Page 31 - 47-3
P. 31
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน–ธัันวาคม ๒๕๖๕
ศาสตราจารย์์ ดร.อานััฐ ตันัโช 23
ในเวัลาต่อิมาพบวั่าสายพันธิุ์ขี�ตาแรี่มีมากในบรีิเวัณฟารี์มวััวันมที�อิำาเภอิสันกำาแพง จังหวััดุเชุียงใหม่
รีวัมทั�งในพื�นดุินรีอิบ ๆ บรีิเวัณที�ล้างจานขอิงรี้านก๋วัยเตี�ยวัแห่งหน้�งในอิำาเภอิเมือิง จังหวััดุลำาปาง
ศูนย์วัิจัยฯ จ้งไดุ้เก็บรีวับรีวัมสายพันธิุ์จากฟารี์มวััวัในอิำาเภอิสันกำาแพง ชุื�อิขอิงสายพันธิุ์ดุังกล่าวัมาจาก
ชุื�อิที�ชุาวับ้านเรีียกกันวั่า “ขี�ตาแรี่” (Perionyx sp.1) ซิ้�งน่าจะหมายถ้งดุินที�สมบูรีณ์จากไส้เดุือินดุิน
ถ่ายมูลอิอิกมาเพิ�มแรี่ธิาตุลงสู่เนื�อิดุิน สายพันธิุ์ดุังกล่าวัถูกนำาจากอิำาเภอิสันกำาแพงมาเพาะเลี�ยง
จ้งเรีียกกันติดุปากในเวัลาต่อิมาวั่า “ขี�ตาแรี่สันกำาแพง” เป็นสายพันธิุ์เดุียวักันกับขี�ตาแรี่ คือิ
Perionyx sp.1 ซิ้�งรีะบุสายพันธิุ์ดุ้วัยวัิธิีทางสัณฐานวัิทยา
ไส้เดุือินดุินไทยสายพันธิุ์ขี�ตาแรี่นี�มีเอิกลักษณ์เฉี่พาะตัวัดุังที�นำาเสนอิข้างต้น และใชุ้ส่งเสรีิมให้
เกษตรีกรีในปรีะเทศไทยเพาะเลี�ยงเพื�อิกำาจัดุขยะในครีัวัเรีือินและในรีะดุับอิุตสาหกรีรีมสำาหรีับผลิต
ปุ�ยหมักมูลไส้เดุือินดุินและปัสสาวัะไส้เดุือินที�เกษตรีกรีไทยใชุ้กันอิย่างแพรี่หลายดุังที�ผู้อิ่านไดุ้พบเห็น
ในท้อิงตลาดุ นอิกจากเอิกลักษณ์ดุังกล่าวัแล้วั ไส้เดุือินดุินขี�ตาแรี่สันกำาแพงหรีือิ Perionyx sp. 1
ยังมีข้อิมูลจากการีนำามาทดุสอิบการีกินขยะรีะดุับเชุิงการีค้า โดุยเปรีียบเทียบกับสายพันธิุ์เชุิงการีค้า
สายพันธิุ์อิื�น ๆ อิีก ๓ สายพันธิุ์ที�นำาเข้ามาเลี�ยงในปรีะเทศไทย คือิ สายพันธิุ์ไทเกอิรี์ (Tiger worm)
สายพันธิุ์เรีดุไทเกอิรี์ (Red tiger worm) และสายพันธิุ์แอิฟรีิกันไนต์ครีอิวั์เลอิรี์ (African night crawler)
หรีือิเอิเอิฟ (AF) ผลการีศ้กษาขอิงศูนย์ฯ ชุี�ให้เห็นวั่า สายพันธิุ์ขี�ตาแรี่สันกำาแพงที�สำารีวัจนี�สามารีถย่อิย
สลายขยะอิินทรีีย์ไดุ้ดุีเทียบเท่ากับสายพันธิุ์การีค้าที�นำาเข้ามาเลี�ยงจากต่างปรีะเทศ และเมื�อิตรีวัจมูลที�
ไดุ้ก็พบวั่ามีธิาตุอิาหารีพืชุ N P K สูงกวั่ารี้อิยละ ๕๐ และโดุยที�ไส้เดุือินดุินขี�ตาแรี่มีข้อิไดุ้เปรีียบ
หลายปรีะการี ทำาให้เหมาะแก่การีนำามาเพาะเลี�ยง ไดุ้แก่ ควัามสามารีถทนต่อิสภาพการีเลี�ยงที�ใส่ขยะ
อิินทรีีย์ไดุ้หลากหลายปรีะเภท และทนต่อิสภาพอิากาศรี้อินชุื�นไดุ้ดุีตลอิดุปีมากกวั่าสายพันธิุ์การีค้าอิื�น
อิย่างชุัดุเจน ในเวัลาต่อิมาศูนย์ฯ ไดุ้นำาไส้เดุือินดุินขี�ตาแรี่สันกำาแพง (Perionyx sp.1) ไปส่งเสรีิม
การีเลี�ยงเพื�อิกำาจัดุขยะที�สถานีเกษตรีหลวังอิ่างขาง ซิ้�งเป็นพื�นที�สูงกวั่ารีะดุับนำ�าทะเล ๑,๔๐๐ เมตรี
แต่กลับพบวั่าไส้เดุือินดุินสายพันธิุ์ขี�ตาแรี่สันกำาแพงดุังกล่าวัไม่สามารีถปรีับตัวัและไม่กินขยะในฤดุูหนาวั
ที�อิุณหภูมิลดุตำ�าลงกวั่า ๑๐ อิงศาเซิลเซิียส ศูนย์ฯ จ้งเข้าพื�นที�ดุังกล่าวัเพื�อิสำารีวัจหาสายพันธิุ์
ไส้เดุือินดุินที�จะสามารีถแก้ไขปัญหาดุังกล่าวัไดุ้ ในการีสำารีวัจในครีั�งนั�นคณะวัิจัยไดุ้พบไส้เดุือินดุิน
สายพันธิุ์ขี�ตาแรี่อิีกสายพันธิุ์หน้�งในสกุล Perionyx เชุ่นเดุียวักันกับสายพันธิุ์ขี�ตาแรี่สันกำาแพง
(Perionyx sp.1) แต่มีสมบัติทนต่อิอิุณหภูมิตำ�าไดุ้ คณะวัิจัยจ้งเรีียกสายพันธิุ์ดุังกล่าวัวั่า ขี�ตาแรี่อิ่างขาง
หรีือิ Perionyx sp.2 แต่ยังไม่ไดุ้พิสูจน์วั่ามีควัามแตกต่างทางพันธิุกรีรีมในรีะดุับดุีเอิ็นเอิจากขี�ตาแรี่
