Page 89 - The Journal of the Royal Society of Thailand
P. 89
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปั้ีที่่� ๔๙ ฉบัับัที่่� ๑ มกิราคุม-เมษาย์น ๒๕๖๗
ศาสตราจารย์์กิิตติคุุณ ดร.ศักิดา ปั้้�นเหน่งเพ็็ชร์ 79
บทนำ
ในช่่วง ๓ ทศวรรษท่�ผ่่านมาพััฒนาการทางด้้านการสื่่�อสื่ารโทรคมนาคมด้ำเนินไปอย่่างรวด้เร็วมาก
ห่ลังจิากท่�โทรศัพัท์เคล่�อนท่�เริ�มม่จิำห่น่าย่และใช่้กันอย่่างแพัร่ห่ลาย่ในประเทศไทย่ ในเวลาต่อมาระบบการสื่่�อสื่าร
แบบด้ิจิิทัลก็ได้้เข้้ามาแทนท่�อะนาล็อก ทำให่้โทรศัพัท์เคล่�อนท่�สื่ามารถีเช่่�อมโย่งเข้้ากับเคร่อข้่าย่คอมพัิวเตอร์
ระด้ับสื่ากล บุคคลจิำนวนไม่น้อย่ท่�ครั�งห่นึ�งเคย่ปฏิิเสื่ธิว่าจิะไม่ใช่้โทรศัพัท์เคล่�อนท่�นอกเห่น่อจิากห่น้าท่�ข้ั�น
พั่�นฐานข้องโทรศัพัท์เด้ิมค่อโทรออกและรับเข้้าเท่านั�นต้องย่อมจิำนนต่อความเว้าวอนใจิ (appeal) เข้้าสื่่่ระบบ
Facebook, LINE, YouTube, Twitter, Tick Tok ฯลฯ การทำงานข้องคอมพัิวเตอร์ในระบบด้ิจิิทัลด้ำเนินการ
พััฒนาไปอย่่างรวด้เร็วและต่อเน่�อง จินกระทั�งบัด้น่�เจิ้าข้องธิุรกิจิการสื่่�อสื่ารบางแห่่ง เช่่น Facebook ได้้เปล่�ย่น
ช่่�อฐานช่่องทางสื่่�อ (media platform) ช่นิด้น่�เป็น Meta เพั่�อรองรับบริการในระบบด้ิจิิทัลช่นิด้ให่ม่สื่ำห่รับ
มวลช่นในการใช่้สื่่�อสื่ังคมค่อ โลกแห่่งความเป็นจิริงเสื่ม่อน (The world of virtual reality) และอาณาจิักร
แห่่งจิักรวาลนฤมิต ( The metaverse realm)
อย่่างไรก็ตาม ไม่ว่าเทคโนโลย่่และนวัตกรรมการสื่่�อสื่ารจิะพััฒนาไปมากและรวด้เร็วเพั่ย่งใด้ ผ่่้ปรารถีนา
การสื่่�อสื่ารย่ังคงเป็นมนุษย่์ หุ่่นย่นต์และปัญญาประด้ิษฐ์ทำห่น้าท่�เป็นเพั่ย่งผ่่้ช่่วย่มนุษย่์ในการสื่่�อสื่ารเท่านั�น
ธิรรมช่าติการสื่่�อสื่ารโด้ย่ทั�วไปซึ�งเป็นพั่�นฐานข้องมนุษย่์ค่อ การพั่ด้ ซึ�งรวมเอาการสื่่�อสื่ารทั�งอวัจินภาษาและ
วัจินภาษาเข้้าไว้ด้้วย่กัน มนุษย่์ปรารถีนาการสื่ร้างปฏิิสื่ัมพัันธิ์ด้้วย่การสื่่�อสื่ารระห่ว่างบุคคลในบริบทความ
เป็นจิริงท่�ม่การพับปะกัน ด้้วย่เห่ตุน่�อุปกรณ์การสื่่�อสื่ารโทรคมนาคมรวมทั�งการสื่่�อสื่ารในระบบด้ิจิิทัลไม่ว่า
จิะโด้ย่ช่่องทางใด้จิึงม่บทบาทความสื่ำคัญย่ิ�งในกรณ่ท่�มนุษย่์ไม่สื่ามารถีด้ำรงอย่่่ในบริบทด้ังกล่าว การสื่่�อสื่าร
โด้ย่ใช่้การพั่ด้จิึงย่ังคงด้ำรงความเป็นเอกแห่่งวิธิ่การสื่่�อสื่ารข้องมนุษย่ช่าติตั�งแต่ต้นจินถีึงปัจิจิุบัน เม่�อฐานช่่อง
ทางการสื่่�อสื่าร (communication platform) ลักษณะโลกแห่่งความเป็นจิริงเสื่ม่อน (The world of virtual
reality) เข้้ามาสื่่่วิธิ่การด้ำเนินช่่วิตยุ่คด้ิจิิทัลจิึงเป็นท่�น่าสื่นใจิว่าจิะม่บทบาทความสื่ำคัญต่อวาทนิเทศอย่่างไร
บทความน่�จิะได้้อภิปราย่ถีึงประเด้็นด้ังกล่าว
นิิยามและข้้อมูลเบื้ื�องต้้นิ
คำว่า วาทนิเทศ ตรงกับคำในภาษาอังกฤษว่า speech communication โด้ย่แท้จิริงแล้วคำว่า speech
ม่ห่ลากห่ลาย่ความห่มาย่และม่การใช่้อย่่างกว้างข้วางมาก บางครั�งรวมเอาการเข้่ย่นเข้้าไว้ด้้วย่เม่�อห่มาย่ถีึง
สืุ่นทรพัจิน์ แต่โด้ย่ทั�วไปเม่�อกล่าวถีึง speech ในฐานะสื่าข้าวิช่าห่นึ�งจิะห่มาย่ถีึงการสื่่�อสื่ารระห่ว่างบุคคล
การสื่่�อสื่ารภาย่ในกลุ่ม และการสื่่�อสื่ารภาย่ในองค์การ นอกจิากน่� ย่ังห่มาย่รวมไปถีึงวาทศิลป์ซึ�งเป็นการสื่่�อสื่าร
เพั่�อโน้มน้าวใจิเข้้าไว้ด้้วย่ ย่ิ�งไปกว่านั�น ย่ังห่มาย่กว้างไปถีึงเร่�องทักษะและประสื่ิทธิิภาพัข้องการสื่่�อสื่าร เช่่น
ในบทสืุ่นทรพัจิน์ การนำเสื่นอ ห่ร่อในวาทกรรม (discourse) ปัจิจิุบันเม่�อระบบการสื่่�อสื่ารแบบด้ิจิิทัลเข้้ามา
ม่อิทธิิพัลต่อการสื่่�อสื่ารข้องมนุษย่์มากข้ึ�นจิึงม่การศึกษาเก่�ย่วกับบทบาทห่น้าท่�ข้องการสื่่�อสื่ารโด้ย่การพั่ด้
(oral communication) ในบริบทต่าง ๆ และม่การพััฒนาระบบการจิด้จิำคำพั่ด้ท่�ใช่้ในสื่่�อด้ิจิิทัลซึ�งมักเร่ย่ก
