Page 25 - Journal451
P. 25
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
ศาสตราจารย์์สุกััญญา สุจฉาย์า 13
๓. การติรวจสอบข้อม่ล เมื�อพบข้อม่ลเรื�องเด็่ยู่วกัน แต�ต�างสำานวนกัน ก็จะทรงบันทึก
และเท่ยู่บเค่ยู่งไว้ จะเหั็นได็้จากตัวอยู่�างข้อม่ลคติชนป็ระเภทนิทาน พระองค์ไม�ได็้ทรงฟ้ังเรื�องเด็่ยู่วหัรือ
ครั�งเด็่ยู่วแล้วจด็บันทึก หัากทรงบันทึกเรื�องเด็่ยู่วกันจากหัลายู่บุคคล วิธ่การด็ังกล�าวเป็็นวิธ่เด็่ยู่วกัน
กับท่�นักคติชนใช้เนื�องจากนิทานเรื�องหันึ�งอาจม่ได็้หัลายู่สำานวน (version) แต�ละสำานวนก็ม่ความ
สมบ่รณี์ในเรื�องนั�น ๆ เช�น นิทานเรื�องตาม่องล่าย เป็็นนิทานอธิบายู่ภ่มิป็ระเทศท่�เป็็นภ่เขาและเกาะ
ต�าง ๆ ม่เนื�อเรื�องยู่�อ ๆ ว�า ตาม�องล�ายู่ม่ล่กสาวสวยู่อยู่่�คนหันึ�ง ม่ชายู่หันุ�มหัมายู่ป็องมาก เจ้าหันุ�ม
คนบ้านเด็่ยู่วกันใช้วิธ่เข้าทางแม�ฝ่่ายู่สาวนัด็จะมาส่�ขอ เจ้ากรุงจ่นเข้าทางฝ่่ายู่ตาม�องล�ายู่ เมื�อถิ่ึงวัน
ส่�ขอ ขบวนขันหัมากมาถิ่ึงเวลาเด็่ยู่วกัน ตาม�องล�ายู่สุด็ป็ัญญาแก้ไขจึงหัาทางออกโด็ยู่การฉ่กร�างล่กสาว
โยู่นทิ�งทะเลกลายู่เป็็นเกาะต�าง ๆ ส�วนตัวเองก็ตายู่กลายู่เป็็นเขาหัน้าอ�าวเมืองป็ระจวบค่ร่ขันธ์เร่ยู่กว�า
เขาตาม�องล�ายู่ นิทานท่�ม่โครงเรื�องแบบเด็่ยู่วกันน่� นักคติชนเร่ยู่กว�า แบบเรื�อง (tale type) ตาม�องล�ายู่
ซัึ�งม่เหัตุการณี์สำาคัญท่�นักคติชนเร่ยู่กว�า อนุภาค (motif) คือ อวัยู่วะท่�ฉ่กออกจากร�างกลายู่เป็็นสภาพ
ภ่มิศาสตร์และสถิ่านท่�ต�าง ๆ ในบริเวณีนั�น เมื�อเสด็็จป็ระพาสหััวเมืองชายู่ทะเลภาคใต้ท่�ตำาบล
ช้างกลิ�ง เมืองระนอง ได็้ทรงบันทึกไว้ในหันังสือ ระยะท้างเสด็จประพิาสรอบัแหลมมลายู ร.ศิ. ๑๐๙ ว�า
“เราร่้แต�คราวก�อนแล้วลืมเส่ยู่ต้องมาถิ่ามสอบกันใหัม�…เพราะท่�พังงาเป็็นเมืองภ่เขาเต็มไป็เช�นน่� จึงได็้
ม่เรื�องนิทานสำาหัรับภ่มิป็ระเทศคล้ายู่อยู่�างตาม�องไล�”
เมื�อครั�งเสด็็จป็ระพาสลำานำ�ามะขามเฒ�ามาถิ่ึงเมืองสุพรรณีบุร่ ทรงสอบถิ่ามนิทานแบบ
เรื�องเด็่ยู่วกันน่� และพบว�าม่ ๔ สำานวน คือ สำานวนแรกทรงเร่ยู่กว�า “ตาม�องไล�บนบก” เก็บข้อม่ลท่�วัด็
นำ�าทรง เมืองสุพรรณีบุร่ สำานวนท่� ๒ เก็บท่�เขาพระ เมืองสุพรรณีบุร่ หัลวงพิบ่ลยู่์รัฐคา นายู่อำาเภอ
พนมรอก นครสวรรค์ เด็ิมเป็็นนายู่อำาเภอเด็ิมบางเป็็นผ่่้เล�า สำานวนท่� ๓ พระเท่ยู่รฆราช ผ่่้ว�าราชการ
จังหัวัด็ชัยู่นาทเป็็นผ่่้เล�า และสำานวนท่� ๔ ราษัฎรชาวเด็ิมบาง เมืองสุพรรณีบุร่เป็็นผ่่้เล�า ทรงบันทึกชื�อ
ผ่่้เล�า ซัึ�งม่ทั�งท่�เป็็นข้าราชการและชาวบ้านไว้ด็้วยู่
วิธ่เด็่ยู่วกันน่�จะเหั็นได็้อ่กเมื�อเสด็็จฯ ถิ่ึงนครสวรรค์ ทรงซัักถิ่ามเรื�องอาช่พชาวบ้านแถิ่บ
ป็ากนำ�าโพได็้ความว�า ถิ่้าเป็็นคนพื�นบ้านม่อาช่พจับป็ลา แต�ถิ่้าเป็็นคนท่�อื�นจะตัด็ฟ้ืน ข้อม่ลน่�ได็้มาจาก
ท่�ทรงซัักถิ่ามคนลาว ๔ คน คนเขมรัฐ ๒ คน และคนอุบล ๑ คน ทุกคนบอกว�าเด็ิมเป็็นล่กจ้างทำา
ทางรถิ่ไฟ้ได็้เงินด็่ เด็ือนละ ๒๕ บาท แต�ไป็ติด็การพนัน จึงเก็บเงินไม�ได็้ แต�เมื�อมาอยู่่�กับนายู่ด็ัด็ซัึ�งม่
อาช่พเหัมาตัด็ฟ้ืนก็เก็บเงินได็้
ใน ตามเสด็จไท้รโยคี ตอนหันึ�งพระองค์ได็้เสด็็จฯ บ้านหันองขาว กาญจนบุร่ ทรงถิ่ามหัา
ชาวบ้านท่�สามารถิ่เล�านิทานได็้ ป็รากฏว�าชาวบ้านเล�าไม�เป็็นเลยู่สักคน ทรงบันทึกว�าแม้แต�นิทานเรื�อง
