Page 11 - 22-0722 EBOOK
P. 11
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน-ธัันวาคม ๒๕๖๔
ศาสตราจารย์์ ดร.อุุทััย์รัตน์์ ณ น์คร 1
ปลาดุุก : ทรััพยากรัชีีวภาพทรังคุุณคุ่าของไทย
ศาสตรัาจารัย์ ดุรั.อุทัยรััตน์์ ณ น์คุรั
ภาคีีสมาชิิก สำานัักวิิทยาศาสตร์์
ร์าชิบััณฑิิตยสภา
ภาคีวิิชิาเพาะเลี้ี�ยงสัตวิ์นัำ�า คีณะปร์ะมง
มหาวิิทยาลี้ัยเกษตร์ศาสตร์์
บทคััดย่่อ
ปลาดุุกหมายถึึงปลาในสกุล Clarias ประเทศไทยมีปลาดุุกพื้้�นเม้อง ๗ ชนิดุ แต่่มีเพื้ียง
๒ ชนิดุที�ไดุ้นำามาใช้ประโยชน์ในการเพื้าะเลี�ยง คื้อ ปลาดุุกอุย (Clarias macrocephalus
Günther, 1864) และปลาดุุกดุ้าน [C. aff. batrachus ‘Indochina’ (Linneaus, 1758)]
ปัจจุบัันปลาดุุกที�เลี�ยงเชิงพื้าณิิชย์เป็นปลาลูกผสมระหว่่างแม่ปลาดุุกอุยกับัพื้่อปลาดุุกยักษ์์
[C. gariepinus (Burchell, 1822)] ซึ่ึ�งเป็นปลานำาเข้้าจากทว่ีปแอฟริกา แม้ว่่าปลาลูกผสมจะมี
คืว่ามสำาคืัญทางเศรษ์ฐกิจ โดุยมีผลผลิต่ต่่อปีสูงกว่่า ๑๐๐,๐๐๐ ต่ัน แต่่การเพื้าะเลี�ยงไม่ไดุ้
พื้ัฒนาเท่าที�คืว่ร โดุยเฉพื้าะดุ้านพื้ันธุุกรรมข้องพื้่อแม่พื้ันธุุ์ ผลจากการว่ิจัยแสดุงว่่า พื้่อแม่พื้ันธุุ์
มีคืว่ามสำาคืัญแก่การเจริญเต่ิบัโต่ข้องปลาดุุกลูกผสม โดุยมีผลในเชิงบัว่กสะสม จึงจำาเป็นต่้อง
พื้ัฒนาพื้ันธุุกรรมข้องปลาดุุกอุยและปลาดุุกยักษ์์ ในการสร้างประชากรที�มีฐานพื้ันธุุกรรม
กว่้างเพื้้�อการปรับัปรุงพื้ันธุุ์ดุ้ว่ยการคืัดุเล้อกนั�น จำาเป็นต่้องใช้ปลาที�มีพื้ันธุุกรรมแต่กต่่างกัน
ทั�งจากธุรรมชาต่ิและโรงเพื้าะฟักมาผสมกัน ปลาดุุกอุยเคืยมีคืว่ามหลากหลายทางพื้ันธุุกรรมสูง
และแบั่งออกเป็นกลุ่มประชากรใหญ่ ๆ ๓ กลุ่ม ปลาดุุกดุ้านมีคืว่ามหลากหลายน้อยกว่่าและ
แบั่งออกเป็น ๒ กลุ่ม ส่ว่นปลาดุุกยักษ์์ในประเทศไทยก็มีคืว่ามหลากหลายในระดุับัหนึ�ง และ
ไดุ้นำามาสร้างประชากรเริ�มต่้นที�มีคืว่ามหลากหลายทางพื้ันธุุกรรมสูง อีกทั�งใช้ในการปรับัปรุงพื้ันธุุ์
ดุ้ว่ยว่ิธุีการคืัดุเล้อก ในปัจจุบัันยังไม่มีการใช้ประโยชน์ทรัพื้ยากรพื้ันธุุกรรมข้องปลาดุุกอุยและ
ปลาดุุกดุ้านเท่าที�คืว่ร ในข้ณิะที�ประชากรปลาดุุกเส้�อมโทรมลงอย่างรว่ดุเร็ว่ จึงคืว่รอนุรักษ์์
ปลาดุุกอย่างเร่งดุ่ว่น และศึกษ์าลักษ์ณิะต่่าง ๆ ที�มีคืุณิคื่า เพื้้�อใช้ประโยชน์อย่างเต่็มที�ต่่อไป
คัำ�สำำ�คััญ : ปลาดุุกอุย ปลาดุุกดุ้าน ปลาดุุกยักษ์์ การเพื้าะเลี�ยง คืว่ามหลากหลายทางพื้ันธุุกรรม
การปรับัปรุงพื้ันธุุ์ การอนุรักษ์์
