Page 23 - PDF File วารสารราชบัณฑิตยสภา
P. 23
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีท่� ๔๘ ฉบัับัท่� ๒ พฤษภาคม-สุิงหาคม ๒๕๖๖
ดร.ไพโรจน์์ ทองคำสุุก 11
ในบางครั�งก็ขึ�นอยู่กับสถานที่จัด้งาน ว่ามีความกว้างมากพอที่จะจัด้ผู้แสด้งจำนวนมากได้้
การรำถวายพระพรถือเป็นหน้าที่ที่สำคัญของศิลปินนักแสด้งทุกคน ในบางครั�งอาจได้้มีโอกาสรำถวาย
พระพรหน้าพระที่นั่ง เช่น บริเวณสนามหน้าพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ภายในพระบรมมหาราชวัง รำถวาย ณ
ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐ์บาล จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องพิถีพิถัน ผู้แสด้งต้องเตรียมความพร้อม แต่งหน้า
ให้งด้งาม ผัด้แป้งที่ลำคอ แขน ขา และเท้า ให้ขาวนวลสวยงาม เครื่องแต่งกายใหม่งด้งาม มีความตั�งใจ
โด้ยเฉพาะความพร้อมเพรียงอันเป็นหลักสำคัญในการแสด้งระบำที่ใช้ผู้แสด้งจำนวนมาก แต่ถึงกระนั�นหาก
รำถวายพระพรต่อหน้าพระฉายาลักษัณ์ ก็ต้องปฏิิบัติหน้าที่ให้ด้ีที่สุด้เช่นกัน
การฝึกหัด้นาฏิศิลป์ไทยขั�นพื�นฐ์านจากแม่ครู ๔
๔. กระบวนท่ารำ การแสด้งนาฏิศิลป์ไทยล้วนมีท่ารำเฉพาะ ความสำคัญคือเป็นสื่อกลางที่ผู้แสด้ง
จะถ่ายทอด้อารมณ์ ความรู้สึก ผ่านไปสู่ผู้ชม โด้ยใช้กระบวนท่ารำเป็นหลัก กระบวนท่ารำมีที่มาจากท่ารำ
พื�นฐ์านที่ใช้ในการฝึกหัด้นาฏิศิลป์ไทย ได้้แก่ การรำเพลงช้าเพลงเร็ว รำแม่บท รำเพลงหน้าพาทย์ รำเพลง
มาตรฐ์าน ซึ่ึ่งกระบวนท่ารำที่ใช้ในการรำถวายพระพรนั�นมี ๔ ลักษัณะ คือ
๔.๑ การรำใช้บทที่มีความหมายตามคำร้อง เช่น
- การใช้นิ�วชี�แสด้งท่ารำ ในบทที่กล่าวว่า วันนี�-ชี�บน, ก่อนกาล-ชี�ไปข้างหลัง, ปฐ์พี-ชี�พื�น,
ชาติสยาม-ชี�พื�น, ปวงชาวไทย-ชี�กวาด้, ทั่วแด้นไทย-ชี�กวาด้, อุปสรรค-ชี�ฟ้าด้นิ�ว
- การแบมือใช้แสด้งท่ารำ ในบทที่กล่าวว่า คุ้มเกล้า-มือขวาหรือซึ่้ายแตะที่ศีรษัะ, เมตตา-มือ
ทั�งสองประสานที่อก, ขอเชิญ-มือทั�งสองหงายมือซึ่้ายสูงมือขวาลด้หลั่นลงมาอยู่ด้้านหน้า, บันด้าล-มือทั�งสอง
หงายข้างลำตัวแล้วยกขึ�น, หนุนนำ-มือขวาหรือมือซึ่้ายหงายมือข้างลำตัวแล้วยกขึ�น, พระด้ับร้อน-มือทั�งสอง
คว่ำมือด้้านหน้าบริเวณหัวเข็มขัด้ทำท่ากด้มือแล้วแยกมืออกจากกัน
- การจีบมือใช้แสด้งท่ารำ ในบทที่กล่าวว่า ส่องสว่าง-มือทั�งสองจีบหงายข้างลำตัวแล้วยก
ขึ�นพร้อมกับกด้มือที่จีบม้วนคลายออก สร้อยด้อกเอ๋ย-มือขวาหรือมือซึ่้ายจีบส่งไปด้้านหน้า
๔.๒ การรำเพื่อสื่ออารมณ์ เช่น ท่าด้ีใจยิ�ม เสียใจประสานมือที่เอว รักประสานมือที่อก ปฏิิเสธ
ตั�งวงด้้านหน้าสั่นปลายมือ
๔ สารานุกรมไทยสำาหรับเยาวชน. http://www.saranukromthai.or.th.
