Page 163 - 22-0320 ebook
P. 163
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
รองศาสตราจารย์์ ดร.ณรงค์์ชััย์ ปิิฎกรัชัต์ 155
ตำาแหน�งลูกฆ้้องและทางของริะดุับเสัียิ่งดุนตริีไทยิ่ทั�ง ๗ ทาง นำาไป็ใช้้บริริเลงกับวงดุนตริีไทยิ่
หริือบริริเลงป็ริะกอบการิแสัดุงป็ริะเภทต�าง ๆ ดุังนี�
“ทางเพียิ่งออล�าง” หริือ “ทางในลดุ” มีีตำาแหน�งเสัียิ่งตริงกับลูกฆ้้องที� ๑๐ ทางเพียิ่งออล�างนี�
เหมีาะสัำาหริับนำาไป็ใช้้บริริเลงดุ้วยิ่วงป็่�พาทยิ่์ไมี้นวมี วงป็่�พาทยิ่์ดุ่กดุำาบริริพ์ วงป็่�พาทยิ่์มีอญ หริือ
การิบริริเลงเพลงที�นักดุนตริีป็ริะสังคี์ลดุเสัียิ่งเพื�อให้สัอดุคีล้องกับเคีริื�องดุนตริีบางช้น่ดุที�ป็ริะสัมีวงคีือ
ซึ่ออู้ ขลุ�ยิ่เพียิ่งออ ขลุ�ยิ่อู้ และป็่�มีอญ “ทางเพียิ่งออล�าง” เอื�ออำานวยิ่ต�อริะบบเสัียิ่งของเคีริื�องดุนตริี
ที�บริริเลงริ�วมีกันในวงดุนตริี ในวงการิดุนตริีไทยิ่มีีช้ื�อของ “ทางเพียิ่งออ” ซึ่ำ�ากันอยิู่� ๒ แห�งคีือตำาแหน�ง
ลูกฆ้้องที� ๑๐ และลูกฆ้้องที� ๑๓ มีนตริี ตริาโมีท (๒๕๐๗ : ๑๘) กล�าวว�า “เดุ่มีเริียิ่กการิบริริเลงทางนี�
เพียิ่งว�า “ทางเพียิ่งออ” แต�เมีื�อมีีทางบริริเลงของวงมีโหริีและเคีริื�องสัายิ่ซึ่่�งเริียิ่กว�าทางเพียิ่งออเหมีือนกัน
จำ่งต้องแยิ่กเป็็นทางเพียิ่งออล�างและทางเพียิ่งออบน สั�วนการิเริียิ่กช้ื�อทางนี�ว�า “ทางในลดุ” นั�น
เนื�องมีาจำากเมีื�อบริริเลงดุนตริีมีีริะดุับเสัียิ่งลดุจำากทางในลงมีา ๑ เสัียิ่ง”
“ทางใน” มีีตำาแหน�งเสัียิ่งตริงกับลูกฆ้้องที� ๑๑ ช้ื�อ “ทางใน” นี�เริียิ่กช้ื�อตามีเสัียิ่งของป็่�ใน
ซึ่่�งเป็็นเคีริื�องดุนตริีป็ริะเภทเคีริื�องเป็่า ริะบบเสัียิ่งของป็่�ในเหมีาะสัำาหริับบริริเลงดุ้วยิ่วงป็่�พาทยิ่์ไมี้แข็ง
วงดุนตริีนี�ใช้้บริริเลงในงานพริะริาช้พ่ธีี งานพ่ธีีกริริมีของริาษฎริ หริือใช้้บริริเลงป็ริะกอบการิแสัดุง เช้�น
การิแสัดุงโขน ละคีริใน ละคีรินอก ล่เก หุ�นกริะบอก หุ�นละคีริเล็ก
“ทางกลาง” มีีตำาแหน�งเสัียิ่งตริงกับลูกฆ้้องที� ๑๒ “ทางกลาง” เริียิ่กช้ื�อตามีเสัียิ่งของป็่�กลาง
ทางนี�เหมีาะสัำาหริับนำาไป็ใช้้บริริเลงดุ้วยิ่วงป็่�พาทยิ่์ไมี้แข็งเช้�นเดุียิ่วกับ “ทางใน” ลักษณะเฉพาะ
ของ “ทางกลาง” คีือมีีริะดุับเสัียิ่งสัูงกว�า “ทางใน” ๑ เสัียิ่ง และมีีคีวามีต�างอยิู่�ที�ริะดุับเสัียิ่งของป็่�กลาง
ซึ่่�งมีีเสัียิ่งดุังจำ้ามีากกว�า ในสัมีัยิ่ก�อนจำ่งน่ยิ่มีใช้้เสัียิ่งของ “ทางกลาง” นี�บริริเลงป็ริะกอบการิแสัดุง
กลางแจำ้ง เช้�น หนังใหญ� โขนกลางแป็ลง
“ทางเพียิ่งออบน” หริือ “ทางนอกตำ�า” มีีตำาแหน�งเสัียิ่งตริงกับลูกฆ้้องที� ๑๓ “ทางเพียิ่งออบน” นี�
เหมีาะสัำาหริับใช้้ในการิบริริเลงเคีริื�องดุนตริีป็ริะเภทเคีริื�องสัายิ่คีือ จำะเข้ ซึ่อสัามีสัายิ่ ซึ่อดุ้วง ซึ่ออู้
และเคีริื�องเป็่าคีือขลุ�ยิ่หลีบและขลุ�ยิ่เพียิ่งออ เคีริื�องดุนตริีทั�ง ๒ ป็ริะเภทป็ริะสัมีอยิู่�ในวงมีโหริีและ
วงเคีริื�องสัายิ่ นอกจำากนี� “ทางเพียิ่งออบน” ยิ่ังเหมีาะกับริะดุับเสัียิ่งที�บริริเลงดุ้วยิ่ป็่�ช้วาซึ่่�งป็ริะสัมีอยิู่�ใน
วงป็่�พาทยิ่์นางหงสั์ดุ้วยิ่ สั�วนช้ื�อเริียิ่กว�า “ทางนอกตำ�า” นั�น เพริาะริะดุับเสัียิ่งของ “ทางเพียิ่งออบน”
อยิู่�ตำ�ากว�า “ทางนอก” ๑ เสัียิ่ง
