Page 32 - 47-3
P. 32
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน–ธัันวาคม ๒๕๖๕
24 ไส้้เดืือนดืินกำำ�จััดืขยะอินทรีีย์เพื่ื�อผลิิตปุ๋๋�ยอินทรีีย์ม�ตรีฐ�นเกำษตรีอินทรีีย์น�น�ช�ติ
สันกำาแพง (Perionyx sp.1) ทั�งนี�สายพันธิุ์ขี�ตาแรี่อิ่างขางจะพบไดุ้บรีิเวัณคอิกล่อิที�ชุาวับ้านเลี�ยงไวั้ใน
หมู่บ้านบรีิเวัณสถานีเกษตรีหลวังอิ่างขาง ซิ้�งเป็นเขตภูมิศาสตรี์เพียงเขตเดุียวัที�พบสายพันธิุ์ดุังกล่าวั
คณะนักวัิจัยจากศูนย์ฯ จ้งทำาการีรีวับรีวัมและนำาไปให้เจ้าหน้าที�ผู้รีับผิดุชุอิบเลี�ยงไส้เดุือินดุินขอิงสถานี
เพื�อิเลี�ยงไวั้ให้กินขยะบนพื�นที�สูง ปรีากฏิวั่าไดุ้ผลดุีตลอิดุทั�งปี ในเวัลาต่อิมาสายพันธิุ์ขี�ตาแรี่อิ่างขาง
(Perionyx sp.2) ไดุ้ถูกนำาไปขยายสู่พื�นที�ที�มีสภาพภูมิปรีะเทศและภูมิอิากาศที�คล้ายคล้งกัน
(microclimate) กับที�สำารีวัจพบ เชุ่น ดุอิยอิินทนนท์ จังหวััดุเชุียงใหม่ ดุอิยภูเรีือิ จังหวััดุเลย ทั�งนี�ก็เพื�อิ
กำาจัดุขยะอิินทรีีย์ขอิงชุุมชุนบนพื�นที�สูงและไดุ้ปุ�ยหมุนวันมาปลูกพืชุผักเขตหนาวัอิย่างแพรี่หลายใน
เวัลาต่อิมา
ทำ�ไมมูลิไส้้เดืือนดืิน “ขี�ต�แรี่” (Perionyx sp.1) จัึงเหม�ะแกำ่กำ�รีนำ�ม�ใช้ง�นดื้�น
กำ�รีเกำษตรี
ผู้อิ่านอิาจสงสัยวั่าเหตุใดุไส้เดุือินดุินไทยพันธิุ์ขี�ตาแรี่จ้งผลิตปุ�ยและปัสสาวัะไดุ้อิย่างมี
ปรีะสิทธิิภาพ สามารีถนำามากรีะตุ้นการีเจรีิญเติบโตขอิงพืชุไดุ้หลายชุนิดุ และเป็นที�ยอิมรีับโดุยทั�วัไป
อิยู่ในปัจจุบันนี� จากการีศ้กษาที�ผ่านมาขอิงศูนย์วัิจัยและพัฒนาเกษตรีธิรีรีมชุาติ ซิ้�งไดุ้ศ้กษาอิงค์ควัามรีู้
เชุิงล้กเกี�ยวักับไส้เดุือินดุินสายพันธิุ์ไทย “ขี�ตาแรี่” พบวั่าภายในลำาไส้ขอิงไส้เดุือินดุินสายพันธิุ์นี�มี
จุลินทรีีย์อิยู่ไม่น้อิยกวั่า ๕๐๐ ชุนิดุ เป็นเชุื�อิรีาที�ทรีาบชุนิดุแล้วัในลำาไส้ไส้เดุือินดุินขี�ตาแรี่ ปุ�ยและ
ปัสสาวัะ รีวัมกวั่า ๑๒๙ ชุนิดุ โดุยอิาศัยเทคโนโลยี next generation sequencing ซิ้�งเป็นเทคโนโลยีใหม่
ที�ยอิมรีับกันอิย่างกวั้างขวัางในหมู่นักวัิชุาการีทั�วัโลก เข้าชุ่วัยในการีวัิเครีาะห์โครีงสรี้างขอิงปรีะชุากรี
จุลินทรีีย์โดุยรีวัม ผลการีศ้กษาชุี�ให้เห็นวั่า ข้อิมูลโครีงสรี้างจุลินทรีีย์กลุ่มแบคทีเรีียที�พบมากสุดุในลำาไส้
ขอิงไส้เดุือินดุินสายพันธิุ์ขี�ตาแรี่ ปุ�ยหมักมูลไส้เดุือินดุินและปัสสาวัะไส้เดุือินดุินที�ผลิตจากไส้เดุือิน
ดุินสายพันธิุ์ดุังกล่าวัคือิ สกุล Bacillus และพบมากกวั่า ๙๗ สกุล เชุื�อิรีาที�พบมากสุดุ คือิ
สกุล Aspergillus และสกุล Penicillium ทั�งนี� งานวัิจัยที�ผ่านมาขอิงศูนย์ฯ และเอิกสารีทางวัิชุาการี
หลายฉี่บับไดุ้รีายงานวั่าทั�งแบคทีเรีียและเชุื�อิรีาสกุลดุังกล่าวั มีหลายชุนิดุที�สามารีถผลิตฮอิรี์โมนพืชุ
เชุ่น อิ็อิกซิิน (auxin) จิบเบอิเรีลลิน (gibberellin) ไซิโทไคนิน (cytokinin) รีวัมถ้งสารีในกลุ่มไซิเดุอิโรีฟอิรี์
(siderophores) นอิกจากนี�ยังพบวั่า ฮอิรี์โมนดุังกล่าวัสะสมอิยู่ในปุ�ยหมักมูลไส้เดุือินดุินและ
ปัสสาวัะไส้เดุือินดุินในปรีิมาณที�พอิเหมาะและเพียงพอิแก่การีนำามาใชุ้กรีะตุ้นการีเจรีิญเติบโตขอิงพืชุ
ไดุ้หลายชุนิดุ
