Page 126 - 45-3

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน-ธัันวาคม ๒๕๖๓
118 แอมมอกซิิเดชัันของโพรเพนบนตััวเร่งปฏิิกิริยาแบบหลายองค์์ประกอบ

ในอดีตการผู้ลิตอะคริโลไนไทรล์จุะใช้�สัมการของทั�ง ๒ ปฏิิกิริยานี� แต่ปัจุจุุบันทาง

อุตสัาห์กรรมใช้�ปฏิิกิริยา Ammono-oxidation ห์ร่อปฏิิกิริยาแอมมอกซิเดช้ัน ในการผู้ลิต
อะคริโลไนไทรล์ เน่�องจุากทั�ง ๒ ปฏิิกิริยาที�กล่าวถึงก่อนแล�วมีอันตรายสั้ง

๓. ปฏิิกิริยาแอมมอกซิิเดชััน เป็นกระบวนการที�มีบทบาทสัำาคัญอย่างมากในทาง
ปิโตรเลียม (Petroleum) และก๊าซธรรมช้าติ ประมาณ์ได�ว่าร�อยละ ๒๐ ของกระบวนการผู้ลิตใน

อุตสัาห์กรรมเคมีและปิโตรเคมีเป็นปฏิิกิริยาออกซิเดช้ัน โดยใช้�ตัวเร่งปฏิิกิริยาช้นิดวิวิธพันธุ์
(heterogeneous) ปฏิิกิริยาออกซิเดช้ันจุำาแนกได�ห์ลายช้นิด มีปฏิิกิริยาอัลลิลิกออกซิเดช้ัน (allylic

oxidation) แอมมอกซิเดช้ัน อิพ็อกซิเดช้ัน (epoxidation) แอโรแมติกออกซิเดช้ัน (aromatic
oxidation) และปฏิิกิริยาพาราฟฟินิกออกซิเดช้ัน (paraffinic oxidation) (Strikmiller, 2000)

เป็นต�น
ในทางอุตสัาห์กรรมการผู้ลิตอะคริโลไนไทรล์นั�น ปฏิิกิริยาที�สัำาคัญได�แก่ปฏิิกิริยาแอมมอก

ซิเดช้ันของสัารประกอบโพรพิลีนกับแอมโมเนียและออกซิเจุนในอากาศึ ปฏิิกิริยานี�พบโดยกระบวนการ
ของโซไฮโอ (Strikmiller, 2000) ดังสัมการ

ตัวเร่งปฏิิกิริยา
CH = CHCH + NH + 3/2O CH = CHCN + 3H O (๗)
2
2
2
3
3
2
ปฏิิกิริยาแอมมอกซิเดช้ันตามสัมการที� (๒ และ ๓) ห์ากแทนสัารประกอบโพรพิลีนด�วย
สัารประกอบโอเลฟิน (olefin) ตัวอ่�น ๆ เช้่น สัารประกอบไอโซบิวทีน (isobutene) และสัารประกอบ
แอลฟาเมทิลสัไตรีน (α-methylstyrene) จุะพบว่าสัามารถสัังเคราะห์์สัารประกอบไนทริลได�เช้่นกัน
ดังสัมการที� (๘) และ (๙)

CH 3 CH 3

ตัวเร่งปฏิิกิริยา (๘)
CH = CCH + NH + 3/2O 2 CH =CCN + 3H O
2
2
3
3
2
เมทิลอะคริโลไนไทรล์
(methylacrylonitrile)
CH = CCH + NH + 3/2O 2 ตัวเร่งปฏิิกิริยา CH = CCN + 3H O (๙)
2
3
2
3
2
อะโทรโพไนไทรล์
(atroponitrile)

19/1/2565 BE 08:53
_21-0851(114-138)6.indd 118 19/1/2565 BE 08:53
_21-0851(114-138)6.indd 118