิ่ว การิเป็่าป็่�
เฉพาะตามีแนวว่ธีีของป็่�แต�ละช้น่ดุนี�เริียิ่กว�า “ทางป็่�” โดุยิ่ริะบุช้น่ดุของป็่�นั�นไว้ดุ้วยิ่ เช้�น ทางป็่�ใน
ทางป็่�กลาง ทางป็่�นอก ทางป็่�ช้วา
