Page 13 - Journal451
P. 13
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
ศาสตราจารย์์สุกััญญา สุจฉาย์า 1
พระบาทสมเด็็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่่�หััว :
นัักคติิชนัรุ�นับุกเบิกของสยู่าม ๑
ศาสติราจารยู่์สุกัญญา สุจฉายู่า
ภาคีีสมาชิิก สำานัักศิิลปกรรม
ราชิบััณฑิิตยสภา
บทคััดย่่อ
พระบาทสมเด็็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่่�หััว รัชกาลท่� ๕ ทรงเป็็นพระมหัากษััตริยู่์
ท่�เสด็็จพระราชด็ำาเนินไป็เยู่่�ยู่มเยู่่ยู่นราษัฎรในหััวเมืองต�าง ๆ ในภาคกลางและภาคใต้หัลายู่ครั�ง
การเสด็็จป็ระพาสแต�ละครั�งได็้ทรงบันทึกวัฒนธรรมชาวบ้านในท้องถิ่ิ�นต�าง ๆ ไว้ในพระราชนิพนธ์
ป็ระเภทจด็หัมายู่เหัตุรายู่วัน บันทึกระยู่ะทางป็ระจำาวัน พระราชหััตถิ่เลขา รวมถิ่ึงความเร่ยู่ง
ต�าง ๆ ทั�งร้อยู่แก้วและร้อยู่กรอง ตลอด็จนภาพถิ่�ายู่ ข้อม่ลวัฒนธรรมเหัล�าน่�นักวิชาการด็้าน
วัฒนธรรมพื�นบ้านเร่ยู่กว�า ข้อม่ลคติชน
ข้อม่ลคติชนท่�พระองค์ทรงรวบรวมและบันทึกไว้จัด็กลุ�มได็้เป็็น ๑๐ ป็ระเภท ด็ังน่�
๑) นิทานพื�นบ้าน ๒๒ เรื�อง ๒) เพลงพื�นบ้าน ๔ เพลง ๓) การเล�นพื�นบ้าน ๓ ชนิด็ ๔) การ
แสด็งพื�นบ้าน ๙ ชนิด็ ๕) ความเชื�อพื�นบ้าน ๑๖ เรื�อง ๖) ป็ระเพณี่ ๒๑ ป็ระเพณี่ ๗) หััตถิ่กรรม
พื�นบ้าน ๑๐ ชนิด็ ๘) อาช่พชาวบ้าน ๒๐ อาช่พ ๙) ข้อม่ลด็้านการแพทยู่์พื�นบ้าน ๑ ป็ระเภท
และ ๑๐) ข้อม่ลเก่�ยู่วกับกลุ�มชาติพันธุ์ต�าง ๆ ๙ กลุ�ม
ข้อม่ลเหัล�าน่�เป็็นหัลักฐานสำาคัญท่�ใช้เป็็นแหัล�งอ้างอิงถิ่ึงคติชนของชาวสยู่ามในอด็่ตได็้
อยู่�างด็่ เพราะผ่�านกระบวนการบันทึกไว้อยู่�างม่ระบบระเบ่ยู่บ ตั�งแต�การกำาหันด็หััวข้อ การกำาหันด็
ผ่่้ไป็เก็บรวบรวมข้อม่ลเบื�องต้น การสัมภาษัณี์และซัักถิ่ามเมื�อข้อม่ลท่�ได็้รับยู่ังไม�ชัด็เจน
การตรวจสอบข้อม่ลเมื�อพบข้อม่ลเรื�องเด็่ยู่วกันแต�ต�างสำานวนกันก็จะทรงบันทึกและเท่ยู่บเค่ยู่ง
๑ บทความน่�ป็รับป็รุงมาจาก สุกัญญา สุจฉายู่า และศรัณียู่์ภัทร บุญฮก ในโครงการวิจัยู่เพื�อจัด็ทำาต้นฉบับหันังสือ พระบาทสมเด็็จ
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่่�หััว : นักคติชนรุ�นบุกเบิกของสยู่าม. ทุนม่ลนิธิมหัาจักร่สิรินธรเพื�อคณีะอักษัรศาสตร์ จุฬาลงกรณี์มหัาวิทยู่าลัยู่
พ.ศ. ๒๕๖๑ ยู่ังไม�ได็้พิมพ์เผ่ยู่แพร�ท่�ใด็มาก�อน นำาเสนอในการบรรยู่ายู่ของสำานักศิลป็กรรม ราชบัณีฑิิตยู่สภา
