Page 18 - รายงานประจำปีสำนักงานราชบัณฑิตยสภา 2565
P. 18
ร า ย ง า น ป ร ะ จํ า ปี ๒ ๕ ๖ ๕ สํ า นั ก ง า น ร า ช บั ณ ฑิ ต ย ส ภ า
ประวััตควัามเปนมา
็
ิ
้
�
ู
่
ิ
้
ื
เมอวนท ๑๙ เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๙ พระบาทสมเด็จพระปรมนทรมหาประชาธปก พระปกเกลาเจาอยหว
ั
ั
ี
�
ิ
รัชกาลท� ๗ แห่งราชวงศจักรีได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ประกาศใหจัดต�ง “ราชบัณฑิตยสภา” ข�น ทรงเห็นสมควรฟื้�นฟื้ ู
้
ั
ึ
้
์
ี
ั
�
ํ
ั
ิ
้
ี
็
้
ั
้
ู
ู
์
ี
ิ
ื
�
่
่
ั
�
่
กจการของกรมราชบณฑตย ซึ่งมมาแตโบราณและเปนตาแหนงสาหรบทรงตงผมความรศาสตราคมไวรบราชการ ตอมาเมอ
ึ
ํ
ู้
ั
้
็
้
ั
ั
�
ึ
่
ิ
ั
พ.ศ. ๒๔๗๖ สภาผแทนราษฎรไดถ่วายคําปรกษาแดพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยู่หว สมควรจดตงราชบณฑตยสถ่าน
้
�
ื
�
้
ิ
ุ
ิ
ั
็
ั
้
ี
ู
้
ื
้
้
ิ
้
้
ํ
ใหมสมาชกผประกอบดวยคณวชา สมควรจะไดเลอกตงเปนราชบณฑตในภายหนาเพอกระทาการคนควาหาความร ้ ู
นามาเผยแพรแกประชาชนและสรางตารบตาราใหแพรหลายตอไป จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญต ิ
ึ
ั
ุ
ํ
้
่
ํ
้
่
้
ั
ํ
่
้
่
ั
�
ั
�
่
ิ
วาดวยราชบณฑตยสถ่านขนเมอ พ.ศ. ๒๔๗๖ และใหยกเลกประกาศตงราชบณฑตยสภา ฉบบลงวนท ๑๙ เมษายน
้
้
�
ื
ึ
ั
ั
ั
ิ
ั
ิ
ี
�
พ.ศ. ๒๔๖๙
ั
�
ั
ี
�
ึ
ึ
ี
ี
�
ี
ั
ิ
เรมแรกทตงราชบณฑตยสถ่านนน ยงไมมราชบณฑต มแตภาคสมาชก ซึ่งมการจดการประชมครงแรกขน
�
่
ุ
ั
ิ
ี
�
่
�
�
ั
ั
ั
ิ
ิ
ุ
ิ
ั
ิ
ั
ั
่
ิ
ในพระบรมมหาราชวง เมอวนท ๑๖ มถ่นายน พ.ศ. ๒๔๗๗ ภายหลงมการออกพระราชบญญตวาดวยราชบณฑตยสถ่าน
้
ั
ื
ี
ั
�
ั
ี
�
�
ั
็
�
ั
�
ิ
ั
�
่
ี
พ.ศ. ๒๔๘๕ และมพระบรมราชโองการแตงตังราชบณฑตเปนครังแรกจํานวน ๕๑ คน เมือวนที ๓๐ กนยายน พ.ศ. ๒๔๘๕
ั
ู
ื
ั
ั
่
งานสาคญในชวงแรกเกดจากพระราชดารในพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว คอการประกวดแตงหนงสอ
ื
่
้
ิ
่
ิ
ํ
้
ํ
็
ั
ี
ิ
่
ั
่
�
ุ
ี
�
ํ
็
ุ
ั
ิ
ั
ํ
สอนพระพทธศาสนาแกเดกประจาปทราชบณฑตยสถ่านดาเนนการสบเนองมาตงแตพทธศกราช ๒๔๗๗ จนถ่งปจจบน
ั
ุ
ื
�
ื
ึ
ิ
ั
ึ
�
ุ
ี
ี
่
ี
ํ
้
ํ
�
ี
ั
ุ
นอกจากนยงมงานหลกอก ๕ งาน ไดแก งานชาระพจนานกรม ซึ่งเดมคองานชาระปทานกรมทรบโอนจาก
ื
ั
�
ั
ุ
ั
ั
�
ั
ั
ุ
์
่
ิ
ุ
ิ
ู
ั
กระทรวงธรรมการมาตงแตพทธศกราช ๒๔๗๗ งานสารานกรม งานบญญตศพทภาษาไทย งานอกขรานกรมภมศาสตร ์
็
ั
ั
ั
์
และงานจดทําหลกเกณฑการถ่อดอกษรไทยเปนอกษรโรมน
ั
ั
ั
ั
ุ
ู
�
้
้
้
่
ทีทําการของราชบณฑตยสถ่านแรกเริมไดใชตําหนกสมเดจชันบน ณ วงบางขนพรหม ตอมายายไปอยทีตกถ่าวรวตถ่ ุ
่
�
ั
ึ
ั
�
ิ
็
�
้
ุ
ั
ุ
ุ
หรออาคารหอสมดวชราวธดานทศเหนอ ถ่นนหนาพระธาต จนถ่งพทธศกราช ๒๕๓๑ จากนนยายไปใชอาคารราชวลลภ
้
ื
ึ
้
ื
ุ
ิ
้
ั
�
ิ
ั
ในพระบรมมหาราชวง จนถ่งพทธศกราช ๒๕๔๙ ไดยายมาอยทีสนามเสอปา เขตดสต กรงเทพมหานคร จนถ่งปจจบน
ุ
ั
ุ
้
ื
ุ
ึ
้
่
ุ
�
ึ
ั
ู
่
ิ
ั
ั
่
ํ
่
ิ
ํ
ื
่
ั
ั
่
การดาเนนงานของราชบณฑตยสถ่านแบงเปน ๒ สวน คอ สวนสภาราชบณฑตและสวนขาราชการประจา
ิ
้
็
ิ
ิ
�
ิ
ี
้
สภาราชบณฑตทาหนาทวางนโยบายในการดาเนนงานดานวชาการ ประกอบดวยกรรมการสภา ซึ่งเปนราชบณฑตจาก
ิ
�
ึ
ิ
้
ํ
ํ
ั
้
ั
็
ิ
ํ
ั
ั
๓ สานก ไดแก สานกธรรมศาสตรและการเมอง สานกวทยาศาสตร และสานกศลปกรรม มนายกราชบณฑตยสถ่าน
ํ
ิ
ื
ํ
์
ํ
ั
์
ี
้
ั
ิ
่
ั
ั
ั
ิ
ุ
ี
ิ
เปนนายกสภา อปนายกราชบณฑตยสถ่านเปนอปนายกสภา มเลขาธการราชบณฑตยสถ่านทาหนาทเลขานการสภา
็
้
ี
็
ุ
ุ
ิ
�
ํ
และรองเลขาธิการราชบัณฑิตยสถ่านทาหน้าทผช่วยเลขานุการสภา ส่วนข้าราชการประจามีเลขาธิการราชบัณฑิตยสถ่าน
้
ู
ี
ํ
ํ
�
เปนหวหนาสวนราชการ และมรองเลขาธการราชบณฑตยสถ่านชวยปฏิบตราชการ กากบดแลการปฏิบตงานดานวชาการ
ิ
ิ
ิ
ั
่
็
ั
ู
ิ
ิ
ํ
ั
ั
ิ
้
่
ี
ิ
ั
้
ิ
ั
�
์
ุ
์
ั
ื
และงานธรการของสานกงานเลขานการกรม กองธรรมศาสตรและการเมอง กองวทยาศาสตร และกองศลปกรรมรวมทง
ิ
ํ
ุ
ั
ประสานการดําเนนงานกบทกสํานก
ั
ิ
ุ
16 16
